Ortodonti Tedavisinde Şeffaf Plaklar

Ortodonti tedavisinde şeffaf plakları Medipol Mega Üniversitesi Hastanesi Ortodonti Bölümü’nden Dr. Emre Cesur ile konuştuk.

Ortodontik tedavi nedir?

Ortodontik tedavi kelime anlamı olarak düzgün diş tedavisi anlamına gelmektedir; ancak bilindiği gibi halk tarafından çoğunlukla tel tedavisi olarak adlandırılır. Günümüzde kelime anlamı olarak, dişlerin diş kavisleri üzerinde düzgün şekilde sıralanmasını ve çene ve yüz bölgesindeki bozuklukları düzeltilmesini ifade etmektedir. Ortodontik tedavi yaparken asıl amaç ideal kapanış ilişkisinin sağlanmasıdır. İdeal kapanış ilişkisi ile kastedilen, dişlerin düzgün sıralanmasının yanı sıra karşı çenedeki dişlerle uyumlu temaslar halinde bulunmasıdır. İdeal kapanış ilişkisini sağladığımız takdirde hem daha estetik bir görüntü elde edilir hem de daha iyi bir çiğneme, konuşma, yutkunma fonksiyonu sağlanır.

HER YAŞTA ORTODONTİK TEDAVİ YAPILABİLİR Mİ?

Bu tedavi her yaşta yapılabiliyor mu?

Ortodontik tedavi sadece çocuklara ya da genç erişkinlerde uygulanmaz, her yaşta uygulanabilir. Ancak hasta yaşı arttıkça tedavide elde edilen etkinlik düşer. Aslında her yaşta uygun tedaviler uygulanabilir. Örneğin erken yaşta iskelet yapısında bozukluk olan bir bireyse fonksiyonel ortopedik tedavi adını verilen ve hastaların mevcut büyüme potansiyelinden faydalanılan tedaviler yapılabilir. Erişkin bir hasta ise yine çene yüz bölgesindeki iskeletsel bir problemden dolayı başvuruyorsa buna ilave olarak cerrahi prosedürlerin uygulanması gerekebilir. Kısacası tedavi yöntemleri değişse de her yaşta başarılı sonuçlar sağlanabilir. Eğer iskelet yapısında bir bozukluk söz konusu değilse, dişlerde çapraşıklık, boşluklar ya da diş darlıkları varsa yaş fark etmeksizin her yaşta ideal tedavi alternatifleri de sunulabilir. En çok uyguladığımız yöntem tel tedavileridir. Belli yaş gruplarında çeşitli aygıtlardan apareylerden de destek alınabilir. Günümüzde artık şeffaf plaklarla da tedaviler sağlanabiliyor.

Diş bozukluklarında uygulanan bu tedaviler nelerdir?

Ortodontik tedavi denilince akla gelen ilk şey tel tedavisidir. Tel tedavileri, dişlerin önüne; yani görünür metal braketler ile ya da dişlerin arkasından lingual ortodonti adını verilen bir teknikle görünmeyen teller ile yapılabiliyor. Bunun haricinde çocukluk döneminde yine fonksiyonel tedaviler için ağız dışından kullanılan maskeler var. Bunlar özellikle iskelet yapısında alt ve üst bölgesini ilgilendiren deformiteler mevcutsa kullanılıyor. Günümüzde gelişen teknolojiyle beraber şeffaf plaklar da oldukça sık kullanılıyor.

ŞEFFAF PLAKLAR İLE TEDAVİ

Şeffaf plak nedir? Nasıl yapılıyor?

Erişkin hastaların özellikle bu tedaviye başlamak istenmemesinin en önemli sebebi estetik kaygılardır. Özellikle 2000’li yılların başından itibaren şeffaf plak teknolojilerinde çok büyük gelişmeler sağlandı. Şeffaf plaklar, poliüretan esaslı termaplastik bir maddeden yapılmış, ağızdan alınan ölçüyle beraber kişi için özel hazırlanan birtakım plaklar serisidir. Hastadan öncelikle ölçü alınır ve üç boyutlu ağız içi tarayıcılarla dişler taranır. Daha sonra dijital ortamda planlamalar gerçekleştirilir ve hangi dişin ne kadar hareket etmesi gerektiğine karar verilir. Ve tüm bu planlamalar sonucunda hastanın dişlerine özel olarak hazırlanmış bir plak üretilir ve hasta bunu kullanmaya başlar.

Dr. Emre Cesur

Bu plaklar ne kadar aralıkla değişiyor?

İdeal olarak değişim süresi 10-14 gündür; ama tabii ki hastanın plakları ne kadar kullandığı da önemlidir. Çünkü bu plakların günde en az 20-22 saat ağızda kalması istenir. Eğer hasta daha az süre plakları kullanırsa hem etkin bir sonuç görülmez hem de bir plağın kullanım süresi artar. Hasta yemek ve bir şeyler içtiği zamanlar haricinde hep takmalıdır.

ŞEFFAF PLAKLARDA DİŞLER NASIL HAREKET EDER?

Bu tedavide diş teli yok. Dişler nasıl hareket ediyor?

Tedavi planlamasını yaparken bilgisayar ortamında dişlerin hangi yönde ve ne kadar hareket etmesi gerektiğine karar verilir. Plaklar hastaya uygulanacağı zaman dişlerin üzerine ataçman adını verilen diş renginde birtakım çıkıntılar yapıştırılır ya da gerekli olduğu takdirde dişlerin yüzeyinden mine sınırını aşmayacak şekilde aşındırmalar yapılır. Uygulanan her bir plağın 0.25-0.5 milimetre kadar dişleri hareket ettirme kabiliyeti mevcuttur. Dolayısıyla kontrollü ve yavaş kuvvetler uygulayarak dişler istenilen konuma getirilir.

Bu yöntem her vakaya uygulanabilir mi? Yaş sınırı var mı? Şeffaf plaklarla tedavi genel olarak ne kadar sürüyor?

Yaş sınırı olarak kabul ettiğimiz yaş, 12 yaş kalıcı dişlerin sürme dönemidir. Şeffaf plak teknolojisinde ortaya çıkan yeni gelişmelerle beraber artık her yaş döneminde bu apareyler uygulanabiliyor. En doğru karar ortodonti muayenesinden geçtikten sonra belirlenebilir. Ortodontik tedavi kişiye göre ilerleyen ve süren bir tedavidir. 3-5 ayda etkin sonuç alabilirken, bir buçuk iki yılda da sonuç alınan durumlar vardır.

ŞEFFAF PLAKLARIN AVANTAJLARI

En önemli avantajları nelerdir?

En önemli avantajları şeffaf olmaları ve estetik kaygı yaratmamalarıdır. Bunun yanında şeffaf plaklar çıkarılabildiği için hastaların dişlerini temizlemesi de daha kolay olur. Şeffaf plakları yemek yerken rahat bir şekilde takıp çıkarabildikleri için bir kısıtlama olmaz ve konforlu bir tedavi süreci olur. Ayrıca dişlerin hangi aşamada hareket edebileceği daha tedavinin başında planlanabildiği için hastalar tedavinin ilerleme sürecine de çok daha hâkim olurlar.