Omuzda Kas ve Tendon Yırtıkları

Omuz ağrısı ile boyun ağrısı aynı şey midir? Omuz ağrısı vücudun hangi bölgesindeki ne tip bir ağrıyı neden olur? Hangi problemler omuzda ağrıya yol açabilir? Omuzda kas ve tendon yırtıklarında omuz ağrısının niteliği nasıldır? Omuz ağrısına tanı koyulurken hangi tetik yöntemlerinden yararlanılır? Omuzda kas yırtıklığı olan bir vaka için tedavi seçenekleri nelerdir? Ameliyat hangi hastalara önerilir? Ameliyat nasıl gerçekleştirilir? Minimal invazif cerrahi yöntemleri ne oranda uygulanır? Açık ya da kapalı ameliyatların yeri nedir? Omuz artroskopisi nasıl bir yöntemdir?

Acıbadem Hastanesi Altunizade’den Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı ve aynı zamanda Omuz ve Dirsek Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Barış Kocaoğlu omuz ağrıları, omuzda kas, tendon yırtıklarının nedenleri ve tedavisi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

. Omuz ağrısı ile boyun ağrısı aynı şey midir? Omuz ağrısı vücudun hangi bölgesindeki ne tip bir ağrıyı neden olur?
“Omuzla boyun ağrıları birbirlerine çok karışır; bu karışma yüzde 40’a kadar çıkabilir. Bir hastanın boynunda diskopati varsa bu omuza doğru vurabilir. Ya da omuzda bir sorun boyun ağrısı şeklinde görülebilir. Omuzda spesifik sorunlar olduğunda, özellikle omuz ağrısı olduğunda hasta bunu kolun yan tarafından aşağı doğru vuran bir ağrı şeklinde tarif eder. Boyun ağrıları ise daha çok omzun arka tarafında trapez denilen bölgeye yansıyan ağrılardır. Bunlar muayenede çok rahat anlaşılır. Omuzda ağrı yapan durumlar şunlardır:

OMUZDA AĞRI YAPAN DURUMLAR

* Omuz üzerine yatarken: Omuz ağrısı olduğunda genelde hastalar özellikle gece yatarken omuzları üzerinde ciddi ağrı şikayetiyle başvururlar.

* Yaşlanmaya ve damarsal beslenmeye bağlı ağrılar: Omuz, baş yıkama, yemek yemek gibi birçok fonksiyonda kullanılan önemli bir eklemdir. Omuzdaki kaslarda, yıllar içinde yaşlanmaya bağlı olarak ve özellikle damarsal beslenme bozukluğu nedeniyle dejenerasyon ve yırtık oluşur. Bu da ağrıları ortaya çıkartır. Yaş, başlı başına bir etkendir. Özellikle 60-70 yaş üzerinde iki hastadan birinde omuz ağrısı ve omuz problemleri görülür.

* İki kemik aralığının daralması: Omuz iki tane kemik yapının arasında kirişin yani tendonun kaydığı yegane yerdir. Tendonun üzerinde bir yumuşak doku yoktur. Hemen üzerinde bir kemik vardır ve bu aralık genç yaşlarda daha geniştir. Ama yıllar içinde kasların zayıflamasıyla bu aralık biraz daralmaya başlar. Ve bu daralma özellikle kol kafa üzerine kaldırıldığında sürtmelere başlar. Bu sürtmeler yırtıklar oluşturabilir ve omuz ağrıları yapar. Omuz ağrıları, tıbbi gelişmelere bağlı olarak yaşam süresi uzadığı için daha sık görülmektedir.

* Romatizma: Omuzda ağrı yapacak hastalıkların başında romatizma gelebilir. Kafa üzeri aktivite yapanlarda bu daha sık görülür.”

‘‘DİYABET HASTALARINDA OMUZDA YAPIŞIKLIK OLUR’’

. Başka hangi problemler omuzda ağrıya yol açabilir?
“Bazen kaslar içinde kireç birikimi ani omuz ağrısına yol açar. Çünkü tendonun yapısında bir bozukluk olur; tendon hücresi kalsiyum üretir ve bu tendon içine hapsolur. Bu da ani ve gözden yaş gelecek bir omuz ağrısına neden olur. Bu tip ağrı buradaki beslenme bozukluğuna bağlanır. İkincisi ise diyabet hastalarında omuzda yapışıklık olur. Donuk omuz denilen bu durum şiddetli ağrı yapabilir. Bunların dışında travma en büyük etkendir. Yerde kayıp düşmek gibi hadiselerde omuz yırtıkları sık karşımıza çıkar. Bir diğer problem romatizmadır. Çünkü romatizma kas eklemlerini çok ciddi şekilde dejenere eden bir hastalıktır. Bunda da tendon daha kolay yırtılabilir bir hale gelir. Böylece en ufak bir zedelenmede ve zorlanmada yırtık oluşur.”

