Miyom, Polip ve Kistlerin Tedavisi

Miyom ve polip nedir? Birbirinden nasıl bir farkı vardır? Bunun içerisinde en risklisi hangisidir? Miyom, polip ya da kistlerin ortak bir takım belirtileri var mıdır? Kitlenin türüne ve bulunduğu bölgeye göre yarattığı şikayetler değişir mi? Bir kadının hamile kalamamasında bir miyom, kist ya da polip oluşması neden olur mu? Tedaviye yaklaşım nasıldır? Bu ameliyatın kadına getirdiği avantajlar nelerdir? Bu tedaviler sonrasında çocuğu olmayan bir kadında neden bir miyom, polip ya da kistse kadının hamile kalabilme oranı nedir? Histeroskopiyi ya da laparoskopiyi tanı amaçlı kullandığınız oluyor mu?

İstanbul Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi Kadın Sağlığı ve Doğum Uzmanı, Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Aret Kamar miyom, polip ve kistlerle ilgili sorunlara, bunların kısırlıkla ilişkilerine ve tedavilerine dair bilgileri Sağlığım İçin Herşey’de verdi.

. Miyom ve polip nedir? Birbirinden nasıl bir farkı vardır?
“Miyom, polip ve kist kadınların hayatlarında sıkça duyduğu terimlerdir. Bazen miyomlara, bazen de poliplere kist denir. Bazense çikolata kisti denir. Kist, içerisinde sıvı olan bir balon gibi düşünülebilir. Çikolata kistinin içinde kan vardır. Normal kistlerin içinde ise şeffaf, temiz, su kıvamında bir sıvı vardır. Miyom, içi dolu bir patates yumrusuna benzer. Polip ise rahmin adetle atılan iç tabakasının beni gibidir. Aynı doku kıvamındadır. Ne serttir ne sıvıdır. Yumuşak kıvamlı bir et parçası gibidir.”

“MİYOMLAR EN RİSKLİ KİSTLERDİR’’

. Bunun içerisinde en risklisi hangisidir?
“Miyomlar en riskli kistlerdir. 200’de 1’i kansere dönüşebilir. Miyomları alınan hasta muhakkak patolojiye yollanır. Ama patolojik tetkiklerde miyomlarla ilgili probleme çok az rastlanır. Ultrasonla bakıldığında kistin yapısı, boyu, kalınlığı, içinde çıkıntıların olup olmaması ve içindeki sıvının özelliklerine göre iyi mi yoksa kötü huylu mu olduğu anlaşılır.  Anladıktan sonra bazı tahliller yapılır. Kan testleri, MR, ultrason yapıldıktan sonra kistin ameliyat edilmeden ne kisti olduğu çoğu zaman tahmin edilir. Ama gerçek tanı her zaman kistin alınıp patolojiye yollanması sonucu konur. Hücresel tanı esastır. Ancak ultrason büyük ölçüde fikir verir. Poliplerde çok nadiren kanserleşme görülür. Polip aslında olmaması gereken bir dokunun olmaması gereken bir yerde bulunmasıdır. Çok küçük poliplerde belki takip yapılabilir. Ama büyük ve özellikle rahmin içini dolduran polipler şikayet yaptığı için alınmalıdır.”

MİYOM, POLİP VE KİSTLERİN NEDEN OLDUĞU ŞİKAYETLER

. Miyom, polip ya da kistlerin ortak bir takım belirtileri var mıdır? Kitlenin türüne ve bulunduğu bölgeye göre yarattığı şikayetler değişir mi?
“Miyom, polip ve kistlerin kitlesel özelliği vardır. Özellikle miyomlar ve kistler büyüdükleri zaman ağrı yaparlar. Miyomlar bulundukları yere göre şikayet de yapabilirler. Rahmin içerisine doğru büyüyen bir miyom kanama çokluğu, ara kanama ile kendini gösterebilir. Rahmin dışına doğru büyüyen bir miyom çoğu zaman şikayet yapmaz. Ama bazen çok büyüdükleri zaman ağrı yapabilirler. Rahmin ön tarafında bulunan bir miyom idrar kesesine baskı yaptığı için sık idrara çıkma, idrara çıktıktan sonra hala idrar varmış hissine neden olur. Rahmin arka tarafına doğru büyüyen bir miyom, özellikle büyükse, bağırsaklara baskı yaptığı için kabızlığa neden olabilir. Polipler genelde rahmin içerisinde olur. Rahmin içerisinde çoğu zaman ara kanamalara neden olabilirler. Kadının kirli bir kanaması olabilir. İlişkiden sonra kanama görülebilir. Kistler de yumurtalıkta oldukları için kasık ağrısına neden olurlar. Küçük kistler ise ultrasonla saptanabilirler.”

