Otizmli bireylere doğal hayatın içinde akademik özel eğitim, sanat, spor, sosyalleştirme, iletişim becerileri kazandırılarak, özel diyet programlarından oluşan ANLESS çok yönlü eğitim programı, Türkiye’de de uygulanmaya başlandı.
Dünyada, iletişim bozukluğu olarak bilinen OTİZM veya ASPERGER olarak da anılan yaygın gelişimsel bozukluk teknolojiyle birlikte hızla artıyor. ABD ile Avrupa’da kullanılan ANLESS (İndividuals with autism to natural life, in the sport, the art and special education) dediğimiz “Çok Yönlü Otizm Eğitim Sistemi” ülkemizde