Kronik Ağrıların Tedavisinde Güncel Yöntemler

Kronik ağrı nedir? Kronik ağrıların özellikleri nelerdir? Kronik ağrılara bağlı yakınmalar nelerdir? Kronik ağrılar neden kaynaklanır? Kronik ağrıların tedavisinde tetik nokta enjeksiyonu nasıl yapılır? Kronik ağrıların tedavisinde manuel terapi nedir? Kronik ağrıların tedavisinde nöral terapi kimlere uygulanır? Kronik bel, boyun ve sırt ağrıları nasıl tedavi edilir? Fibromiyaljinin belirtileri nelerdir? Fibromiyaljiye bağlı ağrılardan nasıl kurtulunur?

Memorial Bahçelievler Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ümit Dinçer kronik ağrılar, nedenleri ve tedavideki güncel yöntemleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Kronik ağrı nedir? Kronik ağrıların özellikleri nelerdir?
“Eğer bir kişi herhangi bir sebeple oluşan ağrısını 3-6 ay arasında bir dönem deneyimliyorsa ve yapılan tedavilere yanıt vermiyorsa bu artık kronik ağrı olarak değerlendirilir. Kronik ağrı kendi başına bir tanım değildir; her türlü sistemin, her türlü bölgenin, her türlü hastalığın ağrısı kronikleşebilir. Akut bir ağrı tedavilere yanıt vermediği ya da sebep süreğen hale geldiği sürece ağrının kronikleşmesi söz konusudur.’’

BEL, SIRT VE BOYUN AĞRILARI

. Kronik ağrılar daha çok nerelerde problem yaratır?
“Çalışmalar, kronik ağrıların yaklaşık yüzde 20-25’inin bel ağrısından kaynaklandığını göstermektedir. Diğer taraftan, kronik ağrıya bağlı engellilik halinin büyük bir kısmını da bel ağrıları karşılar. Dolayısıyla kronik ağrı büyük ölçüde bel, devamında da kas iskelet sistemi ve omurga ağrıları diye değerlendirilir. Bu itibarla kronik ağrıların büyük bir kısmını bel, sırt ve boyun ağrıları teşkil eder.’’

‘‘KRONİK AĞRI BİR HALK SAĞLIĞI SORUNUDUR’’

. Kronik ağrıyla yaşamak ne tür ruhsal, sosyal ve ekonomik problemlere yol açar?
“Kronik ağrının kişiyle ilgili olan tarafı, engelliliğe sürüklemesidir. Kişi eğer ağrı nedeniyle işinden gücünden oluyorsa, sosyal ilişkilerini yürütemiyorsa, evindeki görevlerini yerine getiremiyorsa bu engelliliğe doğru gitmiş demektir. Öteki taraftan iş gücü kaybı açısından dünyada yapılan değerlendirmeye bakıldığında yaklaşık 700 milyar dolarlık bir kaynak sadece kronik ağrı için harcanmaktadır. Kronik ağrı kişiyi kaçınılmaz olarak bir süre sonra köşeye sıkıştırmaya başlar. Beraberinde mutlaka depresyon ve birtakım yanal problemlerle karşı karşıya getirir. İşgücü kaybı, ekonomik ve psikososyal sıkıntılar açısından bakıldığında kronik ağrıyı bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendirmek gerekir.’’

KRONİK AĞRILARIN ÖZELLİKLERİ

. Kronik ağrıların tip itibariyle özellikleri nelerdir?
“Ağrıların iki büyük sınıflandırması vardır. Zamana yönelik sınıflandırma akut ve kronik diye değerlendirilir. Kronik ağrı da nosiseptif ağrılar ve nöropatik ağrılar olarak iki büyük sınıfa ayırılır. Nosiseptif ağrı; kemiklerin, kasların ve eklem etrafındaki yapıların çeşitli travmatik, kimyasal ve romatizmal hastalıklardan kaynaklanan ağrılarıdır. Nöropatik ağrılar ise tedavisi daha zor olan ve hastayı müşkül duruma sürükleyen ağrılardır. Sinir ve merkezi sinir sistemi lezyonları denilen beyin, omurilik ve kaslara gelen sinirleri etkileyen hastalıklardan sonra ortaya çıkan ağrılara nöropatik ağrılar denir.’’

