Kalp ve Böbrek Hastalıklarında Ultrafiltrasyon Tedavisi

Söyleşi: Demet DEMİRKIR

Ultrafiltrasyon Tedavisi, böbrek hastalığının su tutan tipinde yani nefrotik sendrom durumunda veya kalp hastalıklarının vücutta su biriktiren tipinde mesela kalp yetersizliğinde, kalp kapak hastalıklarında uygulanan bir yöntem.

Her kalp hastası ya da her böbrek hastasına ultrafiltrasyon tedavisi uygulanmadığını belirten Dr. Betül Öğütmen, “Bu tedavinin uygulanması için ilaç tedavisinin yanıtsız kalması ve vücudun su toplayarak bacaklarda ve karında şişlik meydana gelmiş olması gerekiyor” diyor.

Ultrafiltrasyon tedavisinin hemodiyaliz cihazlarıyla yapıldığını belirten Dr. Öğütmen, uygulamanın nasıl yapıldığıyla ilgili şu bilgileri verdi:

“Ultrafiltrasyon tedavisi, diyalizör ve diyaliz makinesi yardımı ile tecrübeli bir ekip tarafından uygulanır. Hemodiyaliz cihazının diyaliz tedavisini yapma özelliği işlem dışı bırakılarak, sadece sıvı çekme kısmı çalıştırılıyor. Bir diyalizör yardımıyla kan, vücuttan alınıp diyalizörden geçirildikten sonra suyu alınıyor ve sıvıdan arındırılan kan, tekrar vücuda veriliyor.”

Utrafiltrasyon yöntemi, kalp yetersizliğindeki yeri, kimlere uygulanabileceği, avantaj ve dezavantajları, ultrafiltrasyon seansları, tedavi süreci, hastaların dikkat etmesi gereken unsurlar hakkındaki sorularımızı Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp Ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Uzmanı Dr. Betül Öğütmen’e yönelttik.

İşte aldığımız yanıtlar…

. Ultrafiltrasyon yöntemi nedir, nasıl bir tedavidir bu?
“Saglıklı bir insan, vücudundaki toksik maddeleri ve suyu idrar yardımı ile atar. Atamadığı durumlarda vücutta sıvı birikir. Kişi bunu bacaklarda ve karında şişlik, nefes alma güçlüğü olarak algılar. Vücuttan atılması gereken sıvı, ilaçlar yardımı ile atılamıyor ise diyaliz makinaları ile yapılan ultrafiltrasyon tedavisi uygulanabilir. Bu yöntemi böbrek hastalarında kullandığımız gibi kalple ilgili problemi olan ve vücutta su tutan tüm hastalıklarda  kullanabiliriz.”

. Ultrafiltrasyon yöntemi başka hangi hastalıklarda kullanılabilir?
“Böbrek hastalığının su tutan tipinde nefrotik sendrom gibi veya kalp hastalıklarının vücutta su biriktiren tipinde mesela kalp yetersizliğinde, kalp kapak hastalıklarında kullanılabilir.”

“BAŞARILI BİR TEDAVİ YÖNTEMİ”

. Ultrafiltrasyonun kalp yetersizliğindeki yeri nedir?
“Kalp yetersizliğinde ilaçlarla tedavi seçeneklerimiz vardır. Ancak ilaçlarla başarılı olunamayan durumlarda ultrafiltrasyon tedavileri hastanın genel durumunu düzelten ve yaşam kalitesini artıran, oldukça başarılı bir tedavi yöntemidir.”

. Bu yöntem kalp yetersizliği problemi olan herkese uygulanır mı?
“Kalp yetersizliği olan herkese bu yöntem uygulanmaz ancak kalp yetersizliğinin ilaçlara cevap vermediği durumlarda, vücutta su birikmiş ve buna bağlı olarak bacaklarında, karnında şişliği olan nefes darlığı çeken hastalara uygulanır.”

“SUYU ALINAN KAN VÜCUDA GERİ VERİLİYOR”

. Ultrafiltrasyon nasıl yapılıyor?
“Ultrafiltrasyon; diyalizör ve diyaliz makinesi yardımı ile tecrübeli bir ekip tarafından uygulanır. Hemodiyaliz cihazlarıyla yapılan bir tedavidir. Bu cihazın diyaliz tedavisini yapma özelliğini işlem dışı bırakıp sadece sıvı çekme kısmını çalıştırarak uygulamasını yapıyoruz. Bir diyalizör yardımıyla kanın vücuttan alınıp diyalizörden geçirildikten sonra suyu alınıp tekrar vücuda verilmesi şeklinde yapılan bir tedavi.”

. Ultrafiltrasyonun avantaj ve dezavantajları nelerdir?
“Vücudunda su birikmiş kişilerin ilaçlarla tedavi edilemediği zamanlarda çok etkin ve hızlı bir tedavi sağlayarak kişinin akciğer ödeminden, nefes sıkışıklığından kurtulmasını sağlar. Bu yöntem acil bir tedavi yöntemi olarak kullanılır bir de bacaklarda, karında şişme gibi problemi olan hastalarda uzun dönemli, iki haftalık tedavilerle hastanın suyundan kurtulmasını sağlıyor.

