Kanser Haftası

Kanser, dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemidir. Yeni yayımlanan dünya kanser istatistiklerine göre; ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Dünya’da toplam 14,1 milyon yeni kanser vakası gelişmiş ve 8,2 milyon kansere bağlı ölüm gerçekleşmiştir. Kanserde benzer seyir devam ettiği takdirde 2030 yılına gelindiğinde yıllık 22 milyon yeni vaka ortaya çıkması, yani 2008 verilerine göre yeni vakalarda yüzde 75 artış olması beklenmektedir.

Ülkemizde en son yayınlanan verilere göre yılda her yüz bin erkeğin 278’inde, her yüz bin kadının ise 188’inde kanser gelişmektedir. Türkiye kanser insidansı, dünya ortalamasının hafif üzerinde seyrederken, Avrupa Birliği ülkeleri ve Amerika gibi gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelere oranla kanser açısından hem kadınlarda hem de erkeklerde daha düşük bir hızda olduğu görülmektedir. Ülkemizdeki ilk 5 kanser türü gelişmiş ülkelerle benzerlik göstermektedir. Erkeklerde akciğer kanseri, kadınlarda ise meme kanseri en sık görülen kanser türleridir. Verilerimize baktığımızda kanserde geçmiş yıllarda görülen artış hızının durağanlaştığını görmekteyiz. Elbette kanser kayıtlarındaki düzelme bunun en önemli sebebi olsa da, tütüne bağlı kanserlerde erkeklerde azalma trendi de görülmeye başlandı.

Günümüzde dünya genelinde halen pek çok ülkenin kanser kontrol programı mevcut değildir. Ülkemiz, 2008 yılından itibaren kanser kontrol programı yürüten dünyadaki sayılı ülkelerden birisi olarak kanser kontrolünde dünya genelinde en tecrübeli ülkeler arasındadır. 2013-2018 yılları arasında da “Türkiye Kanser Kontrol Programı”nın 2. Fazı hazırlanmış ve uygulamaya geçilmiştir.

Kanser kayıtçılığında kapsayıcılık tüm dünyada yüzde 14 iken ülkemizde yüzde 100’e çıkarılmıştır. İzmir Kanser kayıt merkezi Dünya Sağlık Örgütüne bağlı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansının 6 merkezinden birisi olmuştur.

Ülkemizde kanserin önlenmesine yönelik önemli sağlık politikaları yürütülmektedir. Özellikle ulusal tütün ve obezite mücadele programlarımız kanser kontrolünün en önemli yapıtaşlarını oluşturmaktadır. Tütün kontrolü çalışmaları ivme kazanarak devam edecektir. Toplum temelli tarama faaliyetleri 2004 yılında Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) olarak adlandırılan 11 merkez kurularak sistemli tarama programları uygulanmaya başlanmıştır. 2015 yılında toplam 46 adet yeni KETEM açılmış, bunun yanısıra 10 adet mobil KETEM daha hizmete girmiştir. Toplam KETEM sayısı 23’ü mobil olmak üzere toplam 197 olmuştur. 2016 yılında açılacak 40 yeni merkezle sayı 237’ye çıkacak. Kanser tarama programlarında daha kaliteli hizmet anlayışı ile taramalarda kullanılan yöntemler ve cihazlar en son teknoloji ile yenilnmeye başlandı. Taramalarda yapılan iyileştirmeler sonucunda vatandaş katılımı ülke çapında 5 milyon kişinin üzerine ulaşmıştır.