Prof. Dr. Ümit Dinçer

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

. Kronik bel, boyun, sırt ağrısı ya da fibromiyaljisi olan bir hasta için tedavi yöntemleri nelerdir?
“Dünya Uluslararası Ağrı Cemiyeti’nin ve Dünya Sağlık Teşkilatı’nın yaptığı basamaklandırma tedavisinde, kronik ağrı tabiri kullanılmaya başlandığı andan itibaren fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleriyle basit analjezikler (ağrı kesiciler) birinci basamakta değerlendirilir. Bu tedaviye yanıt vermezse non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar, birtakım nöroleptik girişimler (sinir blokajları); bir sonraki aşamada opioidler (zayıf narkotik ilaçlar), hemen sonuç alınamazsa da güçlü narkotikler uygulanır. Son olarak omurilik pilleri, beyin pilleri ve daha girişimsel yöntemler gibi ileri ağrı tedavi yöntemleri değerlendirilir. Ancak kronik ağrı ele alınırken, hastanın bireysel ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak birkaç tedavi metodunu (multimodel) birlikte kullanmak gerekir. Örneğin boyun ağrısı ya da sırtına yayılan ağrılar nedeniyle gördüğümüz bir hastayı sadece basit analjezikler ile tedavi etmek zor olur. Özellikle günümüzde ofis çalışanlarında görülen, uzun süre aynı pozisyonda ve hareketsiz oturmanın, ergonomik birtakım önlemler almamanın getirdiği problemleri basit ağrı kesiciler ile çözmek mümkün değildir. Dolayısıyla beraberinde zaman zaman fizik tedavi ajanlarını kullanmak gerekir. Bütün bunlara yanıt vermediği durumlarda kasiçi enjeksiyonlar, tetik nokta enjeksiyonları, nöral terapiler ve zaman zaman kuru iğne tedavileri de gündeme alınmalıdır.’’

TETİK NOKTA ENJEKSİYONU

. Tetik nokta enjeksiyonu nedir? Nasıl yapılır? Kronikleşen hangi ağrılarda etkilidir?
“Boyun, sırt ve kürek kemikleri arasında görülen ağrılar en sık ağrı tipleridir. Bu tür ağrı şikayetiyle genç ve çalışan kişiler gelir. Hepsi hemen hemen bir masanın etrafında çalışan ya da aşırı spor yapan dolayısıyla sırtında çok miktarda tetik noktası olan insanlardır. Bunlar genellikle birtakım tedavileri kullanmış ve yanıt alamamış olarak gelirler. Bunların tedavisinde sırttaki trapez kasının altındaki kaslarda çok miktarda tetik nokta varsa öncelikle onların yerleri tespit edilmelidir. Sonra da bunları parmaklarımızın arasında sabitlemek suretiyle içerisine birtakım enjeksiyonlar yapılabilir. Tek kür yeterli olmayabilir. Belli aralıklarla tekrar etmek ya da en azından belli bir süre içerisinde birden fazla tekrar etmek gerekebilir. Tetik nokta enjeksiyonlarının 5 seanstan fazlası genellikle tercih edilmez.’’

NÖRAL TERAPİ

. Nöral terapi nedir?
“Nöral terapi, vücuttaki bozucu alanlarda (segmentler) ağrıyı kontrol etmek için seyreltilmiş lokal anestezikle çok noktadan enjeksiyon yapmak suretiyle ağrıyı tedavi etmeyi hedefleyen bir yöntemidir.’’

MANUEL TERAPİ

. Manuel terapi nedir? Ehil olmayan kişiler tarafından yapılırsa kişi nasıl bir zarar görür?
“Manuel terapi elle tedavi demektir. Spazm nedeniyle ağrıya uğramış ve ağrı kaynağı olmuş bölgelerin makul güçlerle çekilerek gerilmesi, zaman zaman ani gerilmelerle o gerilen kasların bağlarının gevşetilmesi yöntemine dayanır. Eğitimini almayan kişiler yaparsa hastaya büyük zararları olabilir. Umut tacirliği yapan kişilerden toplum olarak da ısrarla kaçınmamız ve dikkatli olmamız gerekir.’’