Katarakt Hastalığı ve Tedavisinde Akıllı Lensler

Katarakt hastalığı ve tedavisinde akıllı lensleri Veni Vidi Göz Atalar’dan Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Dilek Demer ile konuştuk.

KATARAK NASIL BİR HASTALIK?

Katarakt nedir?
Katarakt, göz içindeki merceğin saydamlığını yitirmesidir. Normalde her insan kristal gibi saydam, parlak bir göz içi lensi ile doğar. Ancak zamanla bu gözün içindeki lens saydamlığını yitirir ve bir buzlu cam haline gelir. Katarak bu şekilde oluşur.

Katarakt daha çok kimlerde görülüyor?
Katarakt her yaşta görülebilir; ancak yaş aldıkça katarakt oluşma sıklığı artar. Katarakt doğuştan da olabilir. Son zamanlarda özellikle çevresel faktörler, değişik ışınlara maruz kalma, radyasyon etkisi, hormonlu gıdalar nedeni ile katarakt daha erken yaşlarda görülmeye başlandı. Kataraktın 40’lı yaşların sonunda, 50’li yaşlarda görüme sıklığı arttı.

KATARAKTIN BELİRTİLERİ

Katarakt nasıl belirtiler veriyor?
Kataraktı olan bir hasta genelde kataraktı olduğunu anlamaz ve görme zorluğu çektiğini düşünür. Görme zorluğu yaşadığı için doktora bu sebeple başvurur. Ancak hangi gözlük verilirse verilsin kataraktı olduğu için kişi memnun kalmaz. Çünkü devamlı bir görme dalgalanması yaşar. Bazı katarakt tiplerinde kişi karanlıkta daha iyi görürken bazı katarakt tiplerinde ise kişiler aydınlıkta daha iyi görür. Loş ortamda rahat eden bir hasta güneşe çıktığında birden önünü göremez hale gelebilir.

Kataraktın tek tedavisi cerrahi midir? Nasıl yapılıyor?
Kataraktın tek tedavisi cerrahidir. Saydamlığını yitirmiş buzlu cam haline gelmiş merceğin temizlenip yerine yeni bir mercek takılması gerekir. Bu konuda akıllı mercekler uzun yıllardır katarakt ameliyatlarında kullanılıyor.

Op. Dr. Dilek Demer

AKILLI LENSLER

Akıllı lenslerin özellikleri nelerdir? Nasıl uygulanıyor?
Klasik tip merceklerle katarakt ameliyatından sonra hastaların yakın gözlüğü takması gerekiyordu. Hatta hastanın astigmatı varsa katarakt ameliyatından sonra hem uzak hem yakın gözlüğü takmaya devam ediyordu. Akıllı lensler kullanıldığında ise katarakt ameliyatı ile birlikte hastalar artık hem uzak hem yakın gözlüğünden kurtuluyor. Uzak, yakın ve hatta orta mesafeleri net, gözlüksüz görülebiliyorlar. Bu görüş netliği de ömür boyu devam ediyor.

Akıllı lens operasyonu ne kadar sürüyor? Operasyon sonrası hasta hemen görmeye başlıyor mu?
Akıllı lens operasyonu yaklaşık 5-6 dakika sürüyor. Eğer yoğun bir katarakt varsa bu 10 dakikaya kadar uzayabiliyor. Operasyon sonrası eğer hastanın kataraktı çok yoğun değilse hemen görmeye başlıyor. Ama yoğun bir katarakt varsa birkaç gün süren bazen bir haftaya kadar uzayan bir kornea ödemi olabiliyor. Ödem geçtikten sonra net görmeye başlıyor.

Akıllı lens her iki göze aynı anda mı yapılıyor? Yoksa bir gün arayla mı yapılıyor?
Bir göz yapıldıktan sonra ertesi gün kontrole geldiğinde hastanın ikinci gözü yapılır ya da durumuna göre birkaç gün sonra da yapılabilir. İki gözü aynı anda yapmak tercih edilmez.

