Kanserde Doğru Tedavi Nasıl Olmalı?

Memorial Antalya Hastanesi Onkoloji Merkezi Başkanı Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Özdoğan kanserde doğru tedavi nasıl olmalı ve kanser hastalarına nasıl yaklaşılmalı bilgi verdi.

Kanserde doğru tedavi nasıl planlanmalı? En iyi tedavi nedir? Çok yoğun dozda bir tedavi vermek mi? Yoksa uygun dozda hastayı yıpratmadan bir tedavi vermek mi?

Kanser tedavisi son yıllarda çok kafa karıştırıcı oldu. Bunun önemli sebeplerinden birisi özellikle 2000 yılından sonra kanser biliminde çok önemli gelişmeler olmasıdır. Cerrahi yöntemler değişti. Klasik yöntemlerden, laparoskopik ameliyatlara buradan da robotik cerrahiye geçildi. Radyoterapi teknikleri çok gelişti. Klasik radyoterapiler uygulanırken radyo cerrahi diye adlandırdığımız radyoterapi yöntemleri gelişti. Kemoterapiler hala onkolojinin vazgeçilmez tedavilerinden birisidir. Bunun yanı sıra akıllı ilaçlar yani hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi gibi gelişmeler oldu.

Bugün ülkemizde tıbbi onkoloji alanında 600’ün üzerinde genç tıbbi onkolog var. Türkiye’de bu konuda son derece yetkin hekimler var. Hastalar her aşamada yani tanıdan tedaviye kadar her konuda tıbbi onkologa danışmalıdır. Radyasyon onkolojisi ve cerrahi bakışa sahip, görüntüleme konusunda yetkin, girişimsel radyoloji özellikle yakma, dondurma gibi yöntemler konusunda deneyimli bir isme başvurması gerekir. Çünkü tedavi konusunda doğru sıralamayı yapmak gerekir. Onkoloji uzmanları gerektiğinde konuya multidisipliner bir yaklaşımla bakar ve konseyi toplar. Bu konseylerin gerçekten hasta lehine kullanan, organize bir takım ruhuyla çalışan ekiplere ihtiyaçları vardır.

TEDAVİDE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

Onkoloji konseyinde ne oluyor?

Örneğin kanser tedavisi almış bir hasta, biyopsi yapılmış ve akciğerinde bir kütlesi var. Bu durumda onkolojik görüntülemeyi çok doğru yapmaya çalışıyoruz. Bugün onkolojik görüntüleme yani bir hastalığın dağılımını iyi görüntüleyebiliyorsak bu konuda yetkin bir ekibiniz ve teknolojiniz varsa işiniz kolaydır. Bu, konseyde değerlendirilir. Patolog kanserin özelliğini söyler ve davranış şekli, biyolojik şekli hakkında bilgi verir. Akıllı ilaçlardan ne kadar fayda görebileceği tartışılır. Görüntüleme uzmanı nükleer ve radyolojik görüntüleme yönteminin kombine olmuş görüntüleme yöntemiyle bu hastalığın dağılımı hakkında bilgi verir. Cerrahiyi yapan uzman cerrahi konusunda fikrini söyler. Tıbbi onkolog ameliyat öncesi yapılması gereken tedavileri anlatır. Radyasyon onkoloğu ya da diğer hekimler de alanları ile fikrini söyler.

DOĞRU TEDAVİ NASIL OLUR?

Az yaşama şansı olduğu söyleyen bir hastaya agresif bir tedavi uygulamak mı yoksa makul dozda bir tedavi yapmak mı ya da bazen o tedavi onu çok yıpratacaksa da hastayı bırakmak mı doğru olur?

Kanser tanısı aldıktan sonra bir hasta örneğin 6 ay, 1 yıl zamanı var denildiğinde sağlıklı biri bunu çok küçümseyebiliyor. Oysa 6 ayı, 12 aya uzatmak birden bire kalan ömrü 2 kat uzatmaya eşdeğerdir.

Bu süreç kişinin kendi başına mükemmel geçireceği biz zamanda olmaz. Bunun için ‘tedavi olmayayım ve gezeyim’ olamaz. Kanserin oluşturduğu şikâyetler var. Örneğin akciğerinde sıvı toplanması, nefes alamama gibi kanser türüne göre şikayetler artar. Yemek yiyemez, iştahı bozulur, halsiz kalır ya da bir sinir teması sonucu kemikte bir erime sonucu kırılma ortaya çıkabilir. Bunların önlenmesi profesyonel bir süreç yönetimidir. Dolayısıyla o süreci de yönetmek gerekir. Kemoterapilerin hastanın ölümüne neden olduğu ya da yorduğu, yaşam kalitesini bozduğuna dair korkular var. Ancak bu tedaviler uluslararası standartlar tarafından belirlenmiştir. Kimin kemoterapi yapılabileceği kime verilemeyeceği bellidir. Kimi zaman hastalar bu noktada alternatif uygulamalara gidiyorlar. Kullandıkları bitkilerle şifa bulmaya çalışıyorlar. Ancak bu tarz şeyler tam tersi hastalığın seyrini olumsuz etkiliyor.

İnsanların tıbbi tedavileri bırakıp bunlara yönelmeleri ya da doktorlarına danışmadan her ikisini birlikte uygulamaları nelere mal olabilir?

Bir hasta kullandığı bir bitki yüzünden yoğun bakıma girecek kadar kötüleşebilir. Böbrek fonksiyonları bozulabilir, kimi zaman ciddi karaciğer problemleri olabilir. Kantaron yağı, zerdeçal gibi bilinçsizce kullanılan bu tarz şeyler yapılan tıbbi tedavinin etkisini de bozabiliyor.