Meme MR`ı (Meme Emarı)

Memedeki kitle ve kanserojen oluşumlarının erken teşhisi, kadınların hayatını kurtarıyor. Bu konuda kadınların duyarlı olmaları birinci derecede önem taşırken, yüksek teknolojinin doğru kullanımı da erken teşhisi sağlıyor.

Acıbadem Bakırköy Hastanesi Radyoloji Uzmanı Dr. Ali Türk, manyetik rezonans görüntülemesinin, güçlü bir manyetik alan, radyo dalgaları ve bir bilgisayar yardımıyla vücudumuzdaki herhangi bir organ ve bölgenin oldukça ayrıntılı görüntülerini oluşturan bir teşhis yöntemi olduğunu belirtiyor. Son yıllarda kullanıma giren Meme MR`ı, mammografi ve meme ultrasonu gibi diğer görüntüleme yöntemlerinin değerlendirmede yetersiz kaldığı bazı meme hastalıklarında, hastalıklı dokunun çok daha detaylı değerlendirilebilmesini sağlıyor. Bilgisayarlı tomografi ve röntgen incelemelerinin aksine MR’da X ışını kullanılmadığından radyasyon riski hiç bulunmuyor. Dr. Ali Türk, şöyle konuştu: “Mammografi ve meme ultrasonografisi, bazen kanserli dokuyu iyi huylu diğer meme hastalıklarından ve hatta bazen normal dokudan ayırt edemeyebilir. Eğer fiziki muayenede, mammografi veya ultrasonografide kanser açısından şüpheli bulgular mevcutsa ve bu incelemeler tüm soruları yanıtlamada yetersiz kalıyorsa, MR ile problemli alan çok daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilir.”

MEME MR`I TECRÜBELİ MERKEZLERDE YAPILMALI
Meme tümörleri damarsal yapılardan oldukça zengin olduğundan damardan kontrast madde (boyar madde) verildiğinde parlayarak görünür hale geliyor. Kanser tanısında MR’ı, mammografi ve ultrasonografiden çok daha hassas yapan unsurun, kullanılan kontrast maddeden kaynaklandığını anlatan Dr. Ali Türk, şunları söyledi: “Eğer incelemede kontrast madde ile boyanan bir alan yoksa meme kanseri riski yok denecek kadar azdır. MR’da kullanılan kontrast maddeler, tomografide kullanılan kontrast maddelerin aksine iyot içermediğinden gerçek alerjik reaksiyon oluşturma riski çok düşüktür. En sık görülen yan etkileri baş ağrısı ve bulantıdır. Meme MR’ı, teknik olarak iyi yapılması ve yorumlanması en zor MR incelemelerinden biri olup, doğru tanı için  bu konuda tecrübeli bir merkezde yapılması gerekmektedir.”

MEME MR`ININ FAYDALARI NELERDİR?

• MR’da X ışını kulanılmadığından radyasyon riski yoktur.
• MR, mammografi ve ultrasonun yetersiz kaldığı durumlarda meme kanserinin tanısında ve evrelemede oldukça yararlıdır.
• Meme MR’ında, bazen mammografide saptanamayan küçük meme lezyonları belirlenebilir.
• Mammografi ile değerlendirilmesi oldukça güç olan, genç hastalardaki yoğun meme dokusu ve meme implantı bulunan memeler, MR ile kolaylıkla çok daha etkin bir şekilde değerlendirilebilir.

MEME MR’ININ SINIRLILIKLARI NELERDİR?

• Yüksek kaliteli MR görüntülerinin elde edilebilmesi için imajlar oluşturulurken, hareketsiz kalmanız oldukça önemlidir.
• Kilo fazlası olan hastalar, MR cihazının açıklığından sığamayabilir.
• Manyetik rezonans görüntülemenin, fetusa zarar verebileceğine ilişkin herhangi bir kanıt bulunmamakla birlikte, güçlü manyetik alanların gelişmekte olan fetal dokulardaki etkileri tam olarak bilinmediğinden, hamile kadınların tıbbi gereklilik bulunmadıkça MR incelemesi yaptırmaması önerilmektedir.
• MR incelemesinin kanser tanısındaki duyarlılığı mammografi ve ultrasonografiye göre çok daha yüksek olmakla birlikte yüzde 100 değildir.
• Tümör dokusunu her zaman fibroadenom gibi diğer iyi huylu oluşumlardan ayırt edemeyebilir. Ayrıca erken evre kanserin ve kanser öncüsü değişikliklerin ilk belirteci olabilen kimi kalsiyum birikintileri mammografide oldukça kolay saptanabilmekle beraber bunları MR ile saptamak imkanı yoktur.
• MR, mammografi ve ultrasona kıyasla çok daha hassas bir teknik olduğundan diğer yöntemlere göre, kanserli lezyonları taklit edebilen daha fazla lezyon saptanabilmektedir. Bu durumda son karar için biyopsi yapılması gerekebilir.

