Normal Doğum Sezaryen ve Ağrısız Doğum Konusunda Merak Edilenler

Hamile olduğunu öğrenen kadınlar genelde iki şeyi çok düşünür. Birincisi bebeğim sağlıklı olacak mı? İkincisi ise nasıl bir doğum olacak? Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Tolga Ergin, sağlıklı bir gebelik için kişinin gebe kalmadan yani gebe kalmayı planladığı an doktoruyla görüşmesi gerektiğini savunuyor ama dünyada planlı gebelikler oranı yalnızca yüzde 15. Normal doğum mu? Sezaryen mi? diye düşünen anne adayları için Doç. Dr. Tolga Ergin normal doğumu öneriyor. Dr. Ergin, normal doğum sonrasında günlük yaşama sezaryene oranla çok daha kısa sürede dönüldüğünü belirtiyor. Doğum çeşitlerine değinen Doç. Dr. Tolga Ergin, normal doğum, sezaryen, epidural anestezi, spinal anestezi, suda doğum, hamilelik egzersizleri, doğum belirtileri gibi anne adaylarının merak ettiği konuları anlattı. . Sezaryen hangi anne adayına uygundur? “Sezaryen, normal doğuma alternatif bir yöntemdir. Normal doğumdan daha üstün bir yöntem değildir ama mecbur kaldığımızda -ki yüzde 15 ile 25’ler civarında- uyguladığımız bir yöntemdir. Bebeğin kalp ritminin bozulması, bebeğin ters gelmesi, plasentanın doğum kanalının önünde olması, çoğul gebelikler, pozisyonlara bağlı yanlış durumlar, gelişme gerilikleri, çok küçük ve çok büyük bebekler gibi durumlar da mecburen sezaryene gittiğimiz durumlardır.” . Sezaryen ile doğumda ne tür riskler vardır? “Bu riskler normal doğumda da var ama sezaryende biraz daha fazla. Normal doğumdaki kanama riski yüzde 4 civarındadır. Sezaryende ise yüzde 8’dir. Enfeksiyon riski normal doğumda yüzde 1,5 – 2 iken sezaryende yüzde 10’lara yaklaşıyor. Dolayısıyla biraz daha artış var. Tromboflebit dediğimiz bir durum vardır, pıhtı atma durumu her iki yöntemde de başımıza gelir. Normal doğumda 800-900 kişide bir olurken; sezaryende 8 misli civarında bir artış vardır. İhtimaller az ama sezaryende biraz daha fazla karşımıza çıkıyor.” NORMAL DOĞUM İLE KİŞİ GÜNLÜK YAŞAMINA DAHA KISA SÜREDE DÖNER . Normal doğumun avantajları nelerdir? “Sezaryene göre değerlendirecek olursak adı üzerinde normal doğum. Her şey normal gittiği sürece bizim müdahale etmemize gerek yoksa doğum kanalından bebeğin vajinal olarak doğması. Buradaki avantaj çok hızlı bir şekilde hastanın hayatına dönmesidir ki bu büyük bir avantajdır. Normal doğumda herhangi bir müdahale yapılmıyor sadece epizyotomi dediğimiz küçük bir kesi sonrası küçük bir dikiş işlemi var ama sezaryenle karşılaştırılmaz. Normal doğum sürecinde doğumu hissetmek ve o özgüven artışıyla bebekle birlikte olmak hakikaten çok hoş bir duygu. Diğer enfeksiyon komplikasyonlarının da daha az olmasını avantaj olarak söyleyebiliriz.” . İlk çocuğunu sezaryenle doğuran bir kadın, ikinci çocuğunu normal doğurabilir mi? “Normal doğurabilir. Eskiden birincisi sezaryense diğerleri de sezaryen olacak diye bir durum vardı artık öyle bir şey yok ama bazı kurallara uymak zorundayız. Özellikle ilk doğumdaki sezaryenin neden olduğu şey çok önemlidir. Doğumun olamaması, kemik yapının darlığı, gibi nedenler yüzünden sezaryen ile doğum yapıldıysa, ikinci doğumda normal doğumun denenmesi yanlıştır. Bunun dışında normal doğum denenebilir. Birinci doğumun sezaryen ile yapılmasının ardından ikinci doğumun normal yöntemle yapılmasında yüzde 1 oranında eski sezaryen kistinin yırtılma riski vardır, tehlikeli bir risk ama bunları doğru tespit edersek normal doğum yapılabilir.” 40 GÜN SONRA ORGANLAR NORMALE DÖNÜYOR . Normal doğum yapmış ya da sezaryen olmuş bir kadın ne zaman denize girebilir? “Bir şey fark etmez çünkü bizim lohusalık dediğimiz doğumdan sonra bir geçiş süreci vardır bütün organların normale döndüğü bu süreç altı haftadır. 