KISIRLIK SEBEBİ OLABİLİRLER Mİ?

. Bir kadının hamile kalamamasında bir miyom, kist ya da polip oluşması neden olur mu?
“Polipler çok küçük olduklarında, rahmin içerisinde çok küçük yer kapladıkları için fazla bir sıkıntı ve şikayet yaratmazlar. Kısırlığa neden olmazlar. Ama bütün rahim boşluğunu kapatan polipler vardır. Rahmin içini tamamen doldururlar. O kadar büyük olabilir ki ultrasonla rahim dokusuymuş gibi algılanabilir. Onlar bütün boşluğu kapattıkları için kısırlık sebebidir. Sadece polipin alınması bile kadının hamile kalmasını sağlar. Miyomlarda daha çok miyomun bulunduğu yer önemlidir. Rahmin dışına doğru büyümüş kocaman bir miyom kadının hamile kalmasını etkilemez. Ancak rahmin içine, bebeğin yerleşeceği yere doğru büyümüş küçücük bir miyom kadının hamile kalmasını etkileyebilir.

Kistler ise daha çok bir sağlık sorunudur. Kadının genelde bir şikayeti vardır. Özellikle çikolata kistleri karnın içerisinde sadece kist yapmakla kalmaz aynı zamanda yapışıklık da yapar. Yumurtalığı alır bir yere yapıştırır. Kadının tüpünü alır yumurtalığın üstüne yapıştırır. Tüple yumurtalığın yumurta alışverişini bozar. Spermin yumurtayı bulmasını engeller. Bu şekilde kısırlık sebebi olabilir.”

Op. Dr. Aret Kamar

TEDAVİ NASIL YAPILIYOR?

. Tedaviye yaklaşım nasıldır?
“Asıl görevimiz çocuğu olmayan çifte çocuk verebilmektir. Bütün çiftlere tüp bebek ya da ilaç tedavisi yapılması da söz konusu değildir. Bazen rahmin içerisini kapatan bir polip çocuk sahibi olamama nedeni olabilir. Rahmin içerisine girilip polip çıkartıldığında kadın iki ay sonra hamile kalabilir. O zaman görevimizi yapmış oluruz. Bir miyom rahmin içerisine doğru büyümüş ise miyomun boyutu ne olursa olsun alınabilir. 3-4 santime kadar bir miyomu almak mümkündür. Histeroskopi, kamera ile tamamen görerek rahmin içerisine girilmesidir. Rahim duvar duvara yapışık olan bir organdır. Sönmüş bir balon gibidir. İçerisine bir sıvı basılır. Bu sıvı vasıtasıyla rahim şişer. Şiştiği zaman içindeki boşluğun içerisine doğru büyümüş miyomlar, polipler, yapışıklıklar, doğuştan gelen perdeler görülür. Görüldüğünde de kesilerek normal bir rahim anatomisi elde edilir. Bu kapalı ve vajen yoluyla yapılan bir ameliyattır.

Laparoskopi ise göbekten girilip yapılan ameliyattır. Rahmin içine doğru büyümüş olanlar laparoskopi ile görülmez. Çünkü laparoskopi, rahim bir oda gibi kabul edilirse, odanın dışına bakar. Rahmin içinde olan bir şeyi göstermez. Rahmin içinde bir şeyin olduğu ultrasonla tespit edildiyse rahmin içine girilip bakılmalıdır. Histeroskopide de kadının tüpleri görülemez. Rahmin içine girildiği için dışında olanlar görülemez. Eğer kadının kist problemi varsa rahim filmi çekildiyse ve tüpleri ile ilgili bir problem görüldüyse, yapışıklık varsa, tüplerinde su toplanması varsa histeroskopinin hiçbir anlamı yoktur. Bu durumda laparoskopi yapılır.”

