Obezite Cerrahisinde Gastrik Bypass Yöntemi

Obezite cerrahisi sadece estetik amaçla mı yapılır? Obezite cerrahisinde günümüzde en çok uygulanan yöntemler nelerdir? Gastrik bypass nedir? Bu yöntemin geri dönüşü var mıdır? Robotik gastrik bypass ameliyatı nasıl yapılır? Hastaya ve cerraha ne tür avantajlar getirir? Robotik cerrahi ile yapılan ameliyatlar kesilerin daha az olmasını ve hastanın bu süreci daha çabuk atlatmasını da sağlar mı? Gastrik bypassı hangi vakalarda tercih edilir? Gastrik bypass ameliyatı obez hastalara ne tür avantajlar getirir?

Obezite cerrahisi ve zayıflama ameliyatlarındaki gelişmeler ve robot yardımıyla yapılan gastrik bypass ameliyatı hakkında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdülkadir Bedirli, Sağlığım İçin Herşey’e önemli bilgiler verdi.

. Obezite nedir? Obezite cerrahisini etkileyen sınıflandırmalar var mıdır?
“Obezite önemli bir hastalıktır. Özellikle de gelişmiş toplumlarda sıkça rastlanır. Vücut kitle indeksi ile boy ve kilo üzerinden yapılan hesaplamalar ile değerlendirilir. 30-40 arasındaysa kişi obezdir. 40’ın üzerinde vücut kitle indeksine sahip bir kişi ise morbit obezdir. Hastalık boyutunda bir şişmanlık vardır.”

EN ETKİN TEDAVİ, CERRAHİ

. Obezite cerrahisi sadece estetik amaçla mı yapılır?
“Obezite özellikle ülkemizde son beş yılda daha fazla konuşulan endemik bir hastalıktır. İdeal tedavisi diyet ve egzersizlerdir. Ancak çalışmalar, diyet ve egzersizlerle yüzde beş gibi bir grupta sürdürülebilir bir tedavi elde edildiğini göstermiştir. Özellikle morbit obezitede durum böyledir. Yüzde 95 oranındaki hasta grubunda ise kilo verme ve geri alma, diyet ve egzersiz döneminde yaşanmaktadır. Bugün, özellikle 1991’de ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün yayınladığı bildiriden sonra obezitenin kabul edilebilir ve sürdürülebilir en etkin tedavisinin cerrahi olduğu tespit edilmiştir.”

OBEZİTENİN TETİKLEDİĞİ HASTALIKLAR

. Obezite cerrahisinde günümüzde en çok uygulanan yöntemler nelerdir?
“Obezite için ameliyat olma kararı çok önemlidir. Fakat obezitenin tetiklediği sadece fiziksel bir duruş ve aşırı kilo değildir. Obezitenin tetiklemiş olduğu diyabet başta olmak üzere çok önemli hastalıklar vardır. ABD’de meme ve kalın bağırsak kanserine bağlı ölüm nedeni 90 bin iken, obezitenin tetiklediği hastalıklara bağlı ölüm nedeni 300-400 bindir. Dolayısıyla obeziteyi sadece kişideki fiziksel farklılık olarak değerlendirmemek gerekir. Cerrahinin bu alana bu kadar yönelmesinin nedeni de obezitenin tetiklediği çok önemli hastalıkların olmasıdır. Bunların başında da kardiyovasküler, metabolik ve endokrin hastalıklar gelir. Sürdürülebilir en etkin tedavi de cerrahidir. Bu nedenle obezite cerrahisi sık uygulanan ve çok konuşulan bir cerrahidir. Tekniklere bakıldığında ise 50 yıllık bir süreç vardır. Başta ABD olmak üzere obezitenin sık görüldüğü ülkelerden birçok veri alınmaktadır. Ülkemizde de son 4-5 yılda yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Cerrahi teknikler kısıtlayıcı işlemler ve kısıtlayıcı ile birlikte emilim azaltıcı işlemler olmak üzere iki başlık altındadır. Tüp mide ameliyatı 1,5-2 litrelik midenin 150-200 ml. ulaşacak şekilde mide sol kısmının çıkartılması işlemidir. Bu işlem kısıtlayıcıdır. Mide volümü kısıtlanır ve kişi yemek yedikten sonra tokluk hissinde artma olur. Daha fazla gıda tüketemediği için de kilo verir. Diğer yöntem ise robotik gastrik bypass ameliyatıdır. Obezite cerrahisinde 300 bin oranında yapıldığı ABD’de, en yoğun yapılan altın standart konumunda bir cerrahi işlemdir. Bu ameliyat başlarda açık cerrahi ile yapılırken günümüzde laparoskopik ya da robotik yöntemlerle uygulanabilmektedir.”

