Kan Uyumsuz Böbrek Nakli

Kan Uyumsuz Böbrek Nakli

Bir kişiye böbrek nakli yapılabilmesi için ilk ve en basit kural verici ve alıcı arasında kan uyumunun bulunmasıdır. Bu basit ama önemli kuraldan dolayı canlı vericisi olan bir çok böbrek yetmezliği hastasına böbrek nakli gerçekleştirilememektedir. Her yıl uygun vericisi olan böbrek yetmezliği hastalarının yaklaşık olarak %30’una kan uyumsuzluğu nedeniyle nakil yapılamamaktadır.

Memorial Hastanesi Üroloji ve Organ Nakli Bölümü`nden Op. Dr. Burak Koçak , son yıllarda tüm dünyada başarıyla uygulanan “Kan uyumsuz böbrek nakli” hakkında bilgi verdi.

Kan Uyumsuz Böbrek Nakli Neden Bu Kadar Önemli?

Herkesin bildiği gibi böbrek nakli, böbrek yetmezliği olan hastaları diyaliz tedavisinden kurtarmakta ve yaşam kalitelerini yüksek oranlarda arttırmaktadır. Ama bundan daha da önemlisi başarılı bir böbrek naklinin hayat kurtardığı gerçeğidir.

Maalesef, tıptaki tüm ilerlemelere rağmen diyaliz tedavisi gören hastaların bu tedavi altında ortalama bir ömürleri vardır. Her yıl bir çok hasta diyaliz tedavisi altında iken yaşamlarını kaybetmektedirler. Başarılı bir böbrek nakli bu hastaların yaşam sürelerini uzatmakta, başka bir deyişle hayatlarını kurtarmaktadır.

Böbrek nakli olan hastaların yaşamları diyaliz tedavisi altındaki hastalara oranla 2.5-3 kat uzamaktadır.Bu sebeple tıbbi durumu uygun olan her hastaya mutlaka böbrek nakli yapılmalıdır. Diyaliz bir kesin tedavi seçeneği değildir. Böbrek nakline bir alternatif hiç değildir. Aksine, böbrek nakline kadar geçen sürede hastaların yaşamlarını sürdürmelerine olanak sağlayan bir geçiş tedavisi olarak algılanmalıdır.

Bilindiği gibi ülkemizde kadavra vericilerden yapılan böbrek nakillerinin sayısı kısıtlıdır. Tüm çabalara rağmen, dünyada olduğu gibi ülkemizde de böbrek bekleyen hasta sayısı her geçen gün artmakta, organ yetersizliği sorunu daha da büyük bir toplumsal sorun olmaktadır. Bu açığı kapatmanın yollarından biri de canlıdan yapılan nakilleri arttırmaktır. Unutmayalım ki kronik böbrek yetmezliği hastaları için en büyük risk böbrek nakli olamamalarıdır.

Bu sebeple son yıllarda tüm dünyada kan uyumsuz nakiller başarıyla uygulanmaya başlanmıştır. Bu yöntemle ülkemizde canlı vericilerden yapılan nakillerin sayısı yüzde 20-30 oranında arttırılabilir.

Bir kişiye böbrek nakli yapılabilmesi için gerekli olan kan uyumu şu şekildedir:

• Uyumlu Kan Grupları: A (Verici) – A (Alıcı); A (Verici) – AB (Alıcı); B (Verici) – B (Alıcı); A (Verici) – AB (Alıcı); AB (Verici) – AB (Alıcı); 0 (Verici) – A (Alıcı); 0 (Verici) – B (Alıcı); 0 (Verici)- AB (Alıcı); 0 (Verici)- 0 (Alıcı).
• Uyumsuz Kan Grupları: A (Verici) – B (Alıcı); A (Verici) – 0 (Alıcı); B (Verici) – A (Alıcı); A (Verici) – 0 (Alıcı); AB (Verici) – A (Alıcı); AB (Verici) – B (Alıcı); AB (Verici) – 0 (Alıcı).

Son yıllarda özellikle Japonya, A.B.D. gibi ülkelerde ve Avrupa’da geliştirilen yeni tedavi yöntemleri (Özel protokoller) sayesinde bu engel de aşılmış ve kan uyumsuz böbrek nakilleri başarıyla gerçekleştirilmiştir.

