Meme Kanseri ve Tedavisindeki Yöntemler

Kadınlarda meme kanserinin görülme oranı nedir? Erkeklerde meme kanseri hangi oranda görülür? Meme kanseri kadınlarda hangi yaş aralığında görülür? Bir kadın kaç yaşından itibaren ne sıklıkla, hangi testleri yaptırmalıdır? Meme kanseri riski kimlerde yüksektir? Meme kanseri, kadınlarda hangi yakınmalara yol açar? Meme kanserinin tedavisinde hangi yöntemler kullanılır? Hangi vakalara ameliyat önerilir? Meme koruyucu cerrahi nasıl bir tedavidir? Meme kanseri ameliyatının hemen sonrasında meme onarımına yaklaşım nasıldır?

Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alihan Gürkan, meme kanseri hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Kadınlarda meme kanserinin görülme oranı nedir? Erkeklerde meme kanseri hangi oranda görülür?
“Meme kanseri kadınları ilgilendiren bir hastalıktır. 100 meme kanserinin 98’i kadınlarda görülür. Nadir de olsa erkekleri de tutan bir hastalıktır. Ancak erkeklerde görülme oranı yüzde 1-2’dir. Türkiye’deki istatistikler 100 bin nüfusta yaklaşık yüzde 38 oranında meme kanseri olduğunu göstermektedir. Bu, senede 30-35 bin arasında yeni meme kanseri vakasının görülmesi demektir. Bu hiç de azımsanacak bir oran değildir. Dünyada da kabul edilen 9 kadından birinin, yaşamının bir döneminde meme kanseriyle mutlaka karşılaşacağıdır.”

. Meme kanseri kadınlarda hangi yaş aralığında görülür?
‘‘Meme kanseri ileri yaş hastalığıdır. Risk, kadının yaşı arttıkça artar. Ama genç hastalar da kanser riski taşırlar.’’

Prof. Dr. Alihan Gürkan

ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ

. Bir kadın kaç yaşından itibaren ne sıklıkla hangi testleri yaptırmalıdır?
“Kadınlar, 20 yaşlarından itibaren kendi kendilerini kontrol etmelidirler. 3 yılda bir de fizik bir genel cerrah tarafından muayene edilmeleri gerekir. 40 yaşından sonra ise 2 senede bir mutlaka bir görüntüleme yöntemiyle muayene olmalıdırlar. Birinci basamakta, ultrasonografi tercih edilir. Çünkü mamografi ile kıyaslandığında radyasyon riski yoktur. Ama ultrasonografinin tetkik gücü mamografi kadar güçlü olmadığı için şüphelenilen herhangi bir lezyon var ise hasta mamografi veya genç hasta ise MR tetkikine yönlendirilir. Görüntüleme yöntemiyle muayene 50 yaştan sonra da her sene yapılmalıdır. Bunlar rutinde yapılan  muayenelerdir. Risk grubunda olan hastalara, hastalığına özel görüntüleme yöntemleri seçilir.”

RİSK FAKTÖRLERİ

. Meme kanseri riski kimlerde yüksektir?
“Bir kadında meme kanseri riskini arttıran faktörler şöyledir:

1. En önemli risk faktörü yaştır. Yaş ilerledikçe bu risk artar.
2. Aile hikayesinin olması. Özellikle anne, teyze, teyze tarafından kuzenlerde periyodik ya da kuşaksal bir tekrarlama gösteren meme kanseri vakasının varlığı riski artırır.
3. Aşırı kilolu olmak,
4. Sigara içmek,
5. Çok erken adet görmek, çok geç adetten kesilmek (östrojene maruz kalma süresinin çok uzun olması).

Erken doğum yapmak ve emzirmek meme kanserinden korur. 20 yaştan önce doğum yapanla 30 yaştan sonra doğum yapan kadınlar arasında bile kendi arasında bir risk faktörü vardır.’’