40 günlük dönem bittikten sonra organların normale döndüğünü biliyoruz, kanamaların kesildiği, loşi dediğimiz lohusalık akıntılarının bittiği süreç. Her ikisinde de altı haftadır, altı haftadan sonra kanamalar kesildiyse ve anormal bir durum yoksa denize girilebilir.” . Kadınlar doğum sonrası cinsel yaşama ne zaman dönebilirler? “Lohusalıktan sonra her şey yolundaysa enfeksiyon, akıntı, kanama bittiyse eğer; altıncı haftadan itibaren ilişki olabilir. Ancak henüz yumurtalıklar çalışmıyor ve östrojen hormonu yok dolayısıyla menopoz gibi sıcak basması, terleme, vajinal kuruluk var dolayısıyla ilişkide bir miktar rahatsız olmak çok beklenen bir şeydir. O durumda kayganlaştırıcı jeller kullanılmalı. Biz zaten o dönem hastayı tekrar görüyoruz ve neyin daha doğru olduğunu onlara anlatıyoruz.” . Ağrısız doğum nedir? Tamamen doğum sancısı çekmeden, ağrı hissetmeden doğum yapmak mümkün mü? “Doğum sancılarının çok yüksek ve sık olması doğum sırasında hastayı çok yorar, konsantrasyonunu ve gücünü yitirmesine sebep olur. İşte böyle durumlarda doğum yapacak anne adayına omuriliğin birkaç katman dışına epidural kateter takılarak kateterden ilaç verilir. Ağrılar kesilir ama kasılmalar devam eder. Hasta doğum odasında dolaşır, istediğini yapabilir. doğum anı geldiğinde de dozu biraz düşürüyoruz yine tolere ediyoruz sadece ıkınma aşamasında hasta onu hissedebildiği zaman daha konsantre oluyor ama yine rahat bir dönemdir. Sıfır ağrısız değil ama çok rahat ve kesinlikle herkese önerebileceğim bir yöntem.” . Kateter yerleştirilmesine bağlı olarak bir problem olabilir mi? “Çok güvenli bir yöntem. Herkes soruyor omuriliğime bir şey mi takılacak diye ama alakası yok çünkü çok uzak. Dolayısıyla bir problem yok, tecrübeli bir el ve tecrübeli bir anestezi doktoru bu konuyu çok rahat bir şekilde manipüle edecektir. Yan etkileri yok denecek kadar azdır. Baş ağrısından yana sorular gelir ama spinal değil epidural ayrıca şimdiki kateterler çok ince dolayısıyla bir sıvı kaçağı olmadığı için baş ağrısı da çok az. Belki bel ağrısı olabilir ama o da çok az. Ancak, ‘felç olur muyum’ gibi soruların sorulmasına gerek yok çünkü çok güvenli bir yöntem.” . Epidural ile spinal anestezinin farkı nedir? “Spinal dediğimiz zaman girilen aralık farklı, kateter koyamazlar sadece ilacı verirler çok hızlı ve belirli bir süre ağrıyı keser ama aynı zamanda motor blokta yapar yani bacak hareketsiz vs. dolayısıyla normal doğumda kullanılan bir yöntem değildir. Hasta sezaryen olacaktır ve uyumak istemiyordur ki kişi sezaryen olacaksa dahi epidurali öneriyorum çünkü hastayla bebeğin arasındaki bağın kopmasını istemiyoruz. Dolayısıyla epidural olduğu zaman bebek doğar doğmaz annenin kucağına veriyoruz hatta bebeği orada emziriyoruz. Dolayısıyla sezaryenlerde mecbur olunan zamanlarda genel anestezi yapılmalı ama bu dönemde bizim için uygun bir yöntemdir diyebilirim. Burada spinal olabilir çünkü bir seferlik yapılacak, beş, altı saat etkisini gösterecek ve etkisi bitecek ama normal doğum için epidural diyorum.” GÖBEK KORDONUNU BABAYA KESTİRİYORUM . Babalar da doğuma giriyor. Siz babaların doğuma girmesini gerekli görüyor musunuz? “Özellikle normal doğumda babaların kesinlikle olmalarını istiyorum. Hatta göbek kordonlarını onlara kestiriyorum çünkü bu bir aile, çocukları oluyor o nedenle eşine o anda desteği hakikaten çok fazla. Sezaryen olduğu zaman orada birtakım soru işaretleri oluyor çünkü ameliyathanedeyiz, bazı steril şartlar var ama epidural olduğu zaman da olabilir, tartışmalı bir konu ama normal doğumda kesin olmalılar. Bazen erkekler de bunu kabul edemiyorlar çünkü eşinin rahatsız olduğunu görmesi kadar zor bir şey olamaz. Bazen kadınlar