“GASTRİK BYPASS SONRASI KÜÇÜK BİR ÖĞÜNLE DOYGUNLUK HİSSİ OLUR”

. Gastrik bypass nedir?
“Gastrik bypass ameliyatı, midede yaklaşık 30-40 ml. yeni bir bölüm oluşturulmasıdır. Midenin çıkartılması gibi bir işlem yoktur. Mide durur ve orada yeni küçük bir midecik oluşturulur. İki tane etkin mekanizma meydana getirilmiş olur. Bir tanesi midede küçük bir midecikle bir kısıtlamanın yapılmasıdır. Ameliyattan sonra küçük bir öğünle doygunluk hissi olur. İkinci etki mekanizması da, 150 cm’lik bağırsak sadece geçiş için kullanıldığından gıdaların emilimi olmaz. Bu ikili etkinin uzun süreli başarı şansı ise çok yüksektir.”

. Bu yöntemin geri dönüşü var mıdır?
“Bu ameliyatın geri dönüşü vardır. Tüp mide ameliyatında, midenin sol yarısı çıkartılır ve midenin tekrar oluşma şansı olmaz. Gastrik bypassta ise yeni bir mide oluşturulurken eski mide orada kalır. Bu nedenle çok karşılaşılan bir durum olmasa bile hasta ameliyattan sonra herhangi bir nedenle geri dönüş isterse bu mümkündür.”

Prof. Dr. Abdülkadir Bedirli

ROBOTİK GASTRİK BYPASS NASIL YAPILIR?

. Robotik gastrik bypass ameliyatı nasıl yapılır? Hastaya ve cerraha ne tür avantajlar getirir?
“Obezite cerrahisinin bu kadar yoğun yapılmasının en temel nedeni ameliyatların küçük kesilerle yapılmasıdır. Bu ameliyatlar ya laparoskopi ile ya da robotik cerrahi ile yapılabilir. Robotik cerrahinin getirmiş olduğu avantajlar ile ileri seviyede bir işlem yapılmış olur. Bu işlem esnasında özellikle mide ile bağırsak arasındaki bağlantıların neden olduğu güçlükler robotun getirdiği avantajlarla yok edilir. Robotik cerrahi, laparoskopik cerrahiden farklı değildir. Hasta geldiğinde vücut kitle indeksine, metabolik reaksiyonlarına, psikiyatrisine, solunum yollarına, endokrin onayına bakılır. Bu aşamalardan geçtikten sonra konseyden gelen cerrahi kararla hastaya cerrahi alternatifler anlatılır. Bu alternatiflerde de en sık yapılan alan gastrik bypass cerrahisidir. Bunun etkileri, ameliyat sonrası getireceği durumlar hastaya anlatılır. Ameliyat laparoskopik veya robotik olarak aynı düzenekle yapılır. Hastanın karnı karbondioksitle şişirilerek küçük bir kesi atılır. Bir takım el aletleriyle de içeride anatomik değişiklikler yapılır.”

ROBOT YARDIMIYLA YAPILAN AMELİYATLAR NEDEN AVANTAJLI?

. Robot yardımıyla yapılmasının ne tür avantajları var?
“Laparoskopik gastrik bypass ameliyatı yapılabilirlik derecesi zor bir ameliyattır. Robotik cerrahinin bu kadar çok uygulanmasının nedenlerinden biri de budur. Laparoskopik cerrahide çalışılırken, ekranın karşısında bir takım el aletleri karnın içerisine yerleştirilerek burada kesme ve dikme işlemleri yapılır. Ama bunlar bir uzay düzleminde uygulanır. Bu düzlemde koordinasyon ve derinlik hissinde duyarlılık gibi işlemlerde ameliyatın ileriki safhalarında azalmalar görülebilir. Robotik cerrahinin getirmiş olduğu en büyük avantaj da budur. Cerrahın eli hastanın karnının içerisindeymiş gibi derinlik hissini azaltan özellikli bir kamera sistemi (üç boyutlu, yüksek çözünürlüklü) ve el aletlerinin de getirdiği bir takım avantajlarla bu ameliyatlar daha kolay yapılır.”

HASTAYA SAĞLADIĞI FAYDALAR

. Robotik cerrahi ile yapılan ameliyatlar kesilerin daha az olmasını ve hastanın bu süreci daha çabuk atlatmasını da sağlar mı?
“Robotik cerrahi ile yapılan ameliyatlarda hem kesiler daha azdır hem de hasta, süreci daha çabuk atlatır. Laparoskopik veya robotik yöntemlerle bu ameliyatlar yapılmamış olsaydı bu kadar yoğun obezite ameliyatları gerçekleşmezdi. 90’lı yıllarda obez bir toplumda yüzde beş oranında ameliyat varken günümüzde toplumun yüzde 20-25’i bu ameliyatları olmaktadır. En büyük etken de bunların küçük kesilerden yapılmasıdır. Böylece hastalar kısa sürede işlerine dönebilir. Kesiler küçük olduğu için enfeksiyon riski azalır. Ağrılar daha az olur. Bunların nedeni daha konforlu bir ameliyatın yapılmasıdır. Açık cerrahide neler yapılıyorsa laparoskopik veya robotik cerrahide de aynıları yapılır. Küçük kesilerin yapılması ameliyatın basit olduğu anlamına gelmez.”

“GASTRİK BYPASSTA METABOLİK VE ENDOKRİNİK ETKİLER KALICIDIR” . Hasta için hangi yöntemi uygulayacağınıza neye göre karar veriyorsunuz? Gastrik bypassı hangi vakalarda tercih ediyorsunuz?
“Endikasyon olarak bakıldığında tüp mide ya da gastrik bypassın endikasyonları birbirine çok benzer. Temel olarak vücut kitle indeksinin 40’ın üzerinde olması veya vücut kitle indeksinin 35’in üzerinde olup beraberinde diyabet ya da hipertansiyon gibi önemli tetikleyici hastalıkların olması her iki cerrahiyi de uygulanabilir duruma getirir. Hastalara bu alternatiflerin sunulması çok önemlidir. Hastaya bunun getireceği bir takım etkiler de anlatılmalıdır. Gastrik bypassta bu kadar ısrar edilmesinin nedeni metabolik ve endokrinik etkileri kalıcı olan bir işlem olmasıdır.”

“KİLO VERME SÜRECİ YAKLAŞIK İKİ YIL SÜRER”

. Gastrik bypass ameliyatı obez hastalara ne tür avantajlar getirir?
“Ciddi bir şekilde kilo verilmesi en önemli avantajıdır. İlk altı ay son derece dramatik bir kilo verme ile iki yıl boyunca kilo verilir. Vücut kitle indeksinin yüzde 50-60’larına kadar kilo kaybı olur. Ayrıca diyabet ve hipertansiyon gibi daha önceden obeziteye bağlı birçok hastalığın da ortadan kalması büyük avantajdır. Bu süreçte hiçbir meditasyona veya ilaca gerek kalmaz. Hasta hem olması gereken kiloya düşer hem de obezitenin tetiklediği veya ileriki dönemlerde tetikleyebileceği birçok sağlık probleminden kurtulmuş olur. Başarabilen hastaların diyet ve egzersizle kilo vermeleri iyi olur. Ama bilimsel çalışmalar ancak yüzde 5’lik bir grubun bunu sürdürebildiğini göstermektedir. Cerrahi tercih edenler için ise sadece tüp mide ameliyatının bir seçenek olmadığını, gastrik bypass gibi son derece etkin bir ameliyatın varlığını da söylemek gerekir. Bu konularda doktorlardan bilgi almaları ve ameliyatın sonuçlarından da haberdar olduktan sonra karar verilmesi önemlidir. Robotik cerrahi de teknolojik açıdan son derece önemli bir gelişmedir. Bu teknolojiyi de önümüzdeki yıllarda çokça kullanacağız.”

. Sosyal güvenlik kurumuna bağlı olan hastalarda üniversite hastanesi bünyesinde robot yardımıyla yapılan obezite cerrahisinden hastalar faydalanabiliyor mu?
“Hastaların büyük bir grubu SGK kapsamındadır. Çok yoğun bir robotik platforma sahip hastane sayısı Türkiye için 34’tür. Avrupa’ya bakıldığında bu önemli bir orandır. Bu teknolojiyi Gazi Üniversitesi ilk devlet üniversitesi olarak sunmuştur. Robotun kolları ile ilgili kullanılacak ekipmana bağlı olarak fark vererek hastalar bu hizmetten yara