Onkolojik Cerrahi Nedir? Nasıl Uygulanır?

Onkolojik tedavi ve onkolojik cerrahi nedir? Genel olarak kanserin belirtileri nelerdir? Onkolojik cerrahinin başarılı olabilmesi için nasıl bir cerrahi model uygulanmalıdır? Kadınlarda en sık görülen kanser tipi olan meme kanserinde cerrahi nasıl planlanır? Meme koruyucu cerrahi ne tür durumlarda uygulanır? Cerrahide dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? Onkolojik cerrahi sonrası hastayı nasıl bir süreç bekler?

Medical Park İzmir Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Prof. Dr. Ethem Murat Sözbilen, onkolojik cerrahi konusunda merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

ONKOLOJİK TEDAVİ İLE ONKOLOJİK CERRAHİ ARASINDA NE FARK VAR?

. Onkolojik tedavi ve onkolojik cerrahi nedir?
‘‘İnsan bedeninde gelişmiş olan iyi huylu ya da kötü huylu tümörler vardır. Dişi tip denilen tümörler kötü huylu tümörlerdir. Onkolojik tedavi, bu kötü huylu tümörlerin tedavi yöntemidir. Onkolojik cerrahi de tümörün, cerrahi yöntemlerle vücuttan sıfıra indirilmesi işlemidir. Onkolojik tedavi multidisipliner bir yaklaşımdır; tedavi ekibi onkolog, cerrah, radyoloji birimi ve patalogtan oluşur. Vücudumuzda kanserli bir bölge varsa eğer bunun multidisipliner bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Cerrahi branşı, kanserli dokunun vücuda yayılmış bölgelerini erkenden çıkarabiliyorsa başarılıdır demektir. Ama hiçbir zaman cerrahi tek başına kanser tedavisi yöntemi değildir. Mutlaka kemoterapi (ilaçla tedavi) ya da radyoterapi (ışınla tedavi) bir de meme kanseri örneğinde olduğu gibi hormonaterapiler devreye girer. Bu da birçok doktorun ortak alacağı kararlarla gider.’’

KANSERİN EN ÖNEMLİ BELİRTİSİ KİLO KAYBI

. Genel olarak kanserin belirtileri nelerdir?
‘‘Kanserin en önemli belirtilerinden biri kilo kaybıdır. Vücudun herhangi bir yerinde gelişmiş olan anomali; örneğin meme kanseri için ele gelen herhangi bir kitle, büyük abdestte idrarda bir kanama, balgamda bir kanama gibi birtakım şikayetler olursa mutlaka hekime başvurulmalıdır. Bu belirtilerin altında kötü huylu bir tümöre yakalanma ihtimali vardır. Bunun için toplum taramaları da var. Mesela 40 yaşın üzerindeki insanlara meme ultrasonu, artı mamografi mutlaka önerilir. Yine 40 yaşın üzerindeki kişilerde, gaitada (dışkıda) gizli kana bakılırsa kalın bağırsak kanserini yakalama şansı olur. Bu konuda da toplum taramaları yapılmaktadır.’’