da istemiyor ama babanın durduğu yer kesinlikle hiçbir şey görmediği yer. Kordonu keserken bile hiçbir şey görmüyor. Epiduralle hasta çok rahat, anne adayını tuvalete götürmek, dolaştırmak, eşiyle beraber müzik dinlemek vs. çok doğru bir yaklaşım.” . Suda doğum nasıl gerçekleşiyor? “Almanya’da çalıştığım hastanelerde belirli oranda suda doğumu gördüm ve takip ettim. Dolayısıyla nasıl olduğunu biliyorum ama Türkiye’de magazin gibi oluyor. Bunun alt yapısı lazım, hastanın gebeliği boyunca havuz içerisinde egzersiz yapması, o konuda eğitimli ebe, hemşire ve doktorun olması dolayısıyla bir süreci takip etmek lazım. Doğum anında da hastanın o küvette ağrı çekmesi lazım, epidural gibi maksat tamamen ağrıyı azaltmak ve hastanın o ısıyla, aromatik bazı şeylerle pelvis kaslarının genişlemesine, esnemesine katkıda bulunmak. Amaç sadece bu, başka bir amacı yok. Bu kurallara uyacak bir altyapı ve merkez olduğu zaman bence güzel olur. Amaç ağrıyı kesmekse hipnoz da var ama altın standart epidural.” . Hamilelik egzersizleri ve hamilelik yogaları gerçekten doğumu kolaylaştırır mı? Anne adaylarının daha az ağrı hissetmelerini sağlar mı? “Hamilelikte çiftin kafasındaki birinci soru, ‘bebeğim sağlıklı olacak mı’ ikincisi, ‘acaba doğum nasıl gerçekleşecek’. Dolayısıyla bizim için normal doğumla ilgili destek olmak ve ona bilgi vermek gerekiyor. Hasta o konuda bilgiye aç dolayısıyla bu dönem içerisinde gebeliği takip ederken ki eğitim programı kişiyi çok rahatlatır. Nefes egzersizleriyle beraber bu işi tolere etmesinde çok yardımcı olur ancak doğru merkezlerde olursa sonuna kadar destekliyorum.” DOĞUMUN GELDİĞİ ÜÇ ŞEKİLDE ANLAŞILIR . Hamile bir kadın doğumun yaklaştığını hangi belirtilerle anlayabilir? “Doğumun başlangıcı için birinci işaret, suyun gelmesi eğer su geliyorsa 24 saat içinde doğum olacak demektir. İkincisi kanama, nişane denilen bir kanama rahim ağzının açıldığını gösterir, üçüncüsü de doğum sancıları. Düzenli, ritmik, 15-20 dakikada bir gelen, dinlenmekle geçmeyen gittikçe sıklaşan ve ağrı olarak ortaya çıkan sancılar. Gebeliğin 10. haftasında olan kasılmalar vardır ama onlar düzensizdir o nedenle onunla karıştırılmamalıdır. Bu üçünden bir tanesi doğumun başladığını gösterir ancak hiçbir sıralaması yok. Bunlar olduğu zaman doktorla konuşup yavaş yavaş doğumhanenin yolunu tutmak gerek.” . Hamilelik sırasında alarm sinyali olabilen bazen düşük ya da gebelikle ilgili bir probleme işaret edebilecek belirtiler nelerdir? “En büyük belirti kanamadır. Tüm gebelik boyunca bir damla kan bile görmek istemiyoruz. Hamileliğin erken döneminde kanamalarla çok sık karşılaşıyoruz bazı durumlarda her şeyin normal olduğunu görüyoruz ama mutlaka bu normaldir diyerek atlayamayız.” PLANLI GEBELİKLERİN ORANI: YÜZDE 15 . Hamile kadın ne kadar sıklıkla doktora gitmeli? “Aslında kişi, gebe kalmadan önce hekime gitmelidir. Ama maalesef ki dünyada planlı gebeliklerin oranı sadece yüzde 15 yani çok düşük. Gebeliğin hemen başlangıcında down sendromu dediğimiz ikili tarama testi yapılıyor. 20. haftada ayrıntılı ultrason ile bebeğn kalbinden böbreklerine kadar tüm organlarına bakılıyor. 24 ile 28. hafta arası şeker problemi var mı diye bakılan bir test yapılıyor. 36. haftadan sonra iki haftada bir doktor muayenesi gerekiyor.” . 6 haftadan sonra ilişkiye başlanabilir dediniz. Korunma konusuna gelecek olursak çoğu kadın bebek emzirdiği sürece korunacağını söylüyor. Bu doğru mudur? “Süt korur lafı kesinlikle yanlış. Hep emziriyorsa ilk üç ay için kabul, ek mama vs. yoksa ama üçüncü aydan itibaren çok erken bir yumurtlama olabilir. Lohusalıkta ve üçüncü aydan itibaren çiftlerle konuşup hangi yöntemi kullanacaklarına karar vermemiz gerekiyor.”