Kanser Cerrahisi Sonrası Meme Onarımı

Meme kanserinde cerrahi tedavi kimlere önerilir? Kanserin evresi, yaygınlığı, tümörün cinsi metastas yapıp yapmaması gibi faktörler ne denli belirlidir? Kadında memenin alınmasını gerektiren durumlar nelerdir? Onkoplastik meme cerrahisi ne tür uygulamaları kapsıyor? Meme alındıktan hemen sonra mı meme onarımı yapılır? Hasta tercihleri belirleyici midir? Meme protezleri nereden yerleştirilir? Meme protezi kadının daha sonra anne olup süt vermesine engel midir? Vücudun kendi dokusundan yapılan meme onarımı operasyonları nasıl uygulanır? Meme protezi seçiminde hangi materyaller var? Silikon kanser yapar mı? Tercih edilmesi gereken materyaller hangileridir? Meme kanseri oluşmadan neler yapılmalıdır?

Memorial Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Köksal Bilgen kanser cerrahisi sonrası meme onarımı hakkındaki soruları Sağlığım İçin Herşey’de cevapladı.

. Meme kanserinde cerrahi tedavi kimlere önerilir? Kanserin evresi, yaygınlığı, tümörün cinsi metastas yapıp yapmaması gibi faktörler ne denli belirlidir?
“Meme kanseri kadınların en sık rastladığı kanser tipidir. Meme kanserinin üç türlü tedavi yöntemi vardır. Bunlar cerrahi, ilaçla tedavi dediğimiz kemoterapi, ışınla tedavi dediğimiz radyoterapi ve hormonal ilaçlarla tedavidir. Meme kanserinde ana tedaviyi cerrahi tedavi oluşturur. Cerrahi tedavinin mümkün olmadığı hasta gruplarında bazen ilaç tedavisiyle ve ışın tedavisiyle başlanır. Cerrahi tedaviye destek olarak da cerrahi tedavi sonu ışın ve ilaç tedavisi uygulanabilir. Bunlarda eğer gerileme olursa tekrar cerrahi tedavi de hastalara uygulanır.”

ONKOPLASTİK UYGULAMALAR

. Kadında memenin alınmasını gerektiren durumlar nelerdir?
“15-20 sene önce meme kanseri tespit edildiğinde memenin tamamı alınırdı. Günümüzde sadece memedeki tümör alınarak meme koruyucu cerrahi denilen yöntemle tümör alınmaktadır. Ardından da gerekli ışın ve ilaç tedavisi ile özellikle ışının etkisiyle memenin korunması sağlanır. Ancak  tümörün büyük olduğu, memenin bir kısmının alınmasının şekil olarak çok da faydasının olmadığı ileri evre tümör durumlarında memenin tümünün alındığı hastalar vardır. Tümörün koltuk altı bezelerinde çok yayılmış olması veya tümörün yerleşim yeri itibariyle alındıktan sonra gene şekil bozukluğu yaratacağı durumlarda memenin tümü alınmaktadır.”

. Onkoplastik meme cerrahisi ne tür uygulamaları kapsıyor?
“Onkoplastik meme cerrahisi, onkolojik prensiplere göre meme tümörünün tamamen çıkarılmasıdır.  Bu çıkarıldıktan sonra da memenin şekillendirilmesidir. Elde kalan meme dokusu ya meme dokusunun diğer kısımlarından alınan dokularla veya vücudun başka bölümlerinden alınan dokularla veya küçük implant denilen meme protezleriyle meme yeniden şekillendirilir.”

. BRCA1 ve BRCA2 genlerini taşıdığı için meme kanseri riski yüksek kadınlar var.  Aynı grupta yumurtalık kanseri riski de yüksek mi? Bunlar da memenin yeniden onarımını gerektiren durumlar mı?
“Koruyucu meme cerrahisi, özellikle genetik geçişi yoğun alan BRCA1-BRCA2 tanısı 1-2 geni mevcut olan hastalar haricinde yakın iki akrabasında meme kanseri olan genç ve memesinde lezyonlar barındıran bir kadında meme başı korunarak meme dokusunun tamamının alınmasıdır. Sonra da yerine protez veya vücudun kendi dokusundan alınan dokularla onarımıdır.”

Doç. Dr. Köksal Bilgen

‘‘HASTALAR EN ÇOK PROTEZİ TERCİH EDİYOR’’

. Meme alındıktan hemen sonra mı meme onarımı yapılır?
“Onkoplastik cerrahi uygulamaları genellikle aynı anda yapılır. Ama memenin tamamının alınıp tekrar uygulamaya sokulacağı zaman hastalık evresi çok önemlidir. Hastalık ileri evrede değilse veya hasta ameliyat sonu radyoterapi almayacaksa, memenin tamamı alındıktan sonra memenin şekillendirmesi tavsiye edilir.”