Dezavantajları ise bu yöntemin bir girişimsel işlem gerektirmesidir. Hastaya kateter takılması gerekir yani damarsal bir girişimdir bu. Bunun dışında ise her yerde kolaylıkla uygulanan bir tedavi yöntemi değildir. Cihaz, su sistemi, teknik ekip gibi alt yapı gerektirir.”

“SEANS KİŞİYE GÖRE DEĞİŞİR”

. Ultrafiltrasyon seansı ne kadar sürüyor?
“Seans kişiye göre ayarlanır çünkü standart bir zaman dilimi yoktur. Kişinin vücudunda birikmiş su miktarına göre, kalp yetersizliğinin durumuna göre veya kalp hastalığı için mi böbrek hastalığı için mi, akciğer ödemi için mi yoksa kalp kapak hastalıkları için mi kullanılıyor bu yöntem. Hastaya göre tedavi programı planlanır. Genellikle iki saat ile altı saate kadar yapılabilir.”

.Vücutta biriken ödemi nasıl ve nereden çıkarıyorsunuz?
“Diyaliz makinesi aracılığıyla kanı diyalizöre çektikten sonra ultrafiltrasyon, konveksiyon, difüzyon gibi fiziksel yöntemleri kullanarak kandan diyalizörün içine suyu çekip onu da atmak şeklinde bir tedavidir. Kan bir kateter yardımıyla vücuttan çıkarılır, ya boyuna juguler ven dediğimiz boyundaki venlerden birine ya da bacaklardaki venlerden birine femorel ven dediğimiz kasıktan takılır.”

“40 KİLO SU ÇEKTİĞİMİZ HASTALAR VAR”

. Vücuttan kaç litre su çekiyorsunuz?
“Kişinin ihtiyacına ve genel durumuna göre hesaplayarak sıvı çekme tedavisi yapılır. Bu bazen günde 2 kilo bazen 5-6 kilo olabilir. Bir hastanın ideal kilosuna kavuşması için biz buna kuru kilo diyoruz, bir iki hafta her gün sıvı çekme işlemi uygulanabilir. Uzun yıllar, hastalığına bağlı olarak vücudunda su birikmiş kişiler olabiliyor. Sıklıkla gördüğümüz hasta grubu kalp yetmezliği ve kapak hastalığına bağlı çok miktarda sıvı biriktirmiş kişiler, 30 ila 40 kilo su çektiğimiz hastalar bile var.”

. Bu yöntem ne sıklıkla uygulanmalıdır?
“Bütün tedaviler hastaya göre planlanır. Hastanın ihtiyacına göre tedavisini yaparız bazı hastalarda üç seansta fazla suyunu alırız ama genelde iki haftayı bulur. Bazen de kişinin altta yatan hastalığı tedavi edilmiyorsa mesela kalp yetersizliği, tedaviden çıktıktan sonra hasta tekrar şişiyor. Kalp kapağı problemleri de çok önemli, bunda da tedaviden çıkan hasta tekrar şişmeye başlayabilir.  Bunu önlemek için hastayı ideal kilosuna getirdikten sonra haftada bir, on günde bir gibi onun ihtiyacına ve hastalığının derecesine göre bir ultrafiltrasyon tedavi programı verilebilir ömür boyu. Hayat kurtarıcı ve yaşam kalitesini artırıcı bir tedavidir.”

“YAŞAM KALİTESİ ARTIYOR”

. Uygulama sırasında ve sonrasında hastada ağrı veya acı oluyor mu, hasta kendini nasıl hissediyor?
“Hastaya kateter takılır, kateter takılması zahmetli bir şeydir. Kan damarının içerisine lokal anesteziyle bir kateter takılıyor. Basit bir yöntem değil ama tecrübeli ellerde çok kolay yapılıyor ve ağrısı az oluyor. Sonrasında hasta yıllar içinde biriktirdiği ve atamadığı suyu attığı için nefes alması, yürümesi, genel durumu rahatlıyor ve yaşam kalitesi belirgin olarak artıyor.”

. Ultrafiltrasyon tedavisi nerede uygulanmalıdır?
“Hemodiyaliz makinelerinin olduğu, su sistemlerinin olduğu yerlerde nefrolog eşliğinde ve bu konuda tecrübeli teknik ekip eşliğinde yapılmalı.”

. Hastanede yatış süresi ne kadardır?
“Hastalar genel durumları bozuk geldikleri için sıvı fazlalığını atıp, genel durumları düzelene kadar hastanede yatmaları gerekebiliyor. Hastayı ideal kilosuna eriştirip evine gönderiyoruz, sonra yeterli sıvı kısıtlaması ve ilaçlara cevap veriyorsa bu şekilde takip ediyoruz. Tedavi önerilerimizi veriyoruz ve sonrasında hastanın genel durumunu takip ederek tedavinin devamına karar veriyoruz.”

“SÜREKLİ KONTROL GEREKİYOR”

. Ultrafiltrasyon yöntemiyle tedavi uygulanan hastalar nelere dikkat etmeli?
“Kalp hastalarında suyu tekrar tutma ihtimali çok fazla olduğu için tuz kısıtlaması yapıyoruz ve suyu da çok fazla almamaları gerektiğini öneriyoruz. Böbrek hastalığı olan kişilerde de protein kaçağı olan kişiler vücudunda fazla su tutar, onlarda da protein kısıtlaması, su ve tuz kısıtlaması, diyet önerilerimiz oluyor. Ayrca sürekli  kontrol gerekiyor.”