Kronik Hastaların Yaklaşık Yüzde 30’u İlaçlarını Almayı Unutuyor

Şubat 7, 2021 - 16:39

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği tarafından, AbbVie’nin koşulsuz katkılarıyla yapılan “Türkiye’de Kronik Hastalıklarda Tedavi Uyumu” araştırmasına göre hastaların yüzde 30’u unuttukları için, yüzde 5’i de bilinçli olarak ilaçlarını düzenli olarak almıyor.

Kişinin bir sağlık uzmanı tarafından onaylanmış önerileri doğrultusunda ilaç kullanımı, beslenmesi ve gerçekleştirdiği hayat tarzındaki değişiklikleri kapsayan davranışlarının tümüne tedavi uyumu denilmektedir.^1-2 Dünya genelinde tedavi sürecinde yaşanan problemlerin başında ise kronik hastalardaki düşük tedavi uyumu gelmektedir.³ Düşük tedavi uyumunun etkisi, kronik hastalıkların yükü ile daha da artmaktadır.³ Uzun dönem tedavilerde yaşanan düşük tedavi uyumu, kötü sağlık sonuçları ve daha yüksek sağlık hizmetleri maliyeti ile sonuçlanmaktadır.³

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği önderliğinde IPSOS Healthcare araştırma şirketi tarafından global biyofarma şirketi AbbVie’nin koşulsuz katkıları ile 14 ilde*, 14 farklı kronik hastalık çerçevesinde** toplam 540 hasta ve 350 doktorla gerçekleştirilen “Türkiye’de Kronik Hastalıklarda Tedavi Uyumu” araştırmasının sonuçları Antalya’da gerçekleşen “Kronik Hastalarda Tedaviye Uyum Sorunları ve Çözüm Önerileri” konulu toplantıda açıklandı. Araştırma kapsamında en az 6 aydır ilaç tedavisi alan 540 hasta ve 9 farklı uzmanlıktan*** 350 doktor ile yüz yüze görüşmeler yapıldı. Üniversite hastanesi, eğitim ve araştırma hastanesi, devlet hastanesi ve özel hastanelerde görevli doktorlarla yapılan araştırmadan dikkat çekici sonuçlar çıktı.

Araştırmaya göre, hastaların yüzde 30’a yakını ilaçlarını almayı unutuyor. Hastaların yüzde 5’i ilaçlarını bilinçli olarak almadığını söylerken; bunu daha çok kendilerini iyi hissettikleri zamanlarda yaptıklarını ifade ediyor. 10 hastadan 4’ü ilaçlarını reçetelenen dozda ve sıklıkta almakta zorlanıyor.

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık 540 hasta ile yapılan araştırmaya hastalık bazında bakıldığında; Parkinson hastalarının yüzde 47’sinin, ülseratif kolit hastalarının yüzde 43’ünün, astım/KOAH ve Crohn hastalarının yüzde 37’sinin, yüksek tansiyon hastalarının yüzde 36’sının, yüksek kolesterol hastalarının yüzde 33’ünün, diyabet hastalarının yüzde 28’inin, kanser hastalarının yüzde 23’ünün, ankilozan spondilit ve sedef hastalarının yüzde 21’inin, romatoid artrit hastalarının yüzde 20’sinin, HIV pozitif bireylerin yüzde 13’ünün, hepatit B ve tüberküloz hastalarının yüzde 7’sinin ilaçlarını almayı unuttuğunu belirtti.

Araştırmaya göre hastaların ilaçlarını reçete edildiği gibi almak için çeşitli yöntemler geliştirdiğini belirten Prof. Dr. İsmail Balık, en çok kullanılan yöntemlerin başında tüm ilaçların aynı zamana planlanması ve ilaç kutusu kullanılmasının geldiğini dile getirdi.

10 HASTADAN 1’İ TEDAVİ UYUMSUZLUĞU NEDENİYLE YENİDEN HASTANEYE YATIYOR

Araştırmaya katılan doktorların verdiği cevaplar da çok dikkat çekici. Doktorlar 10 kronik hastadan 9’unun ilaçlarını reçete edilen dozda, sıklıkta ve zamanda kullandığı yanıtını veriyor. Ayrıca doktorlar hastalarının yüzde 15’inin tedaviye uyum göstermediği için daha kötü klinik sonuçlarla karşılaştığına dikkat çekiyor. 5 kronik hastadan 1’i tedavi uyumsuzluğu nedeniyle yeniden hastaneye başvururken; son bir yılda bu hastaların ortalama 4 defa yeniden doktora gittiğinin de altı çiziliyor. 10 hastadan 1’i tedavi uyumsuzluğu nedeniyle yeniden hastaneye yatıyor ve ortalama 6 gün hastanede kalıyor.

Bunun yanı sıra doktorların yüzde 83’ü tedaviye uyumun, medikal maliyetlerin düşürülmesinde de etkili olduğunu düşünüyor.

Araştırmaya katılan doktorlar hastalarına ilaçlarını nasıl kullanmaları gerektiğini anlatmak için ortalama 3-4 dakika zaman ayırdığını ifade ediyor ve yüzde 60’ı bu zamanın yeterli olduğunu düşünüyor.

Araştırmaya katılan hastaların yüzde 98’i doktorlarıyla olan iletişimlerinin ilaçlarını önerilen şekilde kullanmalarında etkili olduğunu ifade ederken, doktorların yüzde 77’si doktor ve hasta arasındaki iletişimin hastanın tedaviye uyumunu artırmada çok etkili olduğunu söylüyor. Araştırmaya katılan hastaların ve doktorların yüzde 99’u tedaviye uyumun hastanın psikolojik durumu üzerinde çok etkili veya etkili olduğunu ifade ediyor.

Araştırma hakkında değerlendirme yapan Prof. Dr. İsmail Balık sonuçlar hakkında şunları söyledi. “ Çok önemli bilgiler ortaya çıkaran bu araştırmanın sonuçlarının kamuoyu, sağlık otoritesi, ilaç sanayi, eczacılar, hekimler ve hastalar gibi tüm paydaşlarla paylaşılıp, her paydaşın bu konuda üzerine düşeni yapmasını umuyor ve bunun hasta sağlığı ve ülke sağlık ekonomisi açısından çok önemli olduğunu düşünüyoruz.”

Referanslar

Haynes RB. Determinants of compliance: The disease and the mechanics of treatment. Baltimore MD, Johns Hopkins University Press, 1979
Rand CS. American Journal of Cardiology, 1993, 72:68D-74D
Adherence to long-term therapies: Evidence for action, WHO 2003. Accessed July 2017. http://www.who.int/chp/knowledge/publications/adherence_report/en/

* İstanbul, Ankara, İzmir, Samsun, Bursa, Edirne, Malatya, Erzurum, Gaziantep, Kayseri, Trabzon, Adana, Antalya, Konya

** Yüksek tansiyon, Diyabet, Astım/KOAH, Yüksek Kolesterol, Kanser, Parkinson Hastalığı, Romatoid Artrit, Ankilozan Spondilit, Psöriyazis (Sedef), Crohn Hastalığı, Ülseratif Kolit, Hepatit B, HIV, Tüberküloz

*** Kardiyolog, Endokrinolog, Göğüs Hastalıkları Uzmanı, Nörolog, Tıbbi Onkolog, Romatolog, Dermatolog, Gastroenterolog, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı