Kalp Sağlığında Risk Faktörleri

Beslenme, stres kontrolü, sigarasız bir yaşam gibi risk faktörlerine dikkat ederek kalp sağlığımızı ne ölçüde koruyabiliriz? İyi ve kötü kolesterol nedir? Kolesterolün kalp sağlığında yeri nedir? Hipertansiyon neden sinsi bir hastalıktır? Stres kalp damar sağlığını nasıl etkiler? Kalbi koruyan bir diyet nasıl olmalı? Ne tür gıdalardan sakınmalıyız? Medikal Park Fatih Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Atilla Bitigen bu soruların yanıtını Sağlığım için Herşey’de verdi.

‘‘SAĞLIKLI YAŞAM ŞEKLİ GELİŞTİRİLMELİ’’

. Beslenme, stres kontrolü, sigarasız bir yaşam gibi risk faktörlerine dikkat ederek kalp sağlığımızı ne ölçüde koruyabiliriz?
“Dünyada gelişmiş endüstri toplumlarında kalp damar hastalığına bağlı ölümler hala en büyük ölüm sebebidir. Damar sertliğine bağlı ölümler, beyindeki felç, kalp krizi gibi damar hastalıkları yaşam şekli değiştirilerek, risk faktörleri kontrol altına alınarak yüzde 80 oranında önlenebilir. Hem felç hem de kalp krizleri dünyada üretken yaştaki insanların işsiz ve sakat kalmasına sebebiyet verdiği için Dünya Kalp Sağlığı Cemiyeti bunu önlemeye yönelik çalışmalar yapmaktadır. Sağlıklı bir yaşam stili geliştirilerek gelecek şekillendirilebilir. Öncelikle de çocuklardan başlanmalıdır. Erişkin yaştaki toplum, kalp krizi ve felçten korumak için bunun altyapısını küçük yaştan başlatmalıdır. Beslenme ve spor alışkanlığı edinmek çok önemlidir. Hareket ederek, sağlıklı beslenerek, kolesterolü ve tansiyonu kontrol altına alarak risk faktörleri azaltılabilir ve önlenebilir.”

“KOLESTEROLÜ YÜKSEK OLANLARDA KALP KRİZİ FAZLADIR”

. İyi ve kötü kolesterol nedir? Kolesterolün kalp sağlığında yeri nedir?
“Kolesterol olmazsa olmaz hücre yapıtaşlarından biridir. Fakat şuandaki kolesterol düzeyimiz normalden yüksektir. Bu nedenle kolesterol düzeyinin risk faktörü ile ilişkisi yeni bulunmuş bir şey değildir. Bu bir gözleme dayalıdır. İnsanın gelişimi ile ilgilidir. Amerika’daki küçük bir kasabada her doğan çocuk doğumu, yaşı, kilosu, bütün kan tahlilleri ile analiz edilip ölümüne kadar takip edilir. Kolesterol değeri yüksek olan kişilerde felç ve kalp krizi daha fazladır. Bu insanlarda kolesterol yüksekliği dışında tansiyon yüksekliği, kilo problemi, şeker hastalığı da vardır. Kombine risk faktörleri belirlenmiştir. Dolayısıyla kolesterol yüksekliğinin kalp damar sistemi ile ilişkisi kanıtlanmış bir gerçektir.”

‘‘HİPERTANSİYON SİNSİ HASTALIKTIR’’

. Hipertansiyon kalp damar sağlığını nasıl etkiler?
“Tansiyon hastaları kalp krizinden, beyin kanamalarından, felçlerden kurtarılabilir. Çok belirti vermediği için adı sinsi düşmandır. Dünyada 1 milyar hipertansiyon hastası vardır. Türkiye’de ise 16 milyon kişi hipertansiyon hastasıdır. Toplumumuzun erkeklerde yüzde 28, kadınlarda yüzde 32, ortalama yüzde 30,3 kişiden 1’i hipertansiyon hastasıdır. Özellikle kadınların yüzde 70’inin bu hastalıktan haberi olmamaktadır. Erkeklerde ise farkındalık oranı yüzde 50’dir.”

. Hipertansiyon neden sinsi bir hastalıktır?
“Belirti vermediği için beyin damarlarında anevrizmalar, boyun damarlarınızda tıkanıklıklar, felç, inme, beyin kanaması ve kalpte sıkıntılar başlar. Kalbin önündeki yük arttığı için kalp kalınlaşır. Bundan dolayı bu adaptasyon süreci daha sonra kalp yetmezliği ve kalp krizi ile sonuçlanır. Kalp krizinin de, felcin de, kalp yetmezliğinin de en önemli risk faktörü bunlardır. Risk faktörleri kontrol altına alınarak ve tedavi edilerek kalp krizi önlenir. Kalp yetmezliği, felç, inme ve beyin kanamaları da önlenebilir.”

‘‘STRES KALP HASTALIĞINI TETİKLER’’

. Stres kalp damar sağlığını nasıl etkiler?
“Hayata olumlu bakan, daha pozitif düşünen insanlarda kalp hastalığına daha az rastlanır. Stres kalp hastalığını tetikler. Özellikle yoğun stres ve üzüntü ile kalp krizleri meydana gelir. Depresyon nedeniyle özellikle kadınlarda kırık kalp sendromu denilen bir hastalık türedi. Özellikle büyük şok, acı ve ağır üzüntüler yaşayan menopoz sonrası kadınlarda daha fazla rastlanır. Kalp kasında geçici felç olayı görülmektedir. Bu kişilerde birden kalp yetmezliği gelişir. Ama bu genelde geçici bir durumdur. Bazıları ilerleyici olabilir. Halk arasında ‘kalbi dayanamadı’ diye bir söz vardır. Gerçekten bu üzüntünün kalbi teklettiğinin ve kalbi üzdüğünün göstergesidir. Çünkü insanlar beyni ile düşünür kalbi ile hisseder. Olumlu düşünce, olumlu his ve hayata pozitif bakma, daha mutlu bir hayat sürme her zaman kalp krizi riskini azaltır. Kalp krizi geçirmiş, bypass olmuş bir kişi eğer depresyona girerse kalp krizi riski daha fazla olur. Evli insanlar daha uzun ömürlüdür. Yarışmacı, agresif, sinirli, ani parlayan, öfkeli kişiler hayatlarında her zaman stres yaşar. Sanayileşme ile birlikte trafik, gürültü, iş stresi ve hayat zorluğu bir araya gelince stres kaynağı olmaktadır. Stresle baş edebilmenin yolu olumlu düşünmektir.”

“EGE VE AKDENİZ’DEKİ BESLENME TİPİ KALP DOSTUDUR’’

. Kalbi koruyan bir diyet nasıl olmalı? Ne tür gıdalardan sakınmalıyız?
“Bilimsel çalışmalarda hayvansal ağırlıklı; sakatat, et gibi ürünlerle beslenenler ile sebze, meyve gibi ürünlerle beslenme karşılaştırılmış. Bu karşılaştırmalarda et ağırlıklı beslenen kişilerde hem kanser oranı hem de kalp damar hastalıkları oranı yüksek çıkmış. Kardiyoloji Derneği olarak önem verdiğimiz beslenme tipi Akdeniz tipi beslenmedir. Katı yağ ve tereyağı yerine daha çok zeytinyağı tercih edilmelidir. Ege ve Akdeniz’deki beslenme tipi kalp dostudur. Balık, sebze-meyve ağırlıklı ve et oranının az olduğu bir diyet öncelikle önerilir.”