Lazerle Göz Ameliyatlarındaki Gelişmeler

En çok uygulanan ya da tercih edilen lazer tekniği hangisidir? Lazerle göz ameliyatlarının riski var mıdır? Lazer ameliyatı sonrasında hastanın nelere dikkat etmesi gerekir? Duş alabilir mi, kitap okuyabilir mi? Lazerle göz operasyonlarında yaşın önemi var mıdır? Lazer operasyonu kimlere uygulanamaz? Göz tembelliği olanlara lazer operasyonu uygulanabilir mi? Tüm bu soruları Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Sinan Göker yanıtlıyor.

BAŞARI ORANI NUMARALARA GÖRE DEĞİŞİYOR

. Lazer göz ameliyatları kaç yıldır uygulanıyor ve başarı oranları nedir?

‘‘Gözde 8-9 çeşit lazer kullanılıyor. Asıl branşım katarakt ve göz bozukluklarının lazerle tedavisi olduğu için ben göz bozukluklarında excimer lazer kullanıyorum. Dünyada aşağı yukarı 30 yıldır uygulanıyor. Ben de Türkiye’ye 28 sene önce getirdim. Başarı oranı numaralara göre değişiyor. Miyoplarda 10 numaraya kadar lazer yapmayı tercih ediyoruz. Çünkü 10 numaranın üzerine lazer yaptığınızda biraz görme kalitesi bozulmaya başlıyor. Onun için çok yüksek miyoplarda kalitesi daha avantaj sağlayan fakik göz içi lensleri takılıyor. 10 numaraya kadar miyoplar lazerle yüzde 95, 6 numaraya kadar olan miyoplar yüzde 97-98, hipermetroplar 7 numaraya kadar yüzde 95 başarı oranıyla düzeltilebiliyor. Hipermetrop düzeltmesi miyoba göre daha zor olduğu için bu oldukça yüksek bir orandır. Hipermetropu ilk başladığımızda 4’e kadar yapabiliyorduk. Ben 7’ye kadar yapabiliyorum ama hala daha Avrupa’da ve genel teamül 4’e kadardır; en fazla 5’e kadar çıkılıyor. Astigmat ise bir insan gözünde 7 numaraya kadar olabiliyor. Astigmat ile miyop ve hipermetrop astigmatları yüzde 95 başarı oranıyla düzeltiyoruz. Hipermetrop astigmat da düzeltilmesi çok zordur ve 7’ye kadar düzeltebilen dünyada çok az klinik vardır. Genellikle 4-5’e kadar yapabiliyorlar ve hastaya geriye numara kalır deniyor.’’

LAZER AMELİYATLARINDA HANGİ TEKNİKLER UYGULANIYOR?

. Lazer ameliyatlarında özellikle uygulanan ya da tercih edilen bir yöntem var mı?

‘‘Lazerde bugün 5. jenerasyon lazer olan excimer lazer kullanıyorum. Ayrıca femto second lazer ile de miyoplar ve astigmatlar yapılabiliyor. Hipermetrop yapılamıyor. Smile yönteminde ise korneadan flep dediğimiz bir kapağı kaldırıyoruz altına lazeri yapıp kapağı kapatıyoruz; o hemen oraya yapışıyor. Göz onu bir yara gibi algılamadığı için hiçbir şekilde onu düzeltmeye çalışmıyor ve başarı oranı çok yüksek. Göz sinir uçları açığa çıkmadığı için ağrı hiç olmuyor. Ertesi günü kişi gözünü açtığında yüzde 100 görmeye başlıyor. Numaraları düzeltmede en büyük başarı oranı lasik  teknikte sağlanıyor. Bir de halk arasında kartal göz diye bilinen teknikle yapıldığında görme kalitesi daha iyi oluyor. Gözlükle veya kontakt lensle mesela 100 göremeyenin yüzde 80’de görmesi kalan bazı gözler var; bu gözlerde wave front tekniği ile bu kalan bozukluklar da düzeltilerek görme yüzde 80-100’e çıkartılabiliyor.’’

. Lazerle göz ameliyatlarının herhangi bir riski var mıdır?

‘‘Lazerin son yıllarda yayılmasının ve tercih edilmesinin sebebi güvenli bir ameliyat olmasıdır. Gözü kaybetme riski yoktur. Hastalara böyle bir garanti verilir. İyi bir doktor iyi bir teknikle uygularsa gözde hasar kalma riski de yoktur. Çünkü hastalar, tamam kör olmam ama sakat kalır mıyım, diye soruyorlar. Öyle bir risk de hastaya vermiyoruz.’’

MUAYENE ÇOK ÖNEMLİ

. Operasyon öncesinde hastanın bir hazırlık yapması gerekiyor mu?

