Meme Kanserinin Belirtileri ve Tedavisi

Memede ele gelen her kitle kanser midir? Memenin ele gelen iyi huylu kitle şeklinde hastalıkları var mıdır? Ele gelen kitle dışında başka hangi belirtiler meme kanserinin habercisidir? Meme kanserinde kalıtım ne denli risk faktörüdür? Risk gruplarına kimler girer? Risk grubuna giren ya da girmeyen kadınlar ne sıklıkla doktor kontrolüne gitmelidirler? Ne sıklıkla ve hangi yaştan itibaren tarama testleri yaptırmalıdırlar? Çok sık mamografi çektirmek kanser yapar mı? Meme kanserinin tedavisinde kemoterapinin yeri nedir? Kemoterapi ameliyat sonrasında mı uygulanır? Tümör küçültmek için ameliyat öncesinde de uygulanabilir mi? Kemoterapiye benzer başka hangi tedaviler vardır? İmmünoterapi tedavisi nasıl yapılır? Akılcı ilaç ne demektir? Meme kanseri tedavisindeki yeri nedir?

Memorial Şişli Hastanesi’nden Tıbbi Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Serkan Keskin merak edilen soruları Sağlığım İçin Herşey’de yanıtladı.

. Memede ele gelen her kitle kanser midir? Memenin ele gelen iyi huylu kitle şeklinde hastalıkları var mıdır?
‘‘Memede ele gelen kitlelerin yüzde 80-90 gibi çok önemli bir kısmı aslında kanser değildir.  Ele gelen kitleler ufak yağ bezeleri, fibrokist ve fibroadenom olabilir. Kadınların birçoğunda görülebilir. Bunların çok az bir kısmı kanserdir. Ele gelen bir kitle olduğunda hasta kendi kendine değerlendirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.’’

BELİRTİLERİ

. Ele gelen kitle dışında başka hangi belirtiler meme kanserinin habercisidir?
‘‘Ele gelen kitle dışında meme kanserinin belirtileri şöyledir:

. Meme başından akıntı (özellikle kanlı akıntı),

. Meme cildinde çekilme,

. Koltuk altında ele gelen lenf bezeleri,

. Meme cildinde kızarıklık,

. Vücutta çeşitli ağrılar (hastalık biraz daha ilerlediyse)

. Halsizlik, kilo kaybı, yorgunluk gibi genel belirtiler (ileri aşamada).’’

RİSK FAKTÖRÜ OLARAK KALITIM

. Meme kanserinde kalıtım ne denli risk faktörüdür? Risk gruplarına kimler girer?

‘‘Meme kanserinde önemli risk faktörleri şunlardır:

. Kalıtım en büyük risk faktörüdür. Eğer ailede özellikle de anne, kız kardeşler gibi birinci derecede akrabalarda bir meme kanseri vakası varsa bu kişiler risk grubundadır.

. Erken yaşta ilk adeti görmek geç yaşta menopoza girmek.

. Geç evlenmek, ilk doğumu ileriki yaşlarda yapmak.

. Hiç doğum yapmamak, emzirmemek,

. Kilo ve sigara kullanımı da genel kanser açısından risk faktörlerindendir.’’

 

NE SIKLIKLA DOKTORA GİTMELİ?

. Risk grubuna giren ya da girmeyen kadınlar ne sıklıkla doktor kontrolüne gitmelidirler? Ne sıklıkla ve hangi yaştan itibaren tarama testleri yaptırmalıdırlar?
‘‘Tüm kadınlar 40 yaşından itibaren, ailedeki birinin ya da kendindeki herhangi bir riske bakılmadan meme kanseri açısından değerlendirilmeli ve yılda bir mamografi çektirmelidir. Eğer mamografide şüpheli bir şey varsa bu ultrasonla da tanımlanmalı eğer yine şüphe devam ediyorsa biyopsiyle sonuçlandırılmalıdır. Ancak ailesinde yüksek oranda kanserli vaka bulunanlar ise 30’lu yaşlardan itibaren düzenli olarak meme ultrasonu veya meme MR’ı gibi radyasyona daha az maruz bırakabilecek tetkikler ile değerlendirilmeli ve takip edilmelidir.  Kendi kendine meme muayenesi de 20’li yaşlardan itibaren başlanmalıdır. Her ay adetin 5. ve 7. gününde kişi, sol eliyle sağ memesini; sağ eliyle sol memesini belirli şekillerde muayene ederek tanımalıdır.

