Kalp Hastalıkları ve Tedavisi

Kalp hastalıkları açısından kimler risk grubundadır? Kalp hastalıkları nasıl belirtiler verir? Koroner by-pass cerrahisi nedir? By-pass cerrahisi hangi durumlarda uygulanır? By-pass ameliyatlarında hangi teknikler uygulanır? By-pass ameliyatının uygulanamayacağı kişiler var mıdır? Ameliyat sonrası hasta ne kadar sürede hastanede kalır? Ameliyat sonrası cinsel yaşam nasıl olmalı? Ameliyat sonrası kişilik değişikliği olduğu doğru mudur? Hasta olmamak kalp sağlığımızı korumak için neler yapmalıyız?

Memorial Şişli Hastanesi Prof. Dr. Bingür Sönmez, koroner kalp hastalıkları ve tedavisine ilişkin merak edilenleri Türkiye’ye Sağlık Yolu programında anlattı.

HANGİ MESLEK ÇALIŞANLARI RİSK ALTINDA 

. Kalp hastalıkları açısından kimler risk grubundadır?
“Koroner kalp hastalıklarında risk faktörünü yaratan adrenalindir. Çünkü o esnada tansiyon ve nabız yükselir. Çok fazla insanla muhatap olup riskli olaylarla karşılaşan doktorlar, başkasının parası ile uğraşan muhasebeciler, özellikle kalkışta büyük bir adrenalin deşarjı yaşayan ve kalplerinde spazm bile olabilen pilotlar, askerler, polisler ciddi risk altındadırlar.”

SESSİZ KALP HASTALIĞINA DİKKAT!

. Kalp hastalıkları nasıl belirtiler verir?
“Hastaların yüzde 25’i sessiz kalp hastası denilen hasta grubudur. Bunlarda hiç ağrı olmaz hatta ilk kalp krizi ölümle sonuçlanabilir. Kalp krizi ağrısız bile gelebilir. Klasik belirtisi ağrıdır. Kravat bölgesine gelen bir ağrı olur. Ya da bir baskı, bir yanma olabilir. Ağrının dışında da normalde hissedilmeyen bir duygu bizim için çok ciddidir. Kravat bölgesine ve çeneye gelen, dişlere ve  omuzlara vuran hatta kolun herhangi bir yerine vuran ağrı, yanma, iritasyon bile kalp hastalığının belirtisi olabilir.” 

. Koroner by-pass cerrahisi nedir? By-pass cerrahisi hangi durumlarda uygulanır?
“Koroner by-pass cerrahisi yaklaşık 60-70 yıldır yapılan başarılı bir yöntemdir. Ama artık stent tedavisi yapılmaktadır. İlaç tedavileri de çok başarılıdır. Öncelikle ilaç denenir; olmazsa balonla stent tedavisi yapılır. Üçüncü aşamada ameliyatlar gelir. By-pass köprü demektir; ortada tıkalı bir damar vardır. Mekanik bir durum olduğu için çözümü de mekaniktir. Ya o kanalı açmak ya da önüne yeni bir boru koymak gerekecektir. Özellikle göğüsten olmak üzere bacaktan ve koldan alınan damarlarla aortla tıkanıklığın önüne doğru bir köprüleme yapılır.” 

BY-PASS AMELİYATLARINDAKİ CERRAHİ TEKNİKLER

. By-pass ameliyatlarında hangi teknikler uygulanır?
“En başarılı by-pass ameliyatları kalbi durdurarak, kalp akciğer makinesine bağlanarak yapılan yöntemlerdir. Burada önemli olan hangi materyalin kullanılacağıdır. 10 yılın sonunda göğüsten alınan meme damarları yüzde 95 oranında açık, koldan alınan damarlar yüzde 90 oranında açık, bacaktan alınan damarlar ise 5 yıl sonra yüzde 75, 10 yıl sonra yüzde 50 oranında açık olur. Çünkü bacaktan alınan damarlar uzun zaman venöz basınca alışkındırlar. Birden atar damar basınca gelince atar damarlar biraz fibröz hale gelir ve ömürleri daha kısadır.”

KİMLER BY-PASS OLAMAZ?

