Kalp Pili Nedir?

Kalbe yerleştirilen ve kalbin ritim ve iletim sisteminde meydana gelen bozuklukları düzeltmek için takılan özel aletlere “Kalp Pili” denir.

. Kalp pili kimlere uygulanır?
Kalp pili, kalbinde ileti sistemi hastalığı olanlara uygulanır. Hasta grupları içerisinde AV blok dediğimiz kalbin kulakçığıyla karıncığı arasındaki bağlantının bir şekilde zarara uğradığı ve kalbin kulakçığının yeterince uyarı çıkardığı halde karıncığının buna yeterince yanıt vermediği ve kalbin kulakçık kısmının yeterince uyarı çıkaramadığı hasta sinüs sendromu gibi hastalıklar yer alır. Bu durumlarda kalp pilleri takılabilir. Kalp pilleri ayrıca kalp krizi sonrasında ya da birtakım hastalıklar sonrasında gelişmekte olan AV blok ve hasta sinüs sendromu  gibi hastalıklar  dışında  yer almakta olan ileti bozukluklarında¸ örneğin fasiküler  nitelikteki bloklarda takılabilmektedir.

Kalp yetersizliği olan hastalara takılan piller üç odacıklıdır ve bu piller genellikle kalbin kulakçığı, karıncığı ve koroner sinüs dediğimiz sol karıncığı ilgilendiren bölümlere takılır. Bu takılan piller kalbin içerisindeki senkronizasyon bozukluğunu bir başka deyişle kalbin düzensiz kasılmasını düzelterek kalbin normal ve fonksiyonel çalışmasını sağlamak üzere çalışırlar. Bu hastalarda blok olmasa bile kalp pillerinden yarar görmeleri, kalbin daha senkron daha düzenli çalışmasının  sağlanması ile mümkün olmaktadır.

. Ne tür kalp pilleri vardır?
Kalp pillerinin tek odacıklı, iki odacıklı ve üç odacıklı olanları var. Tek odacıklı olanlar, kulakçığa ya da karıncığa, iki odacıklı olanlar kulakçık ve karıncığa, üç odacıklı olanlar da kulakçık, karıncık ve koroner sinüs dediğimiz özel bir toplardamar sistemi içerisine yerleştirilerek uygulanabilir. Ayrıca kalp pillerinin efor ile kalp hızını artırabilmek için geliştirilmiş hız yanıtlı algoritmaları vardır.

. Her kalp hastasına kalp pili takılabilir mi?
Pratik olarak böyle bir endikasyonu olan hastalara takmak gerekir. Her hastaya takmak gerekmez, özellikle AV blok dediğimiz kalp içerisinde ileti bozukluğu olan ya da kalbin uyarı oluşturabilme yeteneğinde yetersizlik olan ya da kalp yetersizliği gibi pilden yarar görebileceği belirlenmiş olan hastalara kalp pilleri uygulanabilir.

Doç. Dr. İzzet Erdinler

. Takılan kalp pilinin ömrü ne kadardır? Kaç kez uygulanabilir?
Kalp pillerinin ömrü ortalama 6-8 yıldır. Fakat hastanın kendi ritmi varsa ve kalp pilini az kullanıyor ise kalp pilleri daha uzun ömürlü olabilirler. Ayrıca şu an piyasaya çıkmış pillerin özel algoritmalarının varlığı nedeniyle 12 ile 14 yıla kadar çıkan ömürleri olabilmektedir. Kalp pillerinin batarya tükenmesi durumunda bataryanın ve eskimiş, bozulmuş, yapısını ve bütünlüğünü kaybetmiş tellerin değiştirilmesi mümkündür.

. Kalp pili yerleştirilmesi işlemi zor mudur, bu işlem nasıl uygulanır, hastalar  anesteziyle mi uyutulur?
Kalp pili işleminin zorluğu hastanın durumuna ve anatomik yapısına göre değişir. Tek odacıklı kalp pilleri genellikle bir saat içerisinde yerleştirilebilir. Fakat toplardamar sistemi farklılık gösteren kişilerde bazen işlemler çok daha uzun sürebilir. Biz genellikle lokal anestezi işlemi ile kalp pillerini takıyoruz ama hasta özel olarak isterse ya da çocuk hasta ise ve işlem uzun sürecekse genel anestezi uygulanabilir.

. Kalp pili takılan hasta neler yapabilir neler yapamaz?
Kalp pili takılan kişilerin dikkat etmesi gereken nokta bataryanın yerleştirildiği cilt bölgesinin kanama, enfeksiyon ya da dikişlerin bütünlüğü yönünden kontrol etmektir. Ayrıca kalbe yerleştirilen tellerin mikrop kapmaması ve tellerin yerlerinden oynamaması da gereklidir. Bu kol hareketlerinde biraz kısıtlama yaratabilir. Genellikle hastanın sürekli kullandığı kolun ters tarafına pil yerleştirilir.

