Karaciğer Kisti Ameliyatı

Şubat 21, 2021 - 14:13

Halk arasında köpek kisti olarak bilinen karaciğer kist hidatiği, hayvandan insana geçen ve ölüme kadar götürebilen ciddi bir hastalık. Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşmıyor ancak, sarılıktan ölümcül alerjik reaksiyonlara kadar birçok sorunu da beraberinde getiriyor. Hastalığın tedavisi ile yalnız ameliyatla mümkün. Memorial Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Koray Acarlı, hastayı ölüme götürebilen karaciğer kist hidatiği hakkında bilgi verdi.

Karaciğer kist hidatiği nedir?
Bir tür parazitin oluşturduğu bir hastalıktır. Halk arasında “köpek kisti” diye de bilinir. Olgun parazit; kurt, çakal, köpek gibi hayvanların bağırsaklarında yaşar. Parazitin yumurtası kurt, çakal, köpek gibi hayvanların dışkısı ile dışarıya atılır. Parazitin evriminde ara konak olarak rol oynayan küçükbaş ve büyükbaş hayvanlar bu parazit yumurtası bulaşık gıdaları (ot,su..) yiyince yumurta onların bağırsaklarına geçer ve bağırsakta kurtçuk açığa çıkarak, kan dolaşımına karışır ve vücudun değişik yerlerinde, en sık da karaciğerde yerleşerek giderek büyüyen kistler meydana getirir. Buna hidatik hastalık diyoruz.

Parazit kendine nasıl bir üreme alanı bulur?
Bu kistlerin içinde binlerce parazit oluşturacak kurtçuklar mevcuttur. Daha sonra hastalıklı (bu kistlerden içeren) organların kurt, çakal ve köpek gibi hayvanlar tarafından yenmesi ile parazit tekrar bunların bağırsağına ulaşır ve burada gelişerek erişkin parazit haline gelir. Başka bir deyişle parazitin üremesi için böylesine bir döngüye ihtiyacı vardır.

İnsanda nasıl ortaya çıkar?
İnsan da bu tabloda zaman zaman bir ara konak vazifesi görebilmektedir. Eğer, parazitin yumurtasının bulaştığı maddeler (gıda,su…) ağız yolu ile alınırsa, yumurtalar bağırsakta açılır ve içinden çıkan parazit aynı şekilde sıklıkla karaciğerde yerleşmek üzere insanda da kistler oluşturur.

Karaciğer kist hidatiği, insandan insana bulaşabilir mi?
Karaciğer kist hidatiği insandan insana bulaşmaz. İnsan dışkısında bulunmaz. Ancak bir şekilde parazit yumurtası bulaşmış kirli gıdalar herkes tarafından alınabilir ve dolayısıyla hastalık ailenin değişik fertlerinde de ortaya çıkabilir.

Hastalık nasıl bir gelişim gösterir?
Hastalık, yüzde 75-80 karaciğerde yerleşir. Daha az sıklıkla akciğer, karın içi diğer organlar ve beyinde bile görülebilir. Olay nerede olursa olsun , parazitin yerleştiği yerde giderek büyüyen içi basınçlı bir sıvı ile dolu kist oluşur.

Hastalık karaciğerde hasar oluşturur mu?
Hasar oluşturmaz. Genellikle karaciğer dokusunu iterek kendine yer açtığından karaciğer hücreleri fonksiyonlarına devam ederler.

Karaciğer kist hidatiği ne gibi şikayetlere neden olur? Kendini nasıl belli eder?
Karaciğer kist hidatiği hastalığının özgün bir şikayeti yoktur. Kist karaciğerde bir ya da birden fazla olabilir. Küçük kistler genellikle şikayet nedeni olmaz. Hastalık genellikle başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde ortaya çıkar. Daha büyük kistler ise sağ tarafta ağrı dolgunluk hissi gibi şikayetler ile ortaya çıkarır.

Kist kendi haline bırakılırsa ne olur?
Genellikle giderek büyür ve istenmeyen olaylara neden olur. Bunlar kistin içinde bakterilerin üremesi, sarılık ile delinme ve yırtılmadır. Bunların ortaya çıkması, hastalıkla mücadeleyi güçleştiren riskleri artırır.

Karaciğerdeki kist kendi kendine patlar mı?
Kistin kendi kendine patlaması ve delinmesi nadiren görülebilir. Daha ziyade büyük kistlere gelen ani ve şiddetli darbeler (kaza, yumruk…) böyle bir yırtılmaya neden olabilir.

Kistin yırtılması tehlikeli mi?
Böyle bir durumda iki tablo çok önemlidir. Birincisi, kist içeriği antijenik özellik taşır, yani şiddetli, hayatı tehdit edebilecek alerjik reaksiyonlar uyandırabilir. İkincisi ise, kist içeriği bütün karın boşluğu içerisine yayılarak yaygın hastalık halini alabilir. O zaman hastalıkla mücadele güçleşir.

Hastalık ilaçla tedavi edilebilir mi?
İlaçla tedavi yoktur ama parazite etkili olduğu bilinen ve diğer tedavi yöntemlerine yardımcı bir ilaç mevcuttur.

Hastalığın tedavisi nedir?
Hastalığın standart tedavisi cerrahidir. Cerrahi yöntem ise, kistin büyüklüğü, karaciğerdeki yeri, sayısı, komplikasyon olup olmaması gibi değişkenlere göre belirlenir. Uygun vakalarda iğne ile aspirasyon, laparoskopi gibi teknikler denenebilir.