. By-pass ameliyatının uygulanamayacağı kişiler var mıdır?
“Mükerrer kalp krizleri geçirmiş, ciddi kalp fonksiyon bozukluğu olan, kalbin atım gücü 25 ve altında olan hastalar ameliyat edilmez. Ayrıca diyabetik olup çok yaygın koroner olan hastalar vardır. Ana damarın ortasında bir darlık varsa üzerinde köprüleme yapmak çok kolaydır ama bunun gibi 4-5 tane daha varsa ve damarın ucuna kadar gidiyorsa burada bir by-pass ameliyatı yapmak imkansız hale gelir. Dolayısıyla by-pass ameliyatı olabilmek bir şanstır.”

AMELİYATTAN 1 HAFTA SONRA TABURCU OLUNUYOR

. Ameliyat sonrası hasta ne kadar sürede hastanede kalır?
“Artık hasta bir gün önceden yatırılır ve ertesi gün ameliyat edilir. Bir gece yoğun bakımda kalır. Ben genellikle 5. – 6. gün çıkarmayı arzu ediyorum çünkü beklenmeyen çarpıntılar, ateşler, psikolojik bozukluklar olabiliyor. Hastayı erken çıkarmaktan ziyade iyileşip çıkartmak gerekir. Genellikle hastalar bir haftalarını hastane için ayırmalıdırlar.”

AMELİYAT SONRASI YANLIŞ ÖZGÜVEN KURBANI OLMAYIN

. By-pass olan hastalara ameliyat sonrası yaşamla ilgili ne gibi önerilerde bulunursunuz?
“Korkarak ameliyata giren hastaların birçoğu ameliyattan sonra her şeyin çok güzel gittiğini görüyorlar. Kendilerini biyonik adam zannediyorlar. Merdivenleri koşarak çıkabiliyorlar; artık ilaca ihtiyaçları kalmıyor. Dolayısıyla aşırı bir özgüven geliyor. Oysa yeni bir kalpleri yok; sadece  kalpleri rektifiye edildi. Bunu çok iyi değerlendirmek gerekir. Bu sağlıklı kalbi korumak için sigara içmeyecek, kilo almayacak, ilaçlarını muntazam içecek, tansiyon ve şekerini mutlaka ayarlayacak. Ameliyattan sonra yanlış bir özgüven gerçekten felaketle sonuçlanabilir.”

KALP AMELİYATI SONRASI CİNSEL YAŞAM

. Ameliyat sonrası cinsel yaşam nasıl olmalı?
“Normal cinsel ilişki sırasında harcanan efor çok fazla değildir. Fizyoterapistlere göre 2 kat merdiven çıkmakla eş değerdir. İlk 1 ay içerisinde genellikle basit pozisyonlarda ilişkiye girilebilir. Ama kalp hastalarına özellikle sevgilinizle değil eşinizle otel odasında değil evinizde cinsel ilişkiye girmeleri önerilir. Amerika’da yapılan bir araştırmada otel odalarında kaçamak yapanların vücutlarına elektrotlar konmuş; o kaçamak seks sırasında tansiyonlarının normalden daha yükseldiği, nabızlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.”

. Ameliyat sonrası kişilik değişikliği olduğu doğru mudur?
“Ameliyat sonrası kişilik değişikliği olduğu ciddi bir şehir efsanesidir. Ameliyat sonrasında hasta depresif bir dönem yaşar. Buna travma sonrası sendrom denir. Basit bir depresif dönemdir; iyi aile bağlarıyla çok kısa dönemde çözülür. Bu durumu köylü Mehmet amca yaşamaz. Sabahleyin uyanır, Allah’ım sana şükürler olsun der; 1 hafta sonra da çıkınını alıp köyüne gider. Entellektüel seviyesi yüksek olan insanların hayata bağlılıkları çok fazla olduğu için gerçekten ciddi bir depresif dönem yaşarlar. Ama iyi aile bağlarıyla çok kısa zamanda halledilebilir.”

KALP SAĞLIĞINIZ İÇİN ÖNERİLER

. Hasta olmamak kalp sağlığımızı korumak için neler yapmalıyız?
“Kalp hastalıkları çok faktörlüdür. Spor yapmak, diyete dikkat etmek, sigara içmemek, stresten uzak durmak, diyabet varsa onu iyi kontrol ettirmek, tansiyon kontrollerini yaptırmak önemlidir. Yani bütün faktörlerden koruyucu tedbirler almak gerekir. Bütün tedbirlere rağmen kalp hastası olunabilir. Sadece bu tedbirlerle bu hastalığı yavaşlatabiliriz, geciktirebiliriz.’’