Kalp pili takılanlar her türlü elektrikli ev aletini kullanabilirler bunların içine telsiz telefon da girer. Manyetik alanların kalp pillerine zarar verme potansiyeli nedeniyle hastalar nükleer manyetik rezonans ya da MR denen tetkike girmemeleri gerekir. Bunun bir istisnası MR’a uyumlu pillerdir. Bu piller kullanıma çıkmıştır ve Türkiye’de de takılmaktadır. Yanı sıra özellikle eski kalp pili olan hastalar manyetik alanlardan daha fazla etkilenebilir. Alışveriş merkezlerinde, havaalanındaki manyetik kapılardan ve yanı sıra baz istasyonları gibi yerlerden uzak durmaları gerekmektedir. Wireless kullanmalarında bir sakınca yok ama bluetooth gibi aletler pili olan hastalarda sakınca yaratabilir. Yanı sıra cep telefonlarını pillerin üzerine çalar vaziyette koymadıkça çok büyük bir yan etkisi yoktur. Pili olan hastalar,  cep telefonları ile kulaklık yardımıyla konuşmaları önerilir. Bu hastaya çok pratik gelmiyorsa takıldığı yerin karşı tarafından konuşulabilir. Bunun dışında kalp pili takılan kişilerin denize girmesinde, yüzmesinde, normal günlük aktivitelerini yapmalarında bir sakınca yoktur.

. Kalp pili ameliyatı ne kadar sürer?
Ameliyat bir ya da bir buçuk saat sürer fakat hastanın durumuna bağlı olarak daha uzun da sürebilir.

. Hastaya pil takıldıktan sonra hasta izlenmeli mi?
Hastaya pil takıp da izlemezseniz yaptığınız işin bir anlamı olmaz. Pil takıp kontrol etmeniz, hastanın durumuna göre pili ayarlamanız, sürekli pil ölçümlerini buna göre düzenlemeniz ve hastayı takip etmeniz gerekir. Hastayı takip etmiyorsanız hasta bir süre sonra pili bitmiş olarak ve belki de pilin ömründen daha önce bitmiş olarak gelebilir.

Pilin ayarlarını yaptığınız zaman ömrünü uzatabilirsiniz, pili fabrikadan çıktığı gibi takıp bırakırsanız ömrü belirgin şekilde azalır o yüzden normalde tek odacıklı piller için sekiz ayla bir yıl içerisinde, çift odacıklı pillerde ise altı ayda bir kontrol yapılması gerekir. ICD dediğimiz özel şok veren piller veya normal kalp pilinin dışında yer alan biventriküler kalp pillerinin ise ayda bir ya da üç ayda bir kontrol ediyoruz.

. Kalbe takılan bir pil var ve yolunda gitmeyen bir şeyler var; hasta bunu anlayabilir mi?
Çeşitli şekillerde anlayabilir. Hastanın nabzı düşebilir, pil normal şekilde fonksiyon görmediği zaman baş dönmeleri, göz kararmaları,  bayılma gibi belirtiler görülebilir.

Biventriküler dediğimiz kalp yetersizliğine takılan pillerin dışında yer alan piller için bu belirtilerin gözlenmesi önemlidir. Ayrıca anormal aritmiler, anormal hızlı çarpıntılar ve ritm bozuklukları, yine pilin doğru çalışmadığı anlamına gelebilir. Kalp yetersizliği bulgularında artış da biventriküler kalp pillerinin doğru çalışmadığını gösterebilir. Pil takılan insanlarda doğru gitmeyen şeyleri göstermek amacıyla pilin tellerinin bütünlüğünün bir şekilde zarara uğradığı ya da pilin yapısında bir anormallik olduğunu gösteren çeşitli sinyaller vardır, bunlar belli saatlere ayarlanır ve hastaya hastaya dinlettirilir, böyle bir sinyal duyulduğu zaman doktoruna başvurması istenir.

. Kalp pili kullananlar kan sulandırıcı ilaç kullanır mı, nelere dikkat etmeli?
Kalp pili takılan hastalar kan sulandırıcı ilaç kullanabilir. Sadece pil takılırken ya da pil değiştirilirken kan sulandırıcıları kesmek ve buna göre işlemi yapmak gerekir.

. Kalp pilindeki son gelişmeler nelerdir?
Pillerin bir kısmında özellikle biventriküler denilen kalp yetersizliği olan hastalara takılan pillerde büyük gelişmeler vardır. Bunların vücut içerisinde sıvı birikimi meydana geldiği zaman önceden haber vererek hastanın ilaç tedavisini buna göre ayarlamayı sağlayabilen özellikleri vardır. Yine kalp pillerinde çeşitli durumlarda kalbin hızını artırabilmek amacıyla oluşturulmuş hız yanıtlı kalp pilleri vardır. Kalp pillerinde hastanın kendi ritmine izin veren algoritmalar vardır, buna minimal ventriküler  pacing  adı  verilmektedir. Kalp pillerinde eşik değerdeki değişmelere duyarlı, kalp pillerinin uzun ömürlü olmasını sağlayan otomatik eşik değeri ayarlayabilen algoritmalar bulunmaktadır.

Doç. Dr. İzzet Erdinler
Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi