Obezite ve Metabolik Cerrahi Hakkında Merak Edilenler

Obezite ve metabolik cerrahi konusunda merak edilenleri Bahçeşehir Üniversitesi Hastanesi Medical Park Göztepe’den Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Babek Tabandeh Sağlığım İçin Herşey’e anlattı.

OBEZİTE VE METABOLİK SENDROM

Obezite ve metabolik sendrom nedir?
Obezite, vücudun içerisinde olması gerekenden daha fazla yağın birikimidir. Sadece fazla kilo değildir. Mutlaka fazla yağ birikimidir. Kişi çok yüksek bir ağırlığa sahip olabilir; ancak çok kas geliştirmiş olabilir. Bu kişi obez sayılmaz. Fazla yağın birikimi vücudumuzda belli başlı fiziksel ve kimyasal problemlere neden olur. Bunların sonucunda o kişide normal kilolu olan insanlara göre daha fazla hastalık ortaya çıkar. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yaklaşık 250 farklı hastalığı obeziteye; yani yağ dokusu birikimine bağlamaktadır. Bu sebepten dolayı dünya çapında yaygın bir hastalık olarak kabul edilir. Metabolik sendrom ise; sıklıkla obeziteyle beraber seyreden ancak buna yüksek şeker, yüksek kan yağları ve yüksek tansiyonun da eklendiği üçlü bir durumdur. Bu sebeple metabolik sendromlu bir kişinin kalp ve damar hastalığına yakalanması kaçınılmaz olur.

KİMLER OBEZİTE CERRAHİSİNE ADAYDIR?

Obezite cerrahi dediğiniz tedavi yöntemini kimlere öneriyorsunuz? Herkes obezite cerrahisine aday mıdır?
Obezite bir hastalıktır ve bu hastalığın tedavisinde elimizdeki her silahı kullanmak durumundayız. Bunun içeresinde psikiyatrik, sosyal bir destek de giriyor, spor ve fizik tedavi de giriyor, iç hastalıkları-endokrinoloji uzmanlarının tedavileri, önlemleri, ilaçları da giriyor. Bir diyet uzmanın önerileri ve diyet uygulamaları da zaten kaçınılmazdır. Obezite cerrahisi de bu çok basamaklı savaşın bir basamağıdır. Kimler adaydır? Öncelikle kimse bu ameliyatı olmak zorunda değildir. Yani kilonuz 120 yapılmamalı ancak 125 oldunuz artık mutlaka olmalısınız diye bir durum yoktur. Bir kişi sağlığı için obeziteden kurtulmak zorundadır. Bunun için de beslenme tarzını, hareketliliğini kısacası yaşam tarzını değiştirmelidir. Ancak bu gerçekten zor bir süreçtir. Bu tarzı sağlayabilmek için kişinin; uyku, iş, aile, sosyal düzeniyle oynaması gerekir. Bunu başaramamış hatta bu eğitimi hekimlerden, uzmanlardan almış ama yine de başaramamış ve g vücut kitle endeksi obezite sınırları içerisinde ise obezite cerrahisi bugün için bilimsel olarak bildiğimiz en etkin tedavi yöntemidir.

OBEZİTE CERRAHİSİNDE UYGULANAN YÖNTEMLER

Obezite cerrahisinde teknikler nelerdir? Hangi hastaya hangi yöntem nasıl karar veriyorsunuz?
Obezite çok faktörlü bir hastalıktır. Kimi hastada ciddi bir şekilde hastanın beslenmesi ile alakalıdır, kimi hastada da daha çok metabolik durumuyla ilgilidir. Eğer ki hastanın beslenmesiyle alakalıysa bunların önlemlerini almak gerekir. Obezite cerrahisinde en sık uygulanan yöntem tüp mide ve gastrit bypass’tır. Aslında birçok teknik var ve bu 2 sistemin de farklı alt grupları var. Obezite cerrahisinde hastayı bir yönteme zorlanamaz. Ancak hastanın tetkikleriyle birlikte hayat tarzı, yaşı, obezitesinin durumu, yandaş olan hastalıkları gibi kriterlere de bakılnca kendisi için en uygun olan yöntem belirlenir. Örneğin hastanın çok ciddi bir reflü problemi varsa ve midesindeki asit yemek borusunu yakıyorsa, bu hastaya bir tüp mide ameliyatı yapılması muhtemelen şikâyetlerini kötüleştirir. Dolayısıyla tetkiklerin sonucunda cerrahi kararı verilmelidir.

Dr. Öğretim Üyesi Babek Tabandeh

OBEZİTE VE METABOLİK CERRAHİ

Obezite cerrahisi ve tip 2 diyabetin tedavisi için uygulanan metabolik cerrahi var. Tip 2 diyabetli hastalarda yöntem nasıl belirleniyor?
Aslında obeziteye yönelik yapılan ameliyatların hepsi vücut içerisinde bazı hormonlarda değişikliğe neden olur. Ve bu hormon değişiklikleri birçok diyabeti olan hastada diyabetin ortadan kalkmasına veya ortadan kalkmıyorsa bile şeker hastalığının daha hafiflemesi, daha kolay kontrol edilebilir hale gelmesini sağlar. Eğer bir hastada ana problem obezite ise ve diyabeti ön planda değilse veya hiç diyabeti yoksa sadece insülin direnci var ise seçilen yöntemler farklı olabilir. Ancak asıl amaç, hastanın kilosu yüksek ya da az olsun şeker hastalığı ile mücadele etmek ise; tip 2 diyabete yakalanmış olan bir hastada kullanılan cerrahi teknikler yine farklı olur.

Obezite cerrahisi geçiren kişilerde ya da metabolik cerrahi ameliyatı geçiren kişilerin sağlık durumlarında ne tür düzelmeler olur?
Cerrahide amaç sadece zayıflatmak değildir. Amaç bir hastalıktan kurtulma ve sağlığına kavuşturmaktır, hastanın beklenen hayat süresini uzatmaktır ve hastayı mutlu etmektir. Cerrahi sonrası kilo vermenin dışında psikolojik ya da sosyolojik olarak değişimler de oluyor. Bu hastalar daha etkin, daha iyi bir hayat yaşıyorlar, daha mutlu oluyorlar. Şeker hastalığında düzelmeler meydana geliyor. Diyabet hastalığının düzelmesi beraberine getirebileceği birçok komplikasyonu da önlüyor. Kişi; baş ağrılarından, nefes darlıklarından, horlamalardan, bel ağrılarından, reflü hastalığından, karaciğer yağlanmalarından kurtuluyor. Bazı kanser türleri var ki obezitenin artmasıyla sıklığı da artıyor. Dolayısıyla hastanın kilosunu düşürüp metabolizmasını da normale getirdiğimizde tansiyonunu, kan yağlarını, şekerini normale getirdiğimizde birçok hastalıktan hastamızı korumuş olabiliyoruz.

CERRAHİ SONRASI HASTA YENİ BİR YAŞAM TARZI BENİMSEMELİ

Obezite ve metabolik cerrahisinde ameliyat süreçleri nasıl?
Obezite cerrahisi öncesi ve sonrası hakkında hastayı bilgilendirmeden cerrahiye gidilmemelidir. Dolayısıyla cerrahi öncesi hastanın sağlıklı beslenme, egzersiz, kısacası sağlıklı yaşam tarzıyla ilgili bir eğitim almış olması gerekir. Çünkü sadece cerrahi ile süreç bitmiyor. Hastanın da artık kendine dikkat etmesi gerekir. Hasta başvurduktan sonra tetkikleri yapılır ve birkaç gün içinde cerrahiye hazırlanır. Cerrahi ve cerrahi sonrası hastanede kalma süresi genellikle 2-3 günü geçmez. Ancak genellikle bu süreçten sonraki ilk bir hafta 10 günü hastanın yakınımızda olmasını isteriz ve bu sürecin sonunda kontrole gelmesini isteriz. Bundan sonraki süreçte kilo verme başlar. Ancak kişi hayat tarzını düzenlemezse mutlaka kilo alır, şeker hastalığı geri gelir.

MİDE BOTOKSU

Cerrahi dışı yöntemlerden mide botoksu nedir?
Mide botoksu Türkiye’de çok konuşulan bir konudur. Ancak mide botoksunun, bilimsel kaynaklarda ya da uluslararası saygın dergilerde yayımlanan çalışmaların hiçbirinde etkinliği gösterilmemiştir. Üstelik 1990’larda da bu konu gündeme gelmiş ve çalışmalar yapılmıştır. Halen de aynı şekilde. Dolayısıyla mide botoksunu etkin bir obezite ile mücadele yöntemi olarak kabul etmiyor ve önermiyorum.

Kilo problemi olan ya da tip 2 diyabetle yaşayan hastalara ve yakınlarına neler söylemek istersiniz?
Obezite kurtulmayacağınız bir hastalık değildir. Metabolik sendrom kurtulmayacağınız bir problem değildir. Diyabet tip 2 için konuşmak gerekirse üstesinden gelemeyeceğimiz bir problem değildir. Bunlarla baş etmek gerçekten zordur. Ancak hayat tarzı değişikliği ile iyi bir beslenmeyle bunların üstesinden gelinebilir. Cerrahi en etkin yöntemdir. Ancak cerrahi tek başına yeterli değildir. Mutlaka hasta kendini değiştirmeyi göze almalıdır.