MEME MR’I HANGİ DURUMLARDA YAPILMALIDIR?

• Eğer fiziki muayenede, mammografi veya ultrasonografide kanser açısından şüpheli bulgular mevcutsa ve bu incelemeler tüm soruları yanıtlamada yetersiz kalıyorsa  problemli alanı  daha  ayrıntılı değerlendirmek amacıyla yapılabilir.
• Özellikle genç kadınlarda rastladığımız yoğun meme dokusu kanserli dokuyu gizleyebilir. Yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda, genetik olarak meme kanseri açısından yüksek risk taşıyan ya da anne-kızkardeş gibi yakın akrabalarında meme kanseri hikâyesi bulunan kadınlarda erken dönemde kanser teşhisinde diğer görüntüleme yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda tarama amaçlı meme MR’ı kullanılabilir.
• Meme implantı bulunan ya da operasyona bağlı yoğun nedbe dokusuna sahip kadınlarda, radyoterapi sonrasında normal yapısı bozulan meme dokusunda mammografi yetersiz kalabileceğinden, bu hasta grubunda meme kanseri taraması amacıyla yapılabilir.
• Meme implantlarının sağlam olup olmadığını değerlendirmek amacıyla kullanılabilir.
• Meme kanseri nedeniyle ameliyat olmuş hastalarda ameliyat bölgesinde tekrar ortaya çıkabilecek kanserli dokuyu yara dokusundan ayırt etmek için yapılabilir.
• Özellikle  meme koruyucu cerrahi uygulanacaksa, memenin diğer alanlarında tümör bulunup bulunmadığının belirlenmesi oldukça önemlidir. Kimi meme kanseri türlerinde, diğer memede de kanser bulunma riski yüksektir. Mammografi ve meme ultrasonografisinde kanser saptanan hastalarda her iki memede de ya da tek memede farklı bölgelerde de bu incelemelerde saptanamayan başka tümör dokuları bulunabileceğinden, ameliyat öncesi yapılacak meme MR’ıyla en uygun tedavinin planması gerekmektedir.
• Ultrason ve mammografide saptanan tümörün memede ne kadar yayılım gösterdiğine  göre ameliyatla, nereden ne kadar meme dokusu çıkartılacağı ve uygulanacak cerrahi teknik değişebileceğinden tümörün yayılım derecesini ve  göğüs duvarını tutup tutmadığını göstermek amacıyla kullanılabilir.
• Eğer kitle biyopsi amacıyla çıkartılmışsa, geride kalan tümörlü dokunun miktarını ve yayılımını göstermek amacıyla yapılabilir.
• Kemoterapi tedavisi gören hastlarda tedavinin etkinliğini değerlendirmek amacıyla kullanılabilir.

MEME MR’I NASIL ÇEKİLİR?

• Diğer MR incelemelerinin aksine meme MR’ı çekilirken cihaz içerisinde yüzüstü pozisyonda yatmak gerekir. Yüzüstü pozisyonda iken, her iki meme, görüntüleri oluşturacak olan meme sargısının içerisine yerleştirilir.
• Bazı hastalar, özellikle kilo problemi olan kadınlar bu pozisyonda yatmayı oldukça rahatsızlık verici bulabilmektedir.
• Kapalı alanda kalma korkusu bulunan hastalarda, korku ve stresi azaltmak amacıyla talep edilirse işlem öncesinde sakinleştirici bir ilaç verilebilir.
• İnceleme yaklaşık 30 dakika sürmektedir. Eğer damardan ilaç verilmesi gerekiyorsa, inceleme öncesinde hemşire tarafından damar yolu açılır.
• İnceleme sırasında görüntüler oluşturulurken, hareketsiz kalmak çok önemlidir. Aksi takdirde görüntü kalitesi düşük olacağından incelemeden istenen verim alınamayabilir.

MEME MR’I HANGİ DURUMLARDA TARAMA AMAÇLI KULLANILABİLİR?
Amerikan Kanser Enstitüsü şu durumlarda 30 yaşından başlayarak yıllık rutin mammografi ve meme MRG yapılmasını önermektedir:

• BRCA genleri açısından pozitif olan ya da birinci dereceden akrabalarında BRCA geni taşıyıcılığı bulunan kadınlarda
• Meme kanserinin de eşlik ettiği bazı genetik hastalıklarda
• 10-30 yaş arasında Hodgking lenfoması tanısıyla göğüs bölgesine radyoterapi uygulanmış hastalarda.