Koroner Bypass Ameliyatıyla İlgili Merak Edilenler

Kalp krizinin habercisi belirtiler nelerdir? Kalp krizi riski kimlerde yüksektir? Genetik eğilim ne kadar önemlidir? Koroner bypass ameliyatı kime gerekir? Koroner bypass ameliyatı nasıl yapılır? Bypass ameliyatı mı yoksa stent mi ideal? Çalışan kalpte bypass ameliyatı nasıl olur? Göğüs açılmadan bypass ameliyatı olur mu? Robotik bypass cerrahisi nasıldır? Kalp ameliyatı sonrasında yaşam nasıl olur? Bypasslı damarlar ne kadar açık kalır? Bypass ameliyatı sonrasında nelere dikkat etmek gerekir?

Şişli Kolan Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ergun Demirsoy kalp cerrahisinde Türkiye’nin dünyadaki yeri ve koroner bypass ameliyatıyla ilgili merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

BU BELİRTİLERE DİKKAT!

. Kalp krizinin ve kalp damarlarında darlık olduğunun habercisi belirtiler var mıdır?
“Kalp krizinin ve kalp damarlarında darlık olduğunun en klasik belirtisi eforla giren ve dinlenmekle geçen göğüs ağrısıdır. Hareket ederken, yürürken, merdiven çıkarken daha önceden olmayan göğüste bir ağrı ya da bir baskı hissi olur. Bazısı bunu göğsünün üzerine taş koyulmuş ya da fil oturmuş gibi tarif eder. Baskı hissi bazen kola bazen de çeneye yayılır. Kalp damarlarındaki bir problem sindirim sistemi rahatsızlıklarını anımsatan gaz, hazımsızlık gibi belirtilere de yol açar. Ama çoğu hasta, midemde yanma var, diyerek kalp hastalığıyla ilgili semptomları kendine yakıştıramaz. Kalp hastalığıyla ilgili belirtiler bazen kas ağrıları bazen reflü ile beraber karıştırılabilir.”

NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

. Kalp krizi riski kimlerde yüksektir? Genetik eğilim ne kadar önemlidir?
“Ailesinde erken yaşta kalp hastalığı olan kişiler mutlaka periyodik kontrollere gitmelidir. Beraberinde; sigara içme, kötü beslenme, egzersiz yapmama gibi değiştirilebilir risk faktörleri de varsa genetik eğilim çok önemlidir. Bu kişilerin kalp hastalığına yakalanma riski çok yüksektir. Genetik faktör dışında sigara içimi kalp hastalığına yakalanma konusunda hala sıralamada en yüksek orandadır. Onun dışında hareketsiz bir toplumumuz. Merdiven yerine asansör kullanıyoruz ya da  en yakın yere arabayla gidiyoruz. Yeme alışkanlıklarımız da çok sağlıklı değil. Klasik Akdeniz tarzı beslenme yerine daha çok fast food ya da yağlı ve un mamullü beslenmeler risk faktörlerini son derece arttırıyor.”

. Koroner bypass ameliyatı kime gerekir?
“Anjiyo yapılan hastada 3 seçenek vardır; önemsiz birtakım lezyonlar çıkarsa sadece ilaç tedavisi uygulanır. Birtakım lezyonlar da stente, balona uygun olur; onu kardiyologlar  halleder. Eğer bir hastanın 3 damarında problem var ya da darlıkların yeri çatallanma yerlerine geliyorsa ve çok sayıda darlık varsa o zaman cerrahi yapılır. Darlıkların derecesi yüzde 60-70’nin üzerindeyse ve çok yaygınsa o hastaya mutlaka ameliyat önerilir.”

ÇALIŞAN KALPTE BYPASS

. Çalışan kalpte bypass ameliyatı nasıl olur? Kimlere uygundur?
“Çalışan kalpte bypass ameliyatı zaman içerisinde popülaritesini kaybetti. Çünkü duran kalpteki kadar mükemmel yapma şansı yok. Duran kalpte, kalp durdurulduğu için kansız bir ortam olur. Ameliyat bir defa yapılacağından en mükemmel düzeyde yapılması gerekir. Dolayısıyla çalışan kalpte bypass ameliyatı özel durumlarda yapılır. Hastanın kalbinin durmasını gerektirecek birtakım risk faktörleri varsa, örneğin hasta çok ileri yaştaysa, KOAH gibi bir hastalığı varsa, aortu çok kaosafiks ise, beraberinde böbrek problemi varsa yapılır. Ama bunun oranı yüzde 10’u geçmez.”