En önemli avantajı orta mesafede görüş sağladığını söylediniz. Peki, başka ne gibi avantajları var akıllı lenslerin?
Orta mesafe günlük yaşantıda çok önemlidir. Özellikle bilgisayar kullanan, tezgâh başında çalışan ustalar, ev hanımları için bu mesafe oldukça önemlidir. Akıllı lens ile bu mesafeler çok net görülebiliyor. Örneğin araba kullanan hastalar uzağı ve yakını net görebilir; ama arabanın gösterge paneli orta mesafeye giriyor, operasyon sonrası bu orta mesafe de akıllı lenslerle çok net görünüyor.

Akıllı lens, katarakt olmayan bir kişiye de uygulanabilir mi? Başka ne tür problemlerde kullanılabilir?
Akıllı lensler 40 yaşından sonra ortaya çıkan göz bozukluklarında da kullanılan bir yöntemdir. Her şey normal giderken örneğin 40-45 yaşından itibaren uzağı net görürken yakına bakıldığında birden yakın netleşmeyebilir. Bu gözün içindeki lensin deformasyonu ile ilgilidir. Göz içindeki mercekte sorun olduğu için burada lens şeffaflığını yitirir. Bu 40 yaşından sonra başlayan görme sorununda da gözün içindeki lens esnekliğini yitirir. Lensin deformasyonu olduğu için uzak, yakın ve orta mesafe net görülemez. Bu operasyon sonrası bu problemlerden kurtulma sağlanır ve hastanın ileri yaşlarda katarakt gelişme olasılığı da ortadan kaldırılır.

Akıllı lens 40 yaş öncesi uygulanamaz mı?
10-15 gibi lazerle düzeltilemeyecek kadar yüksek numaralarda 18 yaşından itibaren akıllı lens uygulayabilir. Yine çocukluk ve genç yaşta oluşan kataraktlarda, tramvatik kataraktlarda; yani göze alınan bir darbe sonucu oluşan kataraktlarda 40 yaş öncesi dönemde de hastanın durumuna göre akıllı lens uygulanabilir.

NO TOUCH LAZER İLE GÖZ PROBLEMLERİNDE TEDAVİ

No touch lazer nedir? Hangi durumlarda uygulanır?
No touch lazer; uzak, yakın görme bozuklukları ve astigmat tedavisinde uygulanan excimer lazer tipidir. Bu yöntemde göze herhangi bir işlem, temas olmaz. Sadece lazer ışığı tutularak göz numarasına göre 20-60 saniyelik süre içerisinde operasyon tamamlanır ve iki göz aynı anda yapılır. Burada 7-8-9 numaraya kadar miyoplar, 5 numaraya kadar astigmatlar tedavi edilir. Özellikle korneası ince olduğu için lazer olamayan hastalara da bu yöntem uygulanabilir. Özellikle daha önce ameliyat olamamış, gözüne bir şey temas etmesini istemeyen kişiler için de ideal bir yöntemdir.

No touch lazer nedir? Güvenilir bir yöntem midir?
Hem lazer sonrası görme netliği açısından hem de göz kuruluğu açısından güvenilir bir yöntemdir. Korneada herhangi bir kesi oluşturmadığı ve korneadan herhangi bir tabaka kaldırılmadığı için korneada herhangi bir deformasyona da sebep olmaz.

Hem akıllı lens hem de no touch lazer için Türkiye’ye tedaviye gelecek olan kişilere neler önermek istersiniz. Örneğin kaç günlerini ayırmalılar?
No touch lazer olmak isteyen hastaları özellikle kontak lens kullanıyorsa kontak lenslerini bir hafta önceden çıkarmalıdırlar. No touch lazerde 3-4 gün yeterli olabiliyor. Ama akıllı lens olacaksa kontak lenslerini 2-3 gün önceden çıkarmaları yeterli olur. Bu tedavi için de 3-4 gün yeterli olur. Genelde birinci gün ilk göze, ertesi gün diğer göze yapılır ve üçüncü gün kontrolden sonra hastaların ülkelerine dönmesine izin verilir. No touch lazerden bir hafta sonra denize girebilirler. Güneş gözlüğü takmaları önerilir. Denize girerken de deniz gözlüğü takılması faydalı olur. Akıllı lens operasyonlarından da 3 hafta sonra denize girebilirler.