Keratokonus Kaynaklı Görme Kaybı Cross-Linking Tedavisi İle Durdurulabilir

Kornea rahatsızlıkları arasında yer alan ve görme kaybına yol açabilen keratokonus hastalığının erken teşhisi büyük önem taşıyor. Özellikle 10-20 yaş aralığında hızlı bir şekilde seyreden keratokonus hastalığının ilerlemesi “Korneal Çapraz Bağlama” (Corneal Cross-linking) yöntemiyle durdurulabiliyor. Korneayı daha sıkı ve sağlam bir yapıya dönüştüren cross-linking tedavi işlemi sonrasında hastalar kısa sürede sağlığına kavuşabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi’nden Prof. Dr. Koray Gümüş, ketarokonus hastalığının ilerlemesinin durdurulmasında kullanılan cross-linking tedavi yöntemi hakkında bilgi verdi.

KERATOKONUSUN İLERLEMESİ KORNEA NAKLİNE KADAR GİDEBİLİR

Göz küresinin en öndeki saydam tabakası olan ve etraftaki cisimleri görmeyi sağlayan korneanın öne doğru bombeliğinin artması (sivrileşmesi) ve aynı zamanda incelmesi ile kendini gösteren hastalığa “keratokonus” adı verilmektedir.  Görme seviyesi ve kalitesinde ciddi düşüşe sebep olan keratokonus, hızlı bir şekilde ilerleme gösteren ve erken teşhisin büyük önem taşıdığı bir hastalıktır. Tedavi edilmediği takdirde kornea nakline sebep olabilen keratokonusun ilerlemesi cross-linking tedavi yönetimiyle durdurulabilmektedir.

CROSS-LINKING İLE KORNEA DAHA SIKI VE SAĞLAM BİR YAPIYA DÖNÜŞÜR

Temel olarak keratokonus hastalığının ilerlemesini durdurmak için, riboflavin ve ultraviyole A ışını kullanılarak yapılan cross-linking tedavisi, korneada yer alan kollajen yapılar arasındaki çapraz bağ sayısını arttırarak, korneanın daha sıkı ve sağlam bir yapıya dönüşmesini sağlamaktadır. Keratokonusun bir versiyonu olan pellüsid marjinal dejenerasyonda da (PMD) kullanılabilen cross-linking tedavi yöntemi, özellikle Excimer Lazer sonrası oluşan ektazilerde de oldukça etkilidir.

CROSS-LINKING TEDAVİSİ İKİ AŞAMADA GERÇEKLEŞTİRİLİR

Genellikle ameliyathane şartlarında uygulanan cross-linking tedavisi, temel olarak iki aşamada gerçekleştirilmektedir. Birinci aşama, kornea santralindeki kornea epitelinin 8.5-9 mm çapında olacak şekilde kazınmasının ardından, korneaya 20-30 dakika sürecek şekilde belirli aralıklarla (2-5 dakika) riboflavin solüsyonunun damlatılmasıdır. Bu aşamanın sonunda kornea kalınlığı mutlaka ölçülmeli ve en ince kornea kalınlığının en az 400 mikron olduğundan emin olunmalıdır. Çünkü ışın tedavisinin başlatılabilmesi için korneanın en ince noktasının 400 mikronun üzerinde olması gerekmektedir. Eğer kornea kalınlığı 400 mikronun üzerindeyse ikinci aşama olan UV-A ışın tedavisine başlanmaktadır. Işın tedavisinin süresi de 3-30 dakika arasında değişkenlik göstermektedir.

ÇOCUKLAR VE YETİŞKİNLERDE TEDAVİ FARKLI SÜRELERDE UYGULANABİLİR

Standart protokolde ışın tedavisinin süresi 30 dakikadır ve bu süre genellikle progresyonun en riskli olduğu 18 yaş altındaki hastalarda tercih edilmektedir. Günümüzde, erişkin hastalarda hızlandırılmış protokoller (9-10 dakikalık ışın süreleri) kullanılmaktadır. İşlem bittiğinde kornea düzgünce yıkandıktan sonra, kalınlık ölçümü yapılarak göze bandaj kontakt lens takılmaktadır.  Epitelin iyileşmesini hızlandıran ve hastanın şikayetlerini azaltan bandaj kontakt lens, epitelin kapanması sağlanana kadar (3. ve 4. güne kadar) gözde tutulmakta ve sonrasında gözden çıkartılmaktadır.

CROSS-LINKING SONRASI HASTALAR AYNI GÜN EVE GİDEBİLİR

İşlem öncesinde ve sırasında aralıklarla damlatılan anestetik damlalar nedeniyle oldukça konforlu bir yöntem olan cross-linking işlemini hastalar çok rahat bir şekilde tolere edebilmektedir. Ancak işlem sonrasında epitel iyileşmesi tamamlanana kadar hastalarda yanma, batma, sulanma, kızarıklık ve ağrı şikayetleri oluşabilmektedir. Genellikle işlemden sonra hastanede yatışa gerek kalmamakta, hastalar aynı gün evlerine gidebilmektedir.

CROSS-LINKING SONRASI RUTİN KONTROLLER AKSATILMAMALI

Bu işlemi yaptıran kişilerin işlemden sonraki 4. gün, birinci ve üçüncü aylarda ve takip eden aylarda (3-6 ayda bir) rutin kontrollerini aksatmaması gerekmektedir. Bununla birlikte hastaların işlem sonrası 1-2 ay süreyle bulanık görme şikayetlerinin olabileceği ve bu bulanıklığın genellikle geçici olduğu anlatılmalıdır.

GEREKLİ KOŞULLAR SAĞLANDIĞINDA OLDUKÇA GÜVENLİ VE ETKİLİ BİR İŞLEM

Cross-linking tedavisi; işlem öncesi değerlendirmenin detaylıca yapıldığı, doğru hastanın seçildiği, kaliteli cihaz ve solüsyonun kullanıldığı ve hijyen kurallarının aksatılmadığı durumlarda oldukça güvenli ve etkili bir işlemdir. İşlem için bu konuda tecrübeli ekiplerin yer aldığı tam donanımlı merkezlerin seçilmesi önemlidir.

CROSS-LINKING İLE EXCIMER LAZER BİRLİKTELİĞİ MÜMKÜN OLABİLİYOR

Son yıllardaki çalışmalar ışığında, uygun hastalarda cross-linking ile PRK ya da ‘no-touch laser’ işlemleri birlikte yapılabilmektedir. Özellikle erken tanı almış, kornea kalınlığı yüksek hastalarda bu iki işlem kombine edilebiliyor. Bu iki işlemi bir arada yapmanın amacı ise hem korneayı daha sağlam bir hale getirmek hem de kornea haritasında ve refraksiyon derecelerinde (miyop ve astigmatizmada) minimal bir düzeltme yaparak hastaların görme düzeyini arttırmaktır.

KERATOKONUSTA ERKEN TANI VE MÜDAHALE EN ÖNEMLİ UNSURDUR

Korneasında leke ya da çatlaklık olan ve korneası çok incelmiş ileri evre keratokonus hastalarında cross-linking uygulanamamakta ve bu hastaların büyük bir kısmında kornea nakli gerekmektedir. Bu nedenle keratokonus hastalığında erken tanı ve erken müdahale son derece önemlidir.