. Hasta tercihleri belirleyici midir?
“Tüm estetik cerrahilerde olduğu gibi onkoplastik cerrahi de onkolojik prensipler bittikten sonra bir estetik cerrahi uygulamasıdır. Öncelikle hasta tercihine bakılır. Uygulaması yanlış olmayan birkaç seçenek varsa hastanın tercihi önemlidir. Dünyada memenin şekillendirilmesiyle ilgili en çok uygulanan yöntem, protez yöntemleridir. Çünkü hasta en çok protez yöntemini seçer. Biz hekim olarak yabancı bir doku olmamasını, kendi dokusuyla memesinin tamirini önersek de hastalar protezi daha çok tercih etmektedir. Önemli olan hasta için en iyisini sağlamaktır.”

‘‘MEME DOKUSU KALDIĞI SÜRECE SÜT VERİLEBİLİR’’

. Meme protezleri nereden yerleştirilir? Meme protezi kadının daha sonra anne olup süt vermesine engel midir?
“Memenin tümünün alındığı durumlarda meme dokusu olmadığı için hasta süt veremez. Onkoplastik cerrahi uygulamalarında küçük meme protezleri uygulanabilir. Memede boş kalan doku alanına uygulanan protezler vardır. Meme dokusu kaldığı süre içerisinde kesinlikle süt vermeyi engellemezler. Bugün için uygulanan belli teknikler ve meme MR’ındaki gelişmelerden sonra meme kanserinin gizlenmesiyle ilgili sıkıntı yaratmazlar. Memenin tamamen çıktığı durumlarda alan çok büyük olur. Meme protezleri yerleştirilirken genellikle göğüs duvarında, memenin altına saklar şekilde kas altı tercih edilir. Böylece protezlerin doğal durmaları, dışarı çıkmamaları ve cilt açılması esnasında enfekte olmamaları sağlanır.”

SERBEST DOKU AKTARIMI

. Vücudun kendi dokusundan yapılan meme onarımı operasyonları nasıl uygulanır?
“Memenin kendi dokusundan yapılan uygulamalar iki bölümde incelenir. Dokuların orijinal yerlerindeki bağlantısı koparılmadan yapılan uygulamalara pediküllü flep onarımları denir. Özellikle karın kaslarından alınan karın kasının üzerindeki deriyle beraber memeye kaydırılması veya sırt kasının üzerindeki deriyle ve kasla beraber memeye kaydırılması işlemidir. Bir de serbest doku aktarımı vardır. Tamamen dokudan ayırarak özellikle besleyen damarı onaracağınız yerin üzerine kaydırabilirsiniz. Serbest doku aktarımının en önemli endikasyonu ise radyoterapi sonunda memenin üzerinde hiç cildin kalmadığı, cildin kullanılamayacak bölümlerinde mümkün olduğunca büyük dokunun çıkartılıp meme üzerine yerleştirilmesidir.”

. Gerek karından gerekse sırttan alınan dokular diğer bölgelerde iz bırakır mı?
“İz bırakır. Protez tercihinin en önemli sebebi budur. Çünkü hastaya ikinci bir bölgede ikinci bir cerrahi işlem yapılmaktadır.”

YAĞ DOKUSU TRANSFERİ

. Yağ dokusu transferi konusunda görüşünüz nedir ?
“Tüm memenin yapılması için değil, destekleyici bir tedavi olarak uygulanır. Protez ya da doku uygulamaları sonrasında birtakım yerler çukur kaldıysa ve göze hoş görünmüyorsa buranın desteklenmesi için yapılan bir yöntemdir. Yoksa bütün memeyi tekrar oluşturmak için yağ dokusu enjeksiyonu yapılmaz. Desteklemek açısından oldukça iyi bir yöntemdir.”

. Meme protezi seçiminde hangi materyaller var? Silikon kanser yapar mı? Tercih edilmesi gereken materyaller hangileridir?
“Silikon protezler, meme kanseri yapmaz. Silikonun kanser yapma etkisi üzerine yapılan birtakım çalışmalar vardır; ama tam ispatlanmış bilimsel kanıt yoktur. Türkiye’de satılan protezler FD onaylı denilen Amerika’dan onaylı silikonlardır. Piyasada iki yada üç bilinen marka vardır. Lanfoma denilen lenf bezi kanserinin bir tipinin kanser yapabildiği az vakada da olsa gösterilmiştir. Bunu yapmayan silikonlarla ilgili de yeni gelişmeler bulunmaktadır.”

. Meme kanseri oluşmadan neler yapılmalıdır?
“Bu konuda hastaya düşen ve hekime düşen görevler vardır. Hastanın 30-40 yaş üzerinde mutlaka ayda bir kendi kendini elle muayene etmesi, senelik hekim kontrolü ve buna ek olarak mamografi tarama programlarına girmesi gerekir. Kanser öncüsü olabilecek lezyonları yakalayıp kanserin hiç olmamasını sağlamak önemlidir.”