Prof. Dr. Ergun Demirsoy

KALP AMELİYATI YÖNTEMLERİ

. Kapalı kalp ameliyatı nedir? Kimlere önerilir?
“Kapalı kalp ameliyatları normalde göğüs kemiği bölgesi açılarak yapılır. Bu, cerrahide en konforlu yöntemdir. Ama zaman içerisinde hem kozmetik hem de başka nedenlerden dolayı direkt göğüs kemiği açılmadan kaburgalar arasından daha küçük kesilerle de bu ameliyat yapılabilir. Ancak belli hasta grubuna uygulanabilir. Bu ameliyatlar daha çok kapak hastalıklarında, birtakım doğuştan anomalilerde ya da koroner bypass ameliyatlarında yapılabilir. Çünkü bu küçük infüzyonla en fazla bir damara bypass yapılabilir. Ancak bugün kardiyolojideki ilerlemeler nedeniyle tek damara bypass ihtiyacı olan hasta hemen hemen hiç yoktur. O yüzden koroner bypass dışındaki diğer ameliyatlarda zaman zaman bu yöntem  kullanılır. Bbu tip hastalarda ameliyat sonrası iyileşme ve ağrı da daha uygun olur.”

. Robotik bypass cerrahisi nasıldır?
“Robotik cerrahi tıpta çok popülarite kazandı. İlk başlanılan bölümlerden bir tanesi kalp cerrahisiydi. Zaman içerisinde diğer bölümler daha fazla popülarite kazandı. Robotik cerrahi kalp cerrahisinde biraz daha geride kaldı. Bunun en büyük sebeplerinden biri kalp cerrahisindeki hastaların genellikle yaşlı olmalarıdır. Yaşlı hastalarda ameliyat süresi ne kadar kısa olursa o kadar daha iyidir. Robotik cerrahi biraz daha uzun sürdüğü için selektif bazı vakalarda uygulanabilir. Robotik cerrahi ameliyat süresini uzatması açısından birtakım dezavantajlar taşır.”

 BYPASS MI; STENT Mİ?

. Bypass ve stent ameliyatının avantajları ve dezavantajları nelerdir?
“Anjiyo yapıldıktan sonra hastaların yüzde 90’ında nihai karar rahatlıkla verilebilir. Hangi hastaya ameliyat yapılacağı hangisine stent takılacağı konusunda bazı kılavuzlar vardır. Ama yüzde 5-10 sınırda olan hasta grupları vardır. Onlara stent de takılabilir ameliyat da yapılabilir. Bu tip durumlarda hastaya ikisi arasındaki fark anlatılmalıdır. Kalp ameliyatının dezavantajı ameliyat sonrası ağrı vs. olur ama avantajı uzun vadede daha iyidir. Stent ise anjiyo gibi daha kolay bir girişimdir ancak ameliyat kadar uzun vadeli garanti sağlamaz. Bazı hastalar bir daha uğraşmamak için ameliyatı isterler. Bazısı da ameliyattan çok çekindiği için önce stent taktırır; sorun olursa ameliyatı düşünür. Bu gibi durumlarda hasta ve yakınlarının da görüşü alınarak karar vermek daha doğrudur.”

. Genç kalp cerrahlarına düzenleyeceğiniz eğitim hakkında bilgi verebilir misiniz?
“İki yıldır Avrupa Kalp Cerrahları Derneği’nin yönetim kurulu üyesiyim. İki yıl daha devam edeceğim. Her yıl bu derneğin çalışmaları içerisinde herhangi bir ülkede yaz okulları organize ediyoruz ve burada Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden ve şehirlerinden gelen kalp damar cerrahi asistanlarına eğitim veriyoruz. Bu yıl Yunanistan’a gideceğiz; önceki sene Prag-Çek Cumhuriyet’indeydik. Önümüzdeki yıl da İstanbul’da yapılmasına karar verildi. Tıp fakültesindeki kalp cerrahı asistanlarının hepsi bu eğitime katılabilirler. 2019 Nisan-Mayıs ayları gibi yapmayı planlıyoruz.”