Koroner By-pass

 Koroner Bypass Ameliyatı halen etkin bir tedavi midir?
“Koroner bypass ameliyatları çok uzun yıllardır diğer tedavi yöntemleri ile çeşitli vesilelerle karşılaştırılmış ve sonuçlarının doğru ve kesin olduğu kanıtlanmıştır. Bypass ameliyatlarının 80’li yıllara kadar ilaç tedavisinden üstün olduğu ve yaşam beklentisini belirgin olarak uzattığı net olarak gösterilmiştir.

80’li yıllardan 2000’li yıllara kadar önce balon daha sonra çıplak metal stentler ile bypass ameliyatlarının sonuçları karşılaştırılmış ve kısa dönemde yeniden girişim gerektirmemesi ve uzun dönemde ölüm riskini azaltmasıyla üstün bir tedavi olduğu gösterilmiştir.

2000’li yılların ilk yarısında ilaç salınımlı veya kaplı stentlerin kullanılmaya başlanması ile bypass cerrahisine gerek kalmadığı veya ilaç salınımlı stentlerin sonuçlarının bypass ameliyatları kadar iyi olduğu düşünülmeye başlanmıştır. Ancak ilaç salınımlı stentlerin yaygın olarak kullanılmaya başlaması ve zaman içerisinde bu stentlerin aniden tıkanmasına bağlı ölümlerin veya yeniden girişimlerin görülmesi aslında sanıldığı gibi bu stentlerin bypass cerrahisine alternatif olmadığını göstermiştir.

İlaç salınımlı stentler ve yine çıplak metal stentler prospektüsünde (etiketinde önerildiği klinik şartlarda) yazdığı şekilde kullanıldığında erken ve uzun dönem sonuçları bypass ameliyatları kadar iyi olmaktadır.  Stentlerin yeniden daralma veya tıkanma nedenlerine bakıldığında hastada şeker hastalığının bulunması, stent uygulanan damarın küçük çaplı olması ve birden fazla sayıda stent kullanılması ortaya çıkmaktadır (prospektüs dışı kullanım). Diğer yandan ilaç salınımlı stentlerin yüksek maliyeti göz önünde bulundurulduğunda tek damar hastalığı dışında kullanıldığında maliyet artışının sağladığı faydayı karşılamadığı da gösterilmiştir.

Günümüzde yapılan çok sayıdaki kontrollü çalışmaya bakıldığında ilaç salınımlı stenlerin sonuçlarının bypass ameliyatları kadar iyi olduğu belirtilmektedir. Ancak hasta kayıtlarının tutulduğu bilgi bankaları geriye dönük araştırıldığında (bu bankalarda yapılmış işlemler ve sonuçları vardır) koroner bypass cerrahisinin stent uygulamalarına göre ölüm riskini ve yeniden girişim yapılma olasılığını belirgin olarak azalttığı gösterilmiştir.”

. Peki durum stentler için çok iç açıcı değilken halen neden stentler tercih ediliyor?
“Öncelikle hastalığın tanısı koyan hekim arkadaşlarımız stent yapılacak olan hastalara çeşitli nedenlerle (örneğin yer ve zaman kısıtlılığı gibi) tedavi alternatifleri ve sonuçlarını yeterli derecede açık anlatamıyorlar. Diğer taraftan HİÇ KİMSE ameliyat olmak istemez. Hangi hasta aynı tedavi etkisi stent ile sağlanabilecek ise göğsünün yarılmasını ister! Ancak her hasta kendisi için her zaman EN İYİ tedaviyi ister.”

. Koroner bypass cerrahisinin 5 yıl sonunda uzun dönemde yaşam beklentisini yüzde 5 (stente göre 1/3 kat daha fazla) arttırdığını ve ameliyat olduklarında günlük hayatlarına yeni bir girişim (stentim acaba tıkandı mı?) endişesi duymadan devam edebileceklerini bilseler halen stent tercihini kullanırlar mı?

“Halen bir çok merkezde koroner bypass cerrahisi için gönderilen hastalar stent uygulamaya uygun olmayan veya ilaç salınımlı stent yapılamayan hastalardır. Çok damar koroner arter hastalığı nedeniyle prospektüs dışı stent uygulanan hastaların en az 3 te 1`ine mükemmel kısa ve uzun dönem sonuçları ile bypass ameliyatı yapılması çok daha uygun bir tedavidir.

Koroner arter hastalığı için  bypass ameliyatı yapılanlarda yaşam süresi uzar ve bu süre içinde yeniden girişim yapılma olasılığı azalır. Stent uygulanan hastalarda  ise kısa dönemde yaşam beklentisinde farklılık yoktur ancak yeniden girişim oranları (anjiyo, balon, yeniden stent veya bypass ameliyatı) yüksektir ve uzun dönemde ölüm riski de yükselmektedir.”

Doç. Dr. İlhan Mavioğlu / Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
Acıbadem Kayseri Hastanesi
www.acibademhastanesi.com.tr