Bu protokoller çerçevesinde A Kan grubu olan vericiler O ve B kan grubu olan alıcılara güvenle böbrek verebilirler. Gene AB kan grubu olan kişiler de B kan grubu olan alıcılara güvenle böbrek verebilirler.

Bu protokoller çerçevesinde bir kişiye böbrek nakli yapılabilmesi için gerekli olan kan uyumu şu şekildedir:

• Uyumlu Kan Grupları: A (Verici) – A (Alıcı); A (Verici) – B (Alıcı); A (Verici) – AB (Alıcı); A (Verici) – 0 (Alıcı); B (Verici) – B (Alıcı); B (Verici) – AB (Alıcı); AB (Verici) – B (Alıcı); AB (Verici)- AB (Alıcı); 0 (Verici)- A (Alıcı); 0 (Verici)- B (Alıcı); 0 (Verici)- AB (Alıcı); 0 (Verici)- 0 (Alıcı).
• Uyumsuz Kan Grupları: B (Verici) – A (Alıcı); B (Verici) – 0 (Alıcı); AB (Verici) – A (Alıcı); AB (Verici) – 0 (Alıcı).

Bu nakillerin gerçekleştirilebilmesi için merkezimizde de tüm dünyada olduğu gibi özel bir hazırlık protokolü mevcuttur. Plazmaferez denilen bir yöntem ile transplantasyondan bir süre önce başlanarak alıcının kanında bulunan ve vericisinin kan grubuna reaksiyon gösteren kan antikorları kanından temizlenmektedir. Güvenli bir nakil için ideal olanı hastanın kanındaki antikor oranını belli bir düzeye indirmektir. Bu hedef titrelere ulaşılması üzerine nakil başarıyla gerçekleştirilebilmektedir.

Bunlar dışındaki kan uyumsuz nakillerde ise daha ileri ve detaylı hazırlık protokollerinin uygulanması gerekmektedir. Bazı özel ilaçlar bu nakillerin gerçekleştirilebilmesi için gereklidir ve bu ilaçlar 2006 yılından beri ülkemizde de piyasaya sunulmuştur.

Nakil sonrası ilk 15 gün en kritik dönemdir. İkinci hafta sonrası alıcının vücudu nakledilen böbreğe uyum sağlamakta ve risk azalmaktadır. Hastalar nakil sonrası 15. Gün taburcu olabilmektedirler. İleri hazırlık protokolleri ile tüm kan uyumsuz nakiller gerçekleştirilebilmektedir:

Ülkemizde kan uyumsuz böbrek nakilleri 90’lı yıllarda uygulanmıştır. Günümüzde kullanılan yeni ilaçlar ve protokoller sayesinde kan uyumsuz nakiller çok daha güvenle yapılabilmektedir. Bu nakillerin başarı oranları kan uyumlu nakillere yakındır. Özellikle nakil sonrası birinci yıl tamamlandıktan sonra bu böbreklerin yaşam oranları diğer nakledilen böbreklerden farklı değildir.

Özellikle bazı A kan grubu olan kişilerden O kan grubu alıcılara yapılan kan uyumsuz böbrek nakilleri en başarılı nakillerdir. Bu nakillerin sonuçları kan uyumlu nakillerle hemen hemen aynıdır.

Kan uyumsuz böbrek nakliyle ilgili en çok sorulan soru: Kan uyumsuz böbrek nakli olabilir miyim? Ne yapmalıyım?

Size böbrek vermek isteyen bir vericiniz varsa bu yeterlidir. Günümüzde kan uyumu engeli aşılabilmektedir ve bu nakiller başarıyla gerçekleştirilebilmektedir.

Tedavinizi planlayabilmemiz için alıcının yani sizin kanınızdaki antikor miktarını ölçmemiz ve potansiyel vericinizin kan grubu tiplendirmesini yapmamız gerekiyor. Bunlardan sonra nakil için hazırlıklara başlayabiliriz.

Bu amaçla merkezimize başvurarak bu testleri yaptırmanız gerekmektedir. Bunlar dışında ek bir tetkike gerek yoktur. Normal böbrek nakilleri için yapılan hazırlık testleri bu tip nakiller için de yeterlidir.

Kaynak: Memorial Hastanesi web sitesi
(http://www.memorial.com.tr/)