Kemoterapinin Yan Etkilerine Karşı Doğru Beslenme

Çağımızın en yaygın hastalıkları arasında yer alan kanserin tedavi yöntemlerinden biri olan kemoterapi, hastalar üzerinde birçok yan etkiye neden olabiliyor. Amerikan Hastanesi Onkoloji Diyetisyeni  Tuğçe Aytulu, hastaların bu dönemde bulantı, iştah kaybı, tat ve koku almada yaşanan kayıplar ile ishal ya da kabızlık gibi yan etkiler yaşadıklarına dikkat çekerek, diyetisyen önerileri doğrultusunda beslenme alışkanlıklarında yapılacak değişikliklerin tedavi sürecine katkı sağlayacağını ifade ediyor.

Günümüzde kanserden korunma için beslenmede yapılabilecek değişiklikler her zaman konuşulur ve tartışılır. Ancak kanser hastalığı ile karşılaşıldığında da beslenme hastalıkla mücadele kadar önem taşır. Hastalığın tedavi sürecinde farklı yöntemler uygulanabilir. Bazen sadece cerrahi bir işlemle tümör çıkartılması yeterli olurken, bazen kemoterapi ve/veya radyoterapi gerekebilir. Bazen de hiç cerrahi yapılmadan doğrudan bu tedavilere geçilebilir.

Bazı kanser türlerinde hekimler kemoterapi önerdiğinde beslenme alışkanlıkları da bundan etkilenebilir. Bu süreçte hekim veya hemşireler yol gösterebilir veya kemoterapiye başlandığı dönemde hekim, hastaları onkoloji konusunda uzman bir diyetisyene yönlendirebilir. Yapılan bu görüşmelerde kemoterapi sırasında beslenme ile ilgili öneriler, yan etkileri azaltmak için alınabilecek önlemler ve ilaçlarla gıdalar arasında olabilecek etkileşimler konusunda bilgiler hastalar ile paylaşılır. Bu süreçteki beslenme de kişiye ve tedaviye özel değişiklikler gösterebilir. Örneğin bazı kemoterapilerde iştah kesebileceği gibi bazılarında ise olumsuz bir etki yaratmayabilir. Bazı tedavilerde ise ağız içi yaraları oluşabilir.

Kemoterapi sürecinde beslenmede sık karşılaşılan sorunları bulantı veya kusma, iştah kaybı, tat ve koku almada değişiklikler ile ishal veya kabızlık olarak sıralayan Amerikan Hastanesi Onkoloji Diyetisyeni Tuğçe Aytulu sorunlarla başa çıkma önerilerini paylaşıyor.

BULANTI/KUSMA

Kemoterapi sürecinde bulantı veya kusma olabilir. Bulantıların uzun sürmesi iştahı etkileyebilir ve kilo kaybına yol açabilir. Kusmanın çok olması durumunda dehidrate (vücuttan elektrolit ve sıvı kaybetme) olunabilir. Bu da vücut minerallerinin azalmasına bağlı başka sorunlar ortaya çıkarabilir. Bulantı ve kusmaya etkili bir çözüm bulabilmek için önce nedenini bilmek gerekir. Bulantının tedavisi kişiye özeldir. Kemoterapiden kaynaklanan bulantı için, doktorun önerdiği ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Anksiyete veya halsizlikten kaynaklanan bulantı için ise fiziksel veya mental rahatlama teknikleri uygulanabilir veya diyette bazı değişiklikler yapılabilir. Çok sulu olmayan, kızarmış ekmek, galetalar, peksimet, leblebi gibi kuru yiyecekler bulantıyı azaltabilir.

İŞTAH KAYBI

İştah kaybı veya yeme konusunda isteksizlik kemoterapinin sıklıkla karşılaşılan yan etkilerinden biridir. Yemek yiyememe kilo kaybına neden olabilir ve kilo kaybı güçsüzlük ve halsizliğe neden olabilir. Bu durumda doktordan ya da diyetisyenden destek alınmalıdır. Doktor ya da diyetisyenlerin destek ürün önerileri uygulanmalıdır. Bunun dışında küçük hacimli ve yüksek kalorili gıdalar tüketmek uygun olacaktır.

TAT VE KOKU ALMADA DEĞİŞİKLİKLER

Kemoterapi sırasında tat ve koku almada değişiklikler sık karşılaştığımız yan etkilerden biridir. Bu değişiklikler  iştahı etkileyebilir. Düzenli ağız bakımı yapmak ve dişlerin fırçalanması ağız sağlığının korunmasını sağlarken daha iyi tat almanızı sağlar. Tat değişikliği sebebiyle yemek yemekte zorlanma halinde yemek öncesi de yumuşak bir fırçayla dişlerin fırçalanması kolaylık sağlamaktadır. Ağız içinde yaralar olması gıda alımını zorlaştırabilir. Koku ve tatla ilgili hissedilen duygular günden güne değişebilir. Bu yüzden beslenmede daha önce denenmemiş yeni gıdalar ekleyebilir.

İSHAL/KABIZLIK

Kemoterapi sırasında ishal veya kabızlık görülebilir. Her ikisi de uzun sürdüğünde istenmeyen durumlardır. İshal ,vücuttan hem sıvı hem de mineral kaybına sebep olabilir. Kontrol altına alınmayan ishal yorgunluk, iştahsızlık, halsizlik ve kilo kaybına yol açabilir. Kabızlık da karın ağrısı ve şişkinliğe sebep olabilir. Her iki durumda da beslenme durumunun değerlendirilmesi gerekebilir.