LAPAROSKOPİ VE HİSTEROSKOPİNİN AVANTAJLARI

. Bu ameliyatın kadına getirdiği avantajlar nelerdir?
“Çok büyük teknolojik avantajları vardır. Eskiden bir kist ameliyatı olan kadının karnı sezaryen ameliyatındaki gibi kesilirdi. O ameliyattan sonra kadın bir aya yakın işine dönemez ve kendini toparlayamazdı. Çünkü karnındaki dikişler kişiyi engellerdi. Ama günümüzde nerdeyse yüzde 90’ı laparoskopi ve histeroskopi ile yapılabilmektedir. Kadın aç karnına geldiğinde, rahminin içerisinde üç santimlik bir miyom varsa, rahmin içerisine girilir ve miyom alınır. Kadın yatağına alınır. Bir saat sonra yürüyerek evine gider. Hiçbir sıkıntı, gaz çıkarma problemi olmaz. Normal hayatına dönebilir. Duşunu alabilir, beslenmesinde bir değişiklik yapmasına gerek kalmaz. Laparoskopi de öyledir. Bunda da karnın içerisinde olan problemler halledilir. Karın kesilmediği için, karnın içerisine açık ameliyatta yapılan ameliyatın aynısı yapılsa bile kadın 2-3 gün içerisinde normal hayatına dönebilir.”

DOĞRU ZAMANDA DOĞRU TEŞHİS…

. Bu tedaviler sonrasında çocuğu olmayan bir kadında neden bir miyom, polip ya da kistse kadının hamile kalabilme oranı nedir?
“Bir polip alındıysa ve tek problem o ise, erkeğin spermi de normalse kadın kendi kendine hamile kalabilir. Kadının bir tane bozuk tüpü varsa, tüpler tıkalı ve şişse, bu sıvılar rahmin içine doğru akıyorsa o problemli olan tüp alınır. Erkeğin spermi normalse ve diğer tüp görevini yapıyorsa çift kendi kendine hamile kalır. Rahmin içinin yapısını bozan bir miyom laparoskopi ile alınmış ve kadın rahminin anatomisi normal hale geldiyse çift yine kendi kendine gebe kalabilir. Bir çikolata kisti var ve bir ya da iki tarafı tamamen yapıştırmışsa o kist ve yumurtalık yapıştığı yerlerden alınıp tüpler temizlenirse kadın kendi kendine hamile kalabilir.

Doğru zamanda doğru teşhis yapıldığında bir kısım hasta, tüp bebek gibi tedavilerden kurtarılır. Güzel bir cerrahi ile kadın sağlığına kavuşur. Ama tersini de düşünmek gerekir. Kadının iki santimlik bir çikolata kisti ya da rahim duvarında 2-3 santimlik bir miyomu var ve hamile kalmasını etkilemeyecek bir problemse, rahmin içine doğru gelmiyor ve tüpünü tıkamıyorsa bunlara ameliyat yapmamak gerekir. Çünkü kadının hamile kalma durumunu etkilemezler. Bunlarda hamile kalınamıyorsa ve gerekiyorsa tüp bebek yapılmalıdır. Çünkü bir ameliyat kapalı bile olsa strestir. Hiç kimseyi durup dururken ameliyat etmemek gerekir. Eğer çiftin ya da kadının yapılan ameliyattan gerçekten fayda bulunacağı umuluyorsa yapılmalıdır.”

. Histeroskopiyi ya da laparoskopiyi tanı amaçlı kullandığınız oluyor mu?
“Eskiden histeroskopiyi ya da laparoskopi tanı için kullanılıyordu. Bugün ultrasonların gelişimi sayesinde yarım milimetrelik şeyler birbirinden ayrılmaktadır. Problemler çok net görülmektedir. Laparoskopi ya da histeroskopi ilk çıktığında, kadının düzensiz kanaması olduysa hemen histeroskopi ile içeriye bakılırdı. Laparoskopi ‘Benim çocuğum olmuyor’ diyen herkese yapılırdı. Kadının içine bir problem var mı yok mu diye bakılırdı. Özellikle sebebi belli olmayan kısırlıkta her şeye bakılır ve kesin laparoskopi yapılırdı. Zaman içerisinde, bu amaçla yapıldığında hastaların yüzde 90’dan fazlasında bir şey bulunamadığı anlaşıldı. Kadın da boş yere ameliyat geçirirdi. Dolayısıyla şuanda ultrasonlar veya yapılan tetkiklerle kadının gerçekten ameliyat olmasını gerektiren bir şey görülürse laparoskopi ya da histeroskopi yapılmaktadır.”