Meme MR’ı tamamlayıcı bir yöntemdir. Erken yaşlarda radyasyondan kaçınmak için zaman zaman hastadan meme MR’ı istenir. Örneğin BRCA gibi genetik anormallikler var olan kişilerde 30’lu yaşlardan itibaren meme MR’ı istenebilir. Bazen de ameliyat hazırlığı döneminde memedeki ilave kitlelerin var olup olmadığı, meme ameliyatının büyüklüğünün ne kadar olacağı gibi şüpheli durumlarda meme MR’ı istenebilir.’’

MAMOGRAFİ KANSER YAPAR MI?

. Çok sık mamografi çektirmek kanser yapar mı?
‘‘Mamografi ve diğer görüntüleme yöntemlerinden elbette bir radyasyon dozu alınır. Ancak bu radyasyon dozu bir uçak seyahatinden ya da cep telefonlarından alınan doz kadardır. Genel olarak bakıldığında bu radyasyon, tanı ve tedavide kullanılan bir işlemdir. Gereksiz yere hiçbir filmin çekilmesi istenmez. Mamografi ile tespit edilen birinci evredeki bir kanserin tedavi edilme şansı ise yüzde 100’e yakındır. Eğer bu tespit edilmezse ilerleyen evrelerde başarı düşer. Bu yüzden mamografiden radyasyon alacağız ileride meme kanseri olacağız diye kaçınmak çok yanlıştır.’’

KEMOTERAPİ NE ZAMAN UYGULANIR?

. Meme kanserinin tedavisinde kemoterapinin yeri nedir? Kemoterapi ameliyat sonrasında mı uygulanır? Tümör küçültmek için ameliyat öncesinde de uygulanabilir mi?
‘‘Kemoterapi meme kanseri hastalarında çoğu zaman hastalık vücuda yayılmasın diye ameliyattan sonra kullanılır. Memedeki tümör ameliyat ve radyoterapi yöntemleriyle ortadan kaldırılır. Günümüzde yaşanan en önemli problem bu tümörün vücuda yayılma ihtimalidir. Bunu ortadan kaldırmak için bütün vücudu etkileyen bir tedavinin yapılması gerekir. Bunlardan birisi de kemoterapidir. Ameliyattan sonra uygulanır. Bazen de ameliyat öncesinde kemoterapi yapılıp memedeki tümör küçültülerek meme koruyucu cerrahi oranı önemli düzeyde arttırılır. Bugün meme kanseri olan kişinin memesinin tamamı değil, sadece memedeki tümör alınmaktadır. Eğer memedeki tümör biraz büyükse önce neo-adjuvan kemoterapi yapılarak tümör küçültülür; sonrasında da tümörü alınarak meme korunur. Böylece estetik anlamda da hastalara yardımcı olunur.’’

İMMÜNOTERAPİ VE AKILLI İLAÇ TEDAVİSİ

. Kemoterapiye benzer başka hangi tedaviler vardır?
‘‘Tüm kanserlerde olduğu gibi meme kanserinde de çok önemli tedavi yöntemleri gelişmektedir. Değişik kemoterapi ilaçlarından sonra şimdi akıllı ilaçlar ve immünoterapi denilen tedavi yöntemleri devreye girmiş durumdadır. Hem akıllı ilaçlar hem de immünoterapiler genellikle kanser tedavisinin yanına eklenen ilaçlardır. Hasta kemoterapiyi aldıktan sonra beraberinde ya da tek başına akıllı ilaçlar ya da gerektiğinde immünoterapi kullanılabilir.’’

. İmmünoterapi tedavisi nasıl yapılır?
‘‘İmmünoterapide ve akıllı ilaçların önemli bir kısmında, bu akıllı moleküller bir serum içerisine koyularak damardan belirli zamanlarda verilir. Kemoterapideki amaç, verilen ilacın direkt tümör hücrelerini ortadan kaldırmasına yöneliktir. İmmünoterapi ise vücudun kansere karşı savaşma yeteneğini kat kat arttıran bir araçtır.’’

. Akılcı ilaç ne demektir? Meme kanseri tedavisindeki yeri nedir?
‘‘Eskiden meme kanseri tek bir hastalıktı ve tüm hastalar aynı tedaviyi alıyordu. Günümüzde meme kanseri birçok çeşitten oluşuyor ve her bir çeşide yönelik farklı bir tedavi uygulanıyor. Akıllı ilaçlar da bu noktada devreye giriyor. O kanser hücresine özel ilaçlar veriliyor. Böylece o ilaç kanser hücresini gidip buluyor ve başka hücrelere çok fazla zarar vermiyor. Akıllı ilaçları hem etkisi fazla hem de yan etkisi az. Bu konuda önemli gelişmeler var ve hala da devam ediyor.’’