Kanser Cerrahisi ve Uygulama Alanları

Samsun Büyük Anadolu Hastaneleri Genel Cerrahi ve Cerrahi Onkoloji Kliniği’nde kanser tedavisi işinin ehli kişiler tarafından yapılıyor. Samsun Büyük Anadolu Hastanesi Meydan Şubesi’nde çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Serdar Yol, genel cerrahinin tüm alanları içinde endoskopi ve özellikle gastrointestinal sistem kanser cerrahisi ile ilgileniyor. Prof. Dr. Serdar Yol, Japonya’daki eğitiminin ardından Ankara Üniversite Cerrahi Onkoloji Bilim Dalı’ndaki kanser cerrahisi çalışmalarına devam ederek Cerrahi Onkoloji Uzmanlık belgesini almış. Selçuk Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliği süresince endoskopi ünitesi yöneticiliği ile mide kanser cerrahisi ve eğitimi sorumluluğu görevlerinde bulunmuş.

Sadece Samsun değil, Orta ve Doğu Karadeniz’den hatta Türkiye‘nin pek çok yerinden hastaların geldiğini söyleyen Prof. Dr. Serdar Yol, hastanede organ nakli dışındaki tüm cerrahi uygulamaların donanımlı ekip tarafından yapıldığını belirtiyor.  Prof. Dr. Serdar Yol, cerrahi onkoloji ile ilgili soruları yanıtladı:

. Kanser hakkında bilgi verir misiniz?
‘‘Kanser, vücutta bazı anormal hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasına ve diğer dokuları istila etmelerine verilen addır. Kanser tek bir hastalık olmayıp, yüzden fazla türü vardır. Kanser hücreleri vücudun diğer kısımlarına kan yolu veya lenf damarları ile yayılabilir. Vücudun çeşitli doku ve organlarında meydana gelebilen tümörler iyi huylu (selim) ve kötü huylu (habis) olmak üzere iki türlüdür. Kötü huylu urların epitel dokusundan gelişen türlerine kanser veya karsinoma, bağ dokusundan gelişen türlerine ise sarkom ismi verilir. Fakat kötü huylu urların hepsine kanser demek adet haline gelmiştir. Kanser çok eski çağlardan beri bilinmekte ise de, 20. yüzyılda dikkatleri çekerek çağımız insanlarının en çok çekindiği bir hastalık olmuştur.’’

‘‘CERRAHİ ONKOLOJİ UZMANI KANSER TEDAVİSİNİ YÖNLENDİRİR’’

. Cerrahi onkoloji nedir?
‘‘Cerrahi onkoloji, sadece kanser cerrahisi ile uğraşan cerrahinin spesifik bir dalıdır. Solid (dayanıklı ve kistik olmayan) kanserlerin erken teşhisi, doğru evreleme ve kanser cerrahisinin kurallarına uygun cerrahi tedavisi cerrahi onkolojinin temel amacıdır. Solid tümörlerden oluşan doku ve organ kanserleri tedavi şanslarının çoğunu ilk denemede kullanırlar. Daha sonraki tedavilerde ise şansları giderek azalır. Kanserin kesin tedavisinin mümkün olmadığı günümüz koşullarında bu şans çok iyi kullanılmalıdır. Cerrah ilk gelen hastaya en etkin ve kesin yöntemi uygulamalıdır. Daha sonra ise multi-disipliner yaklaşım içinde tedavi sürdürülmelidir. Cerrahi onkoloji uzmanı hastanın ilk gelişinden tanısına, cerrahi tedavisinden diğer tedavilerine ve takibine kadar kanser tedavisinin merkezinde duran ve yönlendiren kişidir. Hasta ilk geldiğinde, özellikle erken evre hastalarda makroskopik ve mikroskopik tümör depositi bırakmayacak ölçüde cerrahi yapabilmelidir.’’

. Cerrahi onkolojisinin önemi nedir?
‘‘Onkolojik cerrahinin (kanser cerrahisi) önemi son yıllarda çok daha iyi anlaşılmıştır. Bir taraftan kemoterapi ve radyoterapi uygulamaları güncelleşmiş adjuvan (kemoterapi, hormon tedavisi, akıllı ilaç ve radyoterapi) ve neoadjuvan (kitlenin küçültülüp ameliyatın kolaylaştırılması amacıyla verilen kemoterapi) tedavi yaygınlaşmıştır. Diğer taraftan tanı yöntemleri ve modern tetkikler gelişmiştir. Günümüzde onkolojik cerrahinin amacı tümörü eradike etme, yani radikal bir ameliyatı (RO-rezeksiyon) gerçekleştirmedir.’’

ONKOLOJİK CERRAH HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALI?

. Onkolojik cerrahın taşıması gereken özellikler nelerdir?
‘‘Onkolojik cerrahın taşıması gereken özellikler şöyle sıralanabilir:

• Onkoloji hakkında kapsamlı bilgi birikimi
• İleri teknik gelişimine uyum
• Değişik cerrahi anatomiye uyum bilgisi
• Kanser biyolojisi bilgisi
• Yönetim-idare yeteneği
• İşbirliği yeteneği
• Multidisipliner girişimlere hakimiyet (damar protezi, rekonstrüksiyon işlemleri v.b)
• İyi psikososyal gözlem
• Postoperatif takip
• Aktif sürekli eğitim
• Pozitif ve negatif anlamda cerrah, hastalığın dönemine de bağlı olarak ciddi bir prognostik faktör olarak nitelendirilebilinir.’’

. Cerrahi tedavinin uygulama alanları nelerdir?
‘‘Tedavi edici cerrahinin uygulanabilmesinin ön koşulu, hastalığın kaynaklandığı organ ya da lenf düğümleriyle sınırlı kalmasıdır. Bu hastalarda uzak metastaz olmaması ve cerrahi rezeksiyon ile elde edilen sınırda patolojik tümör bulunmaması gerekir. Hastaların sınırları iyi çizildikten sonra tümör, bütünüyle çıkarılabilir. Ancak tümörün tam olarak çıkarılamadığı durumlar da vardır. Bu durumlarda, kitlenin azaltılması için küçültücü (debulking) cerrahi uygulanabilir. Ayrıca sayısı az olan metastazların çıkartılması, hastanın iyileşme şansının yükselmesi anlamına gelir.’’

‘‘KANSER CERRAHİSİ DENEYİM İŞİDİR’’

. Cerrahi onkolojisi ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz?
‘‘Bugünkü yönetmelik ve uygulamalara göre, genel cerrahi uzmanlık belgesi olan her uzman genel cerrahinin ilgi alanındaki kanser vakalarını yapabilir. Ancak kanser cerrahisi diğer standart cerrahi uygulamalarından bazı farklılıklara sahiptir. Bu nedenle kanser cerrahisinin her yerde uygulanması  doğru değildir. Bu konuda deneyimli, kendini yurtdışı ve yurtiçinde yeterince yetiştirmiş elemanlardan oluşan kanser cerrahisi birimleri kurulması gerekmektedir. Kanser tedavisinin cerrahi dışı tedavi yöntemleriyle bir bütün olduğu düşünülürse bu konuda tamamen spesiyalize olmuş merkezlere ihtiyaç olduğu açıktır. Bu özellikli merkezlerin sadece devlet tarafından kurulmasını beklemek yerine, özel girişimcilerin bu alana yatırım yapmaları teşvik edilebilir. Kanser cerrahisi deneyim işidir ve mutlaka deneyimli ellerde yapılmalıdır.’’