MEME KANSERİNİN BELİRTİLERİ

. Meme kanseri, kadınlarda hangi yakınmalara yol açar?
‘‘Meme kanserinin en tipik belirtisi, ‘mememde elime bir şey geldi’ cümlesinde gizlidir.  Kitleyle, yeni bir oluşumla karşımıza çıkar. Sanılanın aksine ağrı, meme kanserinin bir belirtisi değildir. Çünkü bazen ağrı hiç olmaz. İlerleyen dönemlerde, ancak çekilmelere bağlı olarak belki ağrı olabilir. Dolayısıyla en önemli belirti memede ele gelen bir kitledir. Bu nedenle kadınların özellikle adet bitiminden sonraki üçüncü-dördüncü günlerde yani memelerdeki ödem en az durumdayken kendi kendilerini muayene etmeleri ve bulguları  eşleriyle paylaşmaları istenir. Kadının memesini iyi tanıması, ondaki gelişimi ve değişimi daha iyi fark etmesini sağlar. Dolayısıyla sistematik olarak her ay kendini muayene eden bir kadının orada oluşan bir kitleyi fark etme ihtimali çok yüksektir. Bu da erken tanı için en önemlidir. Bunun dışında nadiren de olsa ağrı, memenin o kısmında kızarıklık, deride veya meme başında bir çekilme, çöküntü olabilir. Tümörün çekmesine bağlı olarak memelerin asimetrisi söz konusu olabilir. Bu görsel değişikliklerin hepsi memede olabilir.’’

TEDAVİDE KULLANILAN YÖNTEMLER

. Meme kanserinin tedavisinde hangi yöntemler kullanılır? Hangi vakalara ameliyat önerilir?
‘‘Meme kanserinde, kanser türlerinin hepsinde olduğu gibi, uygun evredeki hastaya cerrahi yapmak ve tümörü oradan uzaklaştırmak en etkin tedavilerden biridir. Ama, özellikle meme kanserinin, çoklu hekimlerin işin işine karıştığı bir kanser tedavisi türü olduğu unutmamalıdır. Medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, görüntüleme yöntemleri son derece önemlidir. Çünkü bugün modern meme cerrahisindebiyopsinin yeri tartışılmazdır. Memedeki bir kitleye mutlaka bir biyopsi yaparak yaklaşmak ve tanısını koymak bu tedavinin başlangıcındaki en önemli aşamadır. Kanser tanısı konulduktan sonra bu kanserin yaygınlığını gösteren bir PET/CT artık modern meme cerrahisinde bir taşıma noktasıdır. Çünkü hekimi bir sonraki basamağa taşıyan en önemli yol göstergesi ve navigasyon cihazıdır. PET/CT’de koltuk altına veya başka bir yere yayılım varsa hastanın tedavisi öncelikle ilaç tedavisiyle başlar. Medikal onkoloji hastanın ilaç tedavisini düzenler. Bunun sonucunda bu tedaviye verdiği yanıtla hasta cerrahiye gelir. Ama yapılan tetkikte, çok ileride olmayan bir meme kanseri ise hemen yapılacak cerrahiyle hasta o kanserden kurtarılabilir. Hatta bazı durumlarda sonradan ek bir tedaviye bile gerek kalmaz.’’

MEME KORUYUCU CERRAHİ

. Meme koruyucu cerrahi nasıl bir tedavidir?
‘‘Meme kanserinin tedavisinde, memenin alınması gibi bir durum çok özel şartlar olmadığı sürece artık gündemde değildir. Çok özel şartlar ise; meme kanserinin çoklu odakta olması ve memenin birçok yerinden kanser toplanırken o memenin görüntüsünün bozulmasıdır. Ayrıca memenin çok küçük olup meme koruyucu cerrahiye izin vermemesi, meme koruyucu cerrahiden sonra radyoterapi verileceği için daha önceden radyoterapi alınmış olması, bir takım bağ dokusu hastalıkları gibi özel durumlar olmadığı sürece yaklaşım, memeyi korumak yönündedir. Bu gibi özel durumlarda meme koruyucu cerrahi yapmanın bir anlamı yoktur. Meme koruyucu cerrahinin altında yatan prensip, kadınların sosyal organı olan memeyi yerinde bırakma esasına dayanır. Meme kanserinde, meme koruyucu cerrahiyle memenin tümünün alınması arasında yaşam süresi, hastalık nüksü açısından bir fark yoktur.’’

AMELİYATI SONRASI PLASTİK CERRAHİ

. Meme kanseri ameliyatının hemen sonrasında meme onarımına yaklaşım nasıldır?
‘‘Plastik cerrahi, meme kanseri tedavisindeki ekibin, tıbbi medikal onkolog ve radyasyon onkoloğu gibi vazgeçilmez parçasıdır. Hasta bütün tedavileri özellikle radyoterapisini de aldıktan sonra rekonstrüksiyona gitmesi önerilir. Ama bazı vakalar özellikle tümörün tipi de göz önüne alındığında hemen rekonstrüksiyon yapılmaya da olanak sağlar. Böyle durumlarda eşzamanlı da yapılabilir. Burada hastanın isteği, plastik cerrahın çözümü ve hastanın planlanmasında hangisinin daha iyi olacağı konusu önemlidir.’’