Kalpteki Riskler

Kroner kalp hastalığında risk faktörlerinden bazıları değiştirilebilir, bazıları ise değiştiremeyeceğiniz durumlardır.

DEĞİŞTİREBİLECEĞİNİZ RİSKLER

•    Sigara İçimi
•    Yüksek Tansiyon Varlığı
•    Kolesterol Yüksekliği
•    Aşırı Kilo
•    Şeker Hastalığı
•    Aşırı Alkol Kullanımı

DEĞİŞTİREMEYECEĞİNİZ RİSKLER

•    Ailede Koroner Kalp Hastalığı Öyküsü
•    Cinsiyet
•    Yaş
Ne kadar çok risk faktörünüz varsa, kalp hastalığı görülme oranınız o ölçüde fazladır. Yüksek kolesterole ilave olarak iki risk faktörü daha görülürse kalp hastalığı için tehlike oluşturur.
•    Erkek ve 45 yaş ya da üstünde iseniz
•    Kadın ve 55 yaş ya da üstü ve ya menapozda iseniz
•    Baba, erkek kardeş veya anneniz  kalp hastalığı geçirdi ise
•    Yüksek LDL Düzeyi
•    Yüksek tansiyonunuz varsa
•    Şeker Hastalığı varsa
•    Sigara içiyorsanız
•    Düşük HDL Düzeyi

Eğer göğüs ağrısı geçirditseniz ve kolesterolünüzün yüksekliğiyle saydığımız risklerden iki veya daha fazlası evet ise riskiniz yüksektir.

Kolesterol: Kolesterol damar duvarında toplanarak, damarları daraltır. Kolesterolü yüksek olan herkeste sorun ortaya çıkmaz ama koroner kalp hastalığı gelişme şansı kolesterolün yükselmesiyle artar. LDL (zararlı kolesterol) kolesterol ile, koroner kalp hastalığı ve ölüm oranları arasında güçlü bir pozitif ilişki vardır.

Sigara: Sigara koroner kalp hastalığı riskini içmeyenlere göre 2 – 3 kat artırır. Kalp krizi veya koroner bypass operasyonu geçirdiyseniz veya göğüs ağrısı yakınmlarınız varsa yapmanız gereken en önemli işlerden birisi sigarayı bırakmaktır.

Kan Basıncı: Kan basıncı kalbin pompalama eylemi ve damar duvarlarının kan akımına gösterdiği direncin bir sonucudur. Kan basıncı yükselirse kalbe ve kan damarlarına gereksiz bir yük biner. Yüksek tansiyon diyebilmek için kan basıncınızın belirli bir zaman dilimi içinde birçok ölçümde yüksek çıkması gerekir.

Stres: Stresin etkileri kalbi hızlandıran ve kan basıncını yükselten adrenalin hormonuna bağlıdır. Ara sıra strese maruz kalınması genellikle zararsızdır. Ancak sürekli olursa sağlığımız üzerinde olumsuz etki yapar. Duygusal üzüntü ve koroner kalp hastalığı gelişimi arasında kuvvetli bir bağlantı vardır.

Egzersiz: Düzli olarak egzersiz yaparsanız, kısa zaman sonra giderek daha az yorulduğunuzu ve daha fazla egzersiz yapabildiğinizi fark edeceksiniz. Bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışın. Düzenli egzersiz kolesterolü düşürücü tedavi planının önemli bir parçası olmalıdır. Egzersiz aynı zamanda kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve şişmanlık gibi diğer risk faktörlerini de düşürür.

Alkol Alımı: Fazla alkol olan kişilerin koroner kalp hastalığı riskinin arttığı gösterilmiştir. Aşırı alkol alımı yüksek tansiyon ve aşırı kilo gibi risk faktörlerine neden olmaktadır. Az miktarda alkolü özellikle kırmızı şarap kullanımı koroner kalp hastalığı riskini azaltabilir.

Şeker Hastalığı: Kan şekeri düzeyi uygun bir şekilde  kontrol altına alınmadığında diabet (şeker hastalığı) koroner kalp hastalığı dahil  bir çok hastalığa neden olabilir. Diyet ve ilaç ile kan şekeri kontrole alınabilir.

Aşırı Kilo: Aşırı kilo hem yüksek tansiyon hem de kolesterol artışına eğilim yaratır. Kilo vererek koroner kalp hastalığı riskinizi önemli ölçüde düşürebilirsiniz. Karın içinde yağ birikimi kalp hastalığı için daha fazla risk teşkil eder.

Aile Öyküsü: Ailenizde genç yaşta kalp krizi geçirmiş biri varsa, ailenizde kalp hastalığı kalıtımsal olabilir. Birinci derece akrabalarda koroner kalp hastalığı gelişimi, kişideki kalp hastalığı gelişim riskini 2.5 kat artırır.

Koroner kalp hastalığı riskini düşürmek için hiçbir zaman geç değildir. Risk faktörlerini azaltmak için bir şeyler yapmaya başladığında şansınız artar ve ikinci veya sonraki kalp krizi riskini azaltır.

Gerekli adımları atar ve doktorunuzun önerilerine uyarsanız, sağlığınızın düzeldiğini ve yaşamın daha düzenli olduğunu göreceksiniz.

Özet olarak; koroner kalp hastalığı ad konmuş ise, risk faltörlerinden uzak durarak;
•    Daima ilaçlarınız almaya özen gösterin.
•    Sağlıklı diyet planı yapın.
•    Stresi azaltın.
•    Düzenli egzersiz yapın.
•    Sigarayı bırakın.
•    Alkol kullanımını kısıtlayın.

Kalp sağlığımız açısından birçok temel hatamız vardır.

•    Çok sigara tüketiyoruz.
•    Beslenme alışkanlıklarımız kötü, özellikle büyük şehirlerde fast food beslenmenin yaygınlaşması.
•    Egzersiz az yapıyoruz. Bu konuda kamuoyunun aydınlatılması lazım. Kitle iletişim araçlarının bu konuda önemi büyüktür.
•    Stresi engellemeyi pek becerebildiğimiz söylenemez.

Diğer muhtemel risk faktörleri:
•    Östrojen eksikliği; menapoz öncesi kadınlar aynı yaştaki erkeklerle karşılaştırıldığında daha az koroner kalp hastalığı riskine sahiptirler.
•    Doğum kontrol ilaöları; bunlar hem östrojen hem de progesteron ihtiva ettiklerinden, bunların kullanımı kardiovasküler riski arttırmaz.
•    Homosistein; erken koroner damar hastalığı olanlarda, plazma homosistein seviyelerinin yükseldiği bulunmuştur (homosistein B6  – B12 ve folik asitle ilişkili bie bileşendir).

Kalp yönünden gündelik hayatta dikkat edeceğiniz hususlar:
•    Günde 3 öğün ve eşit miktarda yemek ve yavaş yiyin.
•    Kızgınlık, korku ve sinirlenmekten kaçının.
•    Çok sıcak ortamdan kaçının.
•    Beden faaliyetinizi ve ağır işleri gün içine dağıtın ve yorulunca dinlenin.
•    Acelecilikten kaçının.
•    Her gece 6 – 8 saate kadar uyuyun.
•    Sigara en amansız düşmendır.
•    Tansiyonun riski artırdığını hiç unutmayın.
•    A, C, E ve selenyum gibi antioksidanlar kalbin korunmasına yardımcıdırlar. Magnezyum ve potasyum da kan basıncı için faydalıdır.

Prof. Dr. Koptagel İlgün
Acıbadem Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı
www.acibademhastanesi.com.tr