‘‘Kontakt lens kullananların bir hafta önce kontakt lensi bırakması gerekiyor. Çok ciddi kuruluk derecesi olan hastalara lazer yapılamıyor orta derecede kuruluğu olanlar iyileştiriliyor. Korneada küçük yaralar varsa lazerden önce onlar tedavi ediliyor. Muayene yaklaşık 3 saat sürüyor. Çünkü hasta 7-8 çeşit cihaza sokuluyor; 2-3 kere aynı muayene tekrar ediliyor. Lazer cihazına hangi numarayı girerseniz onu yaptığı için çok emin olmamız gerekiyor. Dolayısıyla işin en önemli kısmı muayenedir. Özellikle astigmatlar doğru saptanmalıdır. Muayene uzun sürüyor ama lazerin kendisi 10 dakikadır. Damlayla uyuşturulduğu için hasta hiçbir şekilde ağrı hissetmiyor. Ben sakinleştirici hap da veriyorum. Çünkü göz olduğu için hassas bazı kişiler tedirgin olabiliyor. Bir göz beş dakika sürüyor. Hasta gözünü kapatmasın diye tel gibi bir alet takılıyor. Gözü uyuşmuş olduğu için o aleti de hissetmiyor. Lazer göze kitleniyor, gözü oynatsa bile takip ediyor. Saniyede 400 kere göz hareketlerini takip edebilen bir sistem. Hasta aynı gün eve gidip dinleniyor. O gün sokağa çıkmak, televizyon seyretmek, duş yapmak yok. Mümkün olduğu kadar da dinlenirken gözünü kaparsa daha rahat ediyor. Ertesi günü uyandığında hasta gözünü açınca net görmeye başlıyor. Dolayısıyla ertesi günü kişi normal gündelik yaşantısına geri dönebiliyor, çalışabiliyor, araba kullanabiliyor, duş yapabiliyor.’’

18 YAŞIN ALTINA YAPILMIYOR

. Lazerle göz ameliyatlarında hastanın yaşı önemli midir?

‘‘Lazerle göz ameliyatı miyop ilerlediği için 18 yaşın altına yapılmıyor. Miyop durmuş olsa bile 18 yaşın altı için beklemek gerekiyor. Üst yaş sınır ise yok. 80-90 yaşındaki bazı hastalar katarakt ameliyatı oluyor. Bu ameliyattan sonra gözde geri bir numara kalabiliyor; o zaman o numarayı lazerle ileri yaşta dahi düzeltebiliyoruz.’’

 

KİMLERE UYGULANAMAZ?

. Lazer operasyonunun uygulanamadığı hasta var mı?

‘‘Korneası çok ince olan ve çok ciddi bozukluk olan kişilere lazer yapılamaz. Ayrıca ileri derecede kuru gözlere de yapılamıyor. Konkakt lens gözü kuruttuğu için kontakt lens kullanan hastalara gözünüzü kurutmadan gelin, diyoruz. Bu yan etkisi dolayısıyla kontakt lensi 2-3 seneden fazla kullanmayı önermiyoruz. Romatizma hastalığı olanlara da yapılmıyor. Ama bunların insan popülasyonunda yüzdesi yüzde 2’yi geçmez.’’

DAHA ÖNCE LAZER AMELİYATI OLUNDUYSA…

. Daha önce lazer ameliyatı olanlar daha sonra katarakt veya akıllı lens ameliyatı geçirebiliyor mu?

‘‘Lazerden sonra hasta gerektiğinde, mesela yakın problemi başladığında rahatlıkla bu akıllı lens ameliyatı yapılabilir. Ayrıca lazer tedavisinde, geriye kalan numaraya 6 geçtikten sonra 2. kez tekrar lazer yapabiliyoruz. Bazı hastalarda kornea inceyse yapamıyoruz ama genellikle ikinci tedavi yapılabiliyor. Hatta bazı hastalarda üçüncü kere de lazer yapılabiliyor.’’

GÖZ TEMBELLİĞİ OLANLARA LAZER UYGULANABİLİR Mİ?

. Göz tembelliği olanlar lazer ameliyatı olabilir mi?

‘‘Göz tembelliği beyin ile ilgili bir durumdur. Çünkü gerçek görme işlevi beyinde gerçekleşir. Genellikle göz tembelliğinin tedavisi yok diye bilinir. 7 yaşına kadar bazı tedavilerle uğraşılıyor ama çok da başarılı olunmuyordu. Ancak şimdi yeni bir tembellik tedavisi çıktı. Beyin uyarılarak, bir tür beyin jimnastiği yaptırılarak görme yüzdesi arttırılıyor. Bu, sanal gerçeklik gözlükleriyle yapılıyor. 3 boyutlu özel dizayn edilmiş oyunlar kişiye öğretiliyor. 40 dakika her gün oyun oynuyor. 3-4 ay sonra görme yüzdesi 30-40 puan artıyor. Yüzde 30 görüyorsa, yüzde 60-70’e çıkıyor. Tembelliğin yüzdesi vardır; mesela gözlük takılmadığı zaman tembellik genelde numaradan, özellikle yüksek hipermetroptan olur. Hem göz tembelliği herm de numarası olan insanlar gözlük takmadığı zaman yüzde 20 görüyorsa gözlük takınca oran yüzde 50’ye çıkar. Yüzde 50 de tembel ama daha az tembel demektir. Dolayısıyla bu kişilere lens değil gözlük veriyorlar. Tembel nasıl olsa bir işe yaramaz diye bırakıyorlar. Halbuki o numarayı lazerle düzeltiyoruz. Hipermetropları 7’ye kadar düzeltebiliyoruz. Sonra bir kere görebildiği seviyeye getiriyoruz. Lazer bittikten sonra da bir de tembellik tedavisi yapıyoruz. 30 puan da üzerine ekliyoruz. İşe yaramaz diye görmesi bir tarafa bırakılmış kişilerin görmesini gözlüksüz yüzde 10-20’den yüzde 70-80’lere çıkartıyoruz. Dolayısıyla tembellik tedavisi var ve özellikle tembel göze de lazer tedavisi yapılır.’’