Prof. Dr. Ethem Murat Sözbilen

KANSERLİ BÖLGE LENF BEZLERİ İLE BİRLİKTE ÇIKARILMALI

. Onkolojik cerrahinin başarılı olabilmesi için nasıl bir cerrahi model uygulanmalıdır?
‘‘Onkolojik cerrahinin temel prensibi, tümörlü alanın sağlam dokularla beraber çıkarılmasının yanı sıra tümörün yayılma bölgelerine göre, çevre lenf düğümlerinin de temizlenmesidir. Örneğin, bir hastada mide kanseri varsa, sadece kanserli bölgenin sağlam dokular sınırlarından çıkarmak yetmez. O bölgenin de lenf bezleri ile birlikte çıkarılması gerekir ki buradan gelecek patolojik sonuç ile beraber evrelendirme ve evrelendirmeden sonra da kemoterapi gerekirse de radyoterapi planlanabilsin. Yine örneğin, pankreas kanserinde, pankreasın kendisinde bir tümör vardır. Biz temel prensipler olarak, sağlam dokular ile birlikte tümörlü alanı pankreasın çevresindeki lenf bezleri ile beraber çıkarabiliriz. Bunlardan farklı olarak bir başka örnekte, özellikle karaciğer tümörlerinde, karaciğerin segmentlerine göre rezeksiyonlar (hastalıklı parçanın çıkarılması) yapılabilir. Özellikle sirotik hastalarda karaciğer kanseri gelişir. Buralarda karaciğerin tamamını çıkarmak gerekir. Ancak hastanın yaşamının devam edebilmesi için organ nakli devreye girmesi gerekir. O karaciğerin alınıp yerine başka bir karaciğer ile değiştirilebilmesi de bir onkolojik cerrahi tedavi yöntemidir. Böylece hasta da hayata bağlanmış olur.’’

MEME KORUYUCU CERRAHİ

. Kadınlarda en sık görülen kanser tipi olan meme kanserinde cerrahi nasıl planlanır?
‘‘Öncelikle kanserli dokunun evrelendirilmesi gerekir. Kanser hücresinin her hastada, parmak izi gibi, tümör davranışı farklıdır. O yüzden, cerrahi planlaması yapılırken mutlaka vücutta evrelendirilmesi yapılmalıdır.

1. Doku tanısı
2. Lenf bezlerine sıçrama var mı yok mu?
3. Vücudun diğer organlarına sıçrama var mı yok mu?

Bir cerrahi planlayacaksak eğer mutlak mutlak tümörün yayılmamış ya da gözle görülür tümörlü alanların hepsinin çıkarılabildiğinden emin olmak gerekir.’’

. Meme koruyucu cerrahi ne tür durumlarda uygulanır? Cerrahide dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
‘‘Meme koruyucu cerrahide tümörün boyutu, koltuk altı lenf bezlerine yayılıp yayılmaması çok önemlidir. Yayılıp yayılmadığı ameliyat sırasında, özel boyama ya da sintigrafik yöntemlerle de saptanabilir. Tümörün boyutu küçükse, sadece memenin bölgesi sağlam dokularla çıkarılabilmesi, meme koruyucu cerrahide tedavi modeliterimizden bir tanesidir.’’

HASTANIN VE YAKINLARININ PSİKOLOJİSİ DE ÇOK ÖNEMLİ

. Onkolojik cerrahi sonrası hastayı nasıl bir süreç bekler?
‘‘Onkolojik cerrahi tek başına bir tedavi yöntemi değildir. Onkolojik tedavinin içinde kemoterapi, radyoterapi mutlak mutlak gerekir. Hastanın periyodik takipleri çok önemlidir. Birincisi cerrahi takiplerdir. Çünkü ikincil ameliyatlar da gelişebilir. Eğer, tümör olan bir hastanın takibi sırasında en az 5 yıllık süre ile vücudunda başka bir tümör odağı saptanmazsa,  bu tümörden kurtulduk diyebiliyoruz. 6 aylık ve bir yıllık periyodik kontrollerde eğer vücudun bir yerinde tümör saptanırsa ikincil hatta üçüncül cerrahilerde mutlak gerekebilir. Son gelişmeler oldukça geniş tabanlı olup, şu anda multidisipliner çalışma ile kanser cerrahisinde ve kanser tedavisinde çok büyük başarılar elde edilmektedir. Bu sadece ülkemizde değil tüm dünyada da böyledir. Hasta ve hasta yakınlarının psikolojik durumları da çok önemlidir. Mutlaka hasta yakınlarının da hastaya destek vermesi, gerekirse psikiyatrik destek almaları gerekir. Moralli olup, ben bu hastalığı yeneceğim, demek çok önemlidir. Hayata tutunan, tutunmak isteyen hastalarımız bunları başarıyla yeniyorlar. Moral bozukluğu en kötü duygu durum bozukluklarından bir tanesidir. O yüzden, ben bunu yeneceğim biz hep beraber yeneceğiz, diye inanmak çok önemlidir.’’