Nükleer Tıp Nedir ?

Şubat 13, 2021 - 21:17

NÜKLEER TIP VE TARİHÇESİ
En basit tanımıyla nükleer tıp hastalıkların tanı ve tedavisinde radyoaktif maddelerin kullanımıdır.

Halen ülkemizde üniversitelerde, büyük illerin devlet ve sigorta hastaneleri ile bazı özel merkezlerde hizmet veren nükleer tıp bölümlerinde hemen her organ sistemiyle ilgili hastalıklarda fonksiyon (işlev) görüntülemesi yapılmaktadır. Bu merkezlerde yapılan tanısal tetkikler tiroid, kemik, kalp, böbrek ve diğer birçok organın ve hastalığın sintigrafik görüntülenmesi olup aynı zamanda tiroid hastalıkları başta olmak üzere bazı tumor ve enflamatuar hastalıkların tedaviside yapılmaktadır.

Nükleer tıp tarihçesi 1800`lü yılların başında İngiliz kimyager John Dalton`un atom teorisini ortaya atmasına, Alman Wilheim Konrad Roentgen`in 1895`de X ışınlarını bulmasına, 1928`de Amerika`da Ernest Lawrence`ın siklotronu yapmasına kadar uzanmaktadır. Nükleer tıp gelişimindeki en önemli adım 1934 yılında Marie Curie`nin yapay radyoaktiviteyi keşfetmesidir. Ancak birçok tarihçi nükleer tıbbın gerçek başlangıcı olarak radyoaktif iyodun toksik guatr (zehirli guatr) tedavisinde kullanılmaya başlandığı 1940`lı yılları göstermektedir.

Halen nükleer tıp görüntülemelerinde en sık kullanılan radyoaktif madde olan teknesyum yapay olarak 1937 yılında üretilmiş, 1965 yılından sonrada ticari üretim, dağıtım ve kullanımı başlamıştır. Takip eden yıllarda karaciğer-dalak, ve beyin görüntülemesinde kullanılan ajanlar bulunarak nükleer tıp günümüze kadar süren hızlı gelişmesine başlamıştır.

Nükleer tıp alanında ilk uzmanlar 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri`nde yetişmeye başlamıştır.

NÜKLEER TIPTA SIKLIKLA KULLANILAN TERMİNOLOJIK KAVRAMLAR

Sintigrafi: Nükleer tıpta yapılan işleme verilen isimdir,

Radyofarmasötik: Nükleer tıpta hastalara çeşitli yollarla verilebilen (enjeksiyon veya ağızdan) çok düşük miktar radyoaktivite ve buna bağanan kimyasal ilaçlardan oluşan maddelere denilir.

Planar Yöntem: Nükleer tıpta çekilen filmler eğer tek düzlemde ve 2 yönde çekiliyorsa planar yöntem denir.

SPECT: Filmi alınacak organın çevresinden 180 veya 360 derecelik açı boyunca görüntüler alınır. Çekim sonucunda bilgisayar yardımıyla ham görüntüler işlemden geçirilir. Bu yöntemde çekilen organlar 3 boyutlu olarak incelenir.

PET: Burada kullanılan radyoaktivite positron yayan ışınlardır. Diğer kısımları SPECT gibidir.

NÜKLEER TIBBIN KULLANIM ALANLARI
Nörolojik uygulamalar
Bazı felç hastalıklarında felc tanısının konulmasında
Bunama tanısında
Beyin – boyun damar ameliyatlarının değerlendirilmesi için
Ameliyatı planlanan epilepsi (sara ) hastalarında

Onkolojik uygulamalar
Bazı tümörlerin yerinin gösterilmesi
Tümörlerin evrelenmesi
Tümörlerde sıçrama olup olmadığının değerlendirilmesi
Kanserli kemiklerdeki ağrının tedavisi

Ortopedik uygulamalar
Gizli kırıkların gösterilmesi
Kemik enfeksiyonları

Böbrek uygulamaları
İdrar yollarında tıkanıklıkların gösterilmesi
Böbreklere idrar kaçışı olup olmadığının araştırılması
Böbrek enfeksiyonlarının araştırılması

Kalp Uygulamaları
Koroner arter hastalıklarının tanısı
By-pass cerrahisi olanların değerlendirilmesi
Bazı hipertansiyon hastalarında hastalığın nedeninin araştırılması için
Böbrek transplantasyonlarında hastaların takibi

Akciğer uygulamaları
Pulmoner emboli ( akciğerlerde kan pıhtılaşması ) tanısı

Diğer Uygulamalar
Guatr hastalıkları
Çeşitli yemek borusu ve mide hastalıkları
Safra kesesi hastalıkları
Barsak kanamaları
Gizli enfeksiyon şüphesi
Lenf yollarının incelenmesi
Göz yaşı yollarının incelenmesi
Tükrük bezlerinin fonksiyonlarının incelenmesi
Çeşitli radyofarmasötiklerle değişik tümörlerin görüntülenmesi
Vücuttaki gizli enfeksiyonların araştırılması

NÜKLEER TIP TETKİKLERİ
Tc-99m tiroid sintigrafisi
I-131 tiroid sintigrafisi
I-131 tiroid uptake
I-131 tüm vücut tarama
Paratiroid sintigrafisi
Tiroid supresyon sintigrafisi
DTPA böbrek sintigrafisi
DMSA böbrek sintigrafisi
Mag3 böbrek sintigrafisi
Radyonüklid sistoüreterogram
Adrenal korteks sintigrafisi
Testis sintigrafisi
Histerosalpingografi
Kemik sintigrafisi
Kemik iliği sintigrafisi
Üç Fazlı Kemik Sintigrafisi
Myokard perfuzyon sintigrafisi
Myokard perfuzyon sintigrafisi (rest)
Tc-99m PYP myokard enfarktı
I-123 MIBG sempatik innervasyon sintigrafisi
Radyonüklid ventrikülografi (MUGA)
First pass anjiokardiyografi
Şant analizi
Radyonüklid venografi
Lenfosintigrafi
Beyin perfüzyon sintigrafisi
Tc-99m HMPAO beyin SPECT
I-123 beyin reseptör görüntüleme
Sisternografi
BOS kaçağı tayini
BOS şant değerlendirmesi
GİS kanama tespiti
Özafagus transit zamanı ve motilite çalışması
Mide boşalma süresi hesabı
Le Veen şant analizi
Gastroözefagial reflü
Meckel sintigrafisi
KC-Dalak sintigrafisi
Hepatobilier sintigrafisi
Akciğer perfüzyon sintigrafisi
Akciğer ventilasyon sintigrafisi
Aerasol inhalasyon sintigrafisi
Tl-201 Tümör tarama
Ga-67 sintigrafisi
Radyoimmunsintigrafi
Octreotide ile tümör görüntüleme
Tc-99m sestamibi ile kemorezistansın görüntülenmesi
DMSA-V tümör görüntüleme
MIBG sintigrafisi
I-131 MIBG tedavisi
I-131 tedavisi
Sr-89 ile tedavi
Tükrük bezi sintigrafisi
Dakriosintigrafisi
Cilt kan akımı
Apse sintigrafisi
RBC sintigrafisi
Tc-99m HIG ile tüm vücut tarama
In-111-işaretli trombositle trombus sintigrafisi
VUR Sintigrafisi
Tc-99m DTPA ile beyin perfüzyon sintigrafisi
Sintimammografi
Gamma probe ile kitle lokalizasyonu