Meme Kanserinde Ameliyat Sırasında Radyoterapi

Acıbadem Maslak Hastanesi Meme Sağlığı Merkezi Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Nuran Beşe, Intra Operatif Radyoterapi (IORT) yöntemiyle ilgili soruları yanıtladı. . Intra Operatif Radyoterapi (IORT) yöntemi nedir? Ameliyat sırasında ışın tedavisinin uygulanabilmesini sağlayan, hareket edebilen ve ışın üreten bir radyoterapi cihazı ile uygulanan bir yöntem. Tek doz olarak uygulanıp hastayı dışarıdan verilen radyoterapiden tümüyle kurtarabildiği gibi, bazı durumlarda ek doz olarak uygulanıp toplam tedavi süresinin kısalmasını sağlıyor. . İşlem, operasyon sırasında mı uygulanıyor? Bu yöntem ile yapılan tek doz uygulama, geleneksel radyoterapide olduğu gibi yine linear hızlandırıcı ile uygulanıyor. Bu yöntem hareket edebilen, sadece elektron enerjisi üreten, geleneksel linear hızlandırıcılar gibi personel açısından çok fazla koruma gerektirmeyen bir cihazla ameliyathanede yapılıyor. Ameliyatı gerçekleştiren cerrahi ekip ile birlikte radyasyon onkolojisi uzmanı ve tıbbi fizik uzmanı da ameliyathanede hazır bulunuyor. Operasyonda memedeki tümör çıkarıldıktan sonra cihazdaki özel aplikatör tümörlü bölgeye yerleştiriliyor. Gerekli ölçümlerin ardından yüksek doz ışın sadece bu bölgeye veriliyor. . Yöntemin yan etkileri var mı? Bu yöntemde sağlam dokular tamamen korunuyor ve lokal tedavilerin tümü operasyon sırasında tamamlanmış oluyor. Gösterilmiş ve beklenen önemli bir yan etki riski de yok. IORT uygulaması sırasında verilen ışın akciğer ya da kalp gibi diğer organlara kesinlikle zarar vermiyor. Ayrıca radyoterapi sırasında ciltte meydana gelen kızarıklık, soyulma ya da renk değişimi gibi sorunlar da IORT yönteminde yaşanmıyor. . Toplam tedavi süresini kısaltıyor mu? Geleneksel radyoterapi yönteminde genellikle uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyuluyor. Bu yöntemde tüm meme ışınlamasının ardından tümör bölgesi ışınlanıyor. Tedavi hafta sonları hariç 25 ile 28 iş gününde tamamlandıktan sonra memenin tümü yerine, tümörün alındığı bölgenin ışınlaması yapılıyor. Bu da hastaya bağlı olarak değişmekle birlikte 5 ile 8 iş günü kadar sürüyor. IORT yöntemi ile ek doz ışınlama ise operasyon sırasında tek doz olarak yapılıyor ve ardından tüm meme ışınlaması gerçekleştiriliyor. Bu durumda da toplam tedavi süresi kısalıyor. . Bu yöntem, meme başının alınmasını önlüyor mu? Meme koruyucu cerrahi tedavi bazı hastalar için uygun olmayabiliyor. Bu durumda memeyle birlikte meme ucu ve çevresindeki koyu renkli halka da alınmak zorunda kalıyor. Bu yöntem meme başının alınmasını ortadan kaldırıyor. Meme başı ve hemen arkasındaki dokuya IORT yöntem ile tek doz ışınlama yapılıyor. Bu sayede bu bölgedeki hastalık tekrarı riski azaltılıyor. Ayrıca hasta ameliyat bitip masadan kalktığında göğsünü kaybetme psikolojisine girmiyor. . Avantajları neler? - Cerrahi müdahale sırasında verilen tek doz ışın sayesinde hastanın uzun sürecek olan radyoterapi sürecini yaşamasına gerek kalmıyor. - Ek doz olarak uygulama yapıldığında toplam tedavi süresi kısalıyor. - Işınlar cerrahi operasyon sırasında tümörün çıkartıldığı bölgeye doğrudan uygulandığı için ışınlanan tümör yatağının tespiti daha doğru oluyor. - Sağlam dokular rahatlıkla korunuyor. - Memesi alınmak durumunda olan hastalarda ise meme ucunu ve çevresindeki koyu renkli halkayı koruyor. Bu sayede meme estetiği rahat gerçekleşiyor ve çok daha mükemmel kozmetik sonuç elde edilebiliyor. . IORT yöntem kimler için uygun? Tek doz uygulama ya da farklı yöntemlerle tüm meme yerine sadece tümörlü bölgenin ışınlaması son yıllarda dünyada geçerlilik kazanmış bir yöntem. Ancak sadece tümörlü bölgenin ışınlanması her hasta için uygun değil. Bu yöntemin hangi hasta için uygun olduğuna doğrudan hasta ile ilgilenen radyasyon onkoloğu, cerrah ve pataloğun birlikte karar vermesi gerekiyor. Bu kararda hastanın yaşı, tümörün büyüklüğü ve tümörün diğer patolojik özellikleri önemli.