Kalp Nakli Hangi Hastalara Gerekir?

Kalp nakli hangi hastalara gerekir? Türkiye’de kalp nakli olmayı bekleyen hastaların sayısı nedir? Ülkemizde kalp nakli konusunda hangi sıkıntılar yaşanıyor? Sağlık Bakanlığı İstanbul Siyami Ersek Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Eğitim Görevlisi Prof. Dr. Serap Aykut Aka, kalp nakliyle ilgili merak edilen soruları yanıtlıyor: 

. Kalp nakli kimlere gerekir?
“Medikal tedaviyle ya da başka tedavi yöntemleriyle hiçbir şekilde hayatta kalma imkanı olmayan ileri evre kalp yetersizliği hastalarına kalp nakli yapılması gerekmektedir.”

. Kalp yetersizliği hangi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar?
“Bunların en başında ‘kardiyomiyopati’ denilen kalp adalesinin doğumsal bozuklukları gelmektedir. Son yıllarda giderek artan sayıda hastada, kalbi besleyen koroner damarların tıkanması veya geçirilen kalp krizleri sonrasında ileri derecede bozulmuş kalp fonksiyonlarıyla kalp nakline ihtiyaç duyulmaktadır.

Bazı enfeksiyonlar da kalp yetersizliği sebebi olabilmektedir.  Kalp kapak hastalıklarına, alkol kullanımına bağlı olarak da kalp yetersizliği gelişebilmektedir.

Bazen gebelikten, hatta doğumdan sonra bile kalp yetersizlikleri, kardiyomiyopatiler ortaya çıkabilmektedir. Kemoterapi de kalp yetersizliğine yol açabilen sebeplerden biridir. Çünkü kemoterapide verilen bazı ilaçların kalp adalelerinin fonksiyonunu bozan etkileri olabilmektedir. Grip virüsünün kalp kaslarını tutması da ileri kalp yetmezliği tablosuna zemin hazırlayabilmektedir.”

. Türkiye’de kalp nakli olmayı bekliyen hasta sayısı nedir?
“Ülkemizde bin civarında hasta kalp nakli olmak için sırada beklemektedir. Bu sayı maalesef her sene giderek artmaktadır. Bunun da sebebi kalp nakillerinde kadavra organ kullanılması nedeniyle donör konusunda yaşanan sıkıntıdır.  Buna karşın Türkiye’de organ bağışıyla ilgili çok iyi bir sistem bulunmaktadır. Avrupa’nın en ileri sistemlerinden birine sahip olduğumuzu rahatlıkla söyleyebilirim. Aile tarafından Ulusal Koordinasyon Merkezimize organ bağışlandığı zaman, sıradaki en uygun hastaya organ nakli imkanı sunulmaktadır. Ancak bağışlanan kalplerin çoğunu maalesef ki kullanamamaktayız. Bunun da nedeni, nakledilmeye uygun sağlıklı bir kalp bulmakta yaşanılan sıkıntıdır.”

Prof. Dr. Serap Aykut Aka

ÇOCUKLARA ERİŞKİN KALBİ TAKILABİLİR Mİ?

. İlla çocuğun kalbi çocuğa; erişkinin kalbi erişkine mi takılır? Bu konuda bir kısıtlama var mıdır?
“Eğer 17 yaşından küçük çocuklara kalp nakli yapılacaksa, tabii ki donörün çocuk olması gerekmektedir. Çünkü kalp nakillerinde kilo-boy uyumluluğu son derece önemlidir. Nakledilen kalbin uyum sağlayabilmesi ve vücudun onu taşıyabilmesi için kilo ve boy arasında belirli bir oranın üzerinde fark olmaması istenmektedir. Buna karşın 20 yaşındaki bir hastaya, 40 yaşındaki bir donörün güzel korunmuş kalbi varsa takılabilmektedir. Buradaki en önemli nokta ise nakledilecek kalbin sağlıklı olmasıdır.”

İLERİ EVRE KALP YETERSİZLİĞİNİN BELİRTİLERİ
“Kalp yetersizliğinin evreleri vardır. Kalp yetersizliği  ilerledikçe hastaların şikayetlerinde de artış olur.

. Kalp yetersizliğine bağlı en önemli yakınmalardan biri nefes darlığıdır.

(Daha hafif evredeki kalp yetersizliği olan bir hasta ancak günlük hayatında kendini zorladığı, aşırı efor sarfettiği zaman nefes darlığı hisseder. Buna karşın kalp yetersizliğinin ileri evresindeki hastalar istiharat halindeyken örneğin otururken bile nefes darlığı çekerler.)

.Özellikle ayak, ayak bileği ve bacağın dizden aşağı bölgesinde ödem

. Vücutta ödeme bağlı kilo artışı

. Öksürük ve hırıltı

. Aşırı halsizlik

. Karında şişkinlik hissi

. Baş dönmesi, bayılma hissi

. Çarpıntı

ERKEN KARAR ÖNEMLİ!
“Bağışlanan kalbin fonksiyonları bozulmadan, uzamış yatışa bağlı enfeksiyon ortaya çıkmadan kullanılabilmesi gerekmektedir. İşte bu yüzden beyin ölümü gerçekleştiğinde ailelerin bağış konusunda erken karar verebilmeleri önemlidir.”