Doç. Dr. Barış Koçaoğlu

KAS VE TENDON YIRTIKLARI…

. Omuzda kas ve tendon yırtıklarında omuz ağrısının niteliği nasıldır?
“Gündüz insanlarla ilişkiler ve işin yoğunluğu omuzdaki ağrıyı biraz unutturur. Ama akşam eve gelindiğinde, dış uyaranlar azaldığında omuzdaki ağrıyı hasta daha fazla hisseder. Özellikle dinlenme anında, kafa üstüne yan yatıldığında hastalar ciddi ağrılar tarifler. Onun dışında özellikle kadın hastalarda elin arkaya getirilmesinde bir kısıtlanma başlar. Erkeklerde bu durum biraz daha geç görülür. Çünkü kadınlarda iç çamaşırı veya başka bir hijyen ihtiyacını gidermek için elin iç tarafını çevirme ihtiyacı olur. Kadınlarda ciddi ağrılar meydana gelir. Özellikle saç taramak gibi fonksiyonlarda biraz imtina etmek diğer omuzu ve eli kullanmak gibi durumlar olur. Onun dışında hasta genelde ağrıyı omuzda değil de kolunun yan tarafında olduğunu tarifler. Bu bize kas yırtığını çağrıştırır. Diğer bir olay omuzda hareket kısıtlığıdır. Hasta omzunu kaldırmakta, bir şey açmakta zorlanır. Mesela araba sürdüğünde arkaya dönerken kolumu çeviremez, geri vitese takarken sıkıntı yaşar.”

‘‘KAS YIRTIĞINI GÖRMEK İÇİN MR İSTENİR’’

. Omuz ağrısına tanı koyulurken hangi tetik yöntemlerinden yararlanılır?
“Öncelikle hastanın hikayesini iyi dinlemek gerekir. Ne zamandan beri şikayetleri var, bir düşmeyle mi oldu, hiçbir travma yokken birden mi ortaya çıktı gibi soruların cevapları önemlidir. Sonra hastaya bir fizik muayene yapılarak eklem hareket açıklığındaki kısıtlanma var mı diye bakılır. Tiroid ve şeker gibi hastalıklarda omuz kısıtlığı olabildiği için bunlara bakılır. Onun dışında bir düz rontgen çekilip kalsifik tendinit denilen bir kireçlenme var mı diye bakılır. Eğer bunlar temiz ise kasların yırtık olup olmadığını görmek için MR istenir. Kas yırtığı yok ama hastanın ağrısı varsa bazen o bölgeye bir lokal anestezi verilerek ağrının eklemden mi yoksa tendon içinden mi geldiği ortaya çıkarılır. Bunların sonuçlarına göre de tedaviye geçilir.”

AMELİYAT HANGİ HASTALARA ÖNERİLİR?

. Omuzda kas yırtıklığı olan bir vaka için tedavi seçenekleri nelerdir? Ameliyat hangi hastalara önerilir?
“Eğer omuz ağrısı 6 aydan fazlaysa ve fizik tedavi etkili olmadıysa ameliyata yönelinir. Ama mutlaka ameliyat dışı yöntemlerin yapılması gerekir. Örneğin MR’da küçük bir yırtığı ve şikayetleri 2-3 aylık olan bir hastada, oradaki iltihabi reaksiyonu biraz azaltmak ve rahatlatmak için omuz enjeksiyonu yapılır. Bunun için de vücudu hiç etkilemeyen çok düşük doz kortizon verilir. Hastanın diyetine dikkat etmesi gerekmez. Çünkü, insan vücudu 8 mg kortizon üretir; verilen doz ise 3,5 mg olduğu için vücud bunun hiç algılamaz. Sonrasında fizik tedavi verildiğinde bu hastaların yüzde 80-90 ‘ında şikayetler tamamen geçer. Ama bazı hasta grubunda ne enjeksiyon ne de fizik tedavi şikayetleri geçirir. O zaman ameliyata doğru gidilir. Eğer yırtık büyükse fizik tedaviyle hastayı  oyalamamak gerekir. Çünkü yırtık daha da ilerler ve tamiri zorlaşır.”

. Eğer yırtık azsa bazen kendiliğinden de geçebilir mi?
“İnsan vücudu iyileşebilen bir canlıdır. Hiçbir şey yapmasanız da bazı hastalarda iyileşme olur. Bu sebeple ufak bir yırtık olduğunda hasta cerrahiye yönlendirilmez. Ama hasta çok ciddi ağrı çekiyorsa, gece uykudan uyandıran ağrıları varsa ameliyat gerekir.”

OMUZ ATROSKOPİSİ NASIL BİR YÖNTEMDİR?

. Ameliyat nasıl gerçekleştirilir? Minimal invazif cerrahi yöntemleri ne oranda uygulanır? Açık ya da kapalı ameliyatların yeri nedir? Omuz artroskopisi nasıl bir yöntemdir?
“Günümüzde omuzdaki çok geniş yırtıklarda bile artroskopik tedavi mümkün olmaktadır. Kapalı ameliyatın yararları kanamanın az olması ve ertesi gün banyo yapılabilmesidir. Çünkü su geçirmez bir bant yapıştırılır. Açık yarada 10 gün banyo yapılamaz. Hasta masa başı işine hemen dönebilir. 2-3 gün sonra ağrı kontrol edilince masa üstü her türlü harekete izin verilir. Omuz cerrahisinin genelinde ilk birkaç gün ağrılı geçer. Omuz ameliyatı ağrılı bir ameliyattır. Bu ağrı bazı hastaları korkutur. Ama bunun çaresi vardır. Yırtığı olan bir hastada önce sedasyon denilen bir sakinlik verildikten sonra sinir bloğu yapılır. O bölgedeki sinirler uyuşturulduğu için zaten ağrı olmaz. Kapalı ameliyatta,  tendon yırtığıysa tendonu dikilir; tıraşlama gerekirse kemiği tıraşlanır. Cerrahi sonra bir omuz askısıyla hasta odasına çıkartılır. Genel anestezi şart değildir ama genel anestezi yapılsa da mutlaka blok yapılmaya çalışılır. Son 3-4 senedir uygulanan bu yöntem hasta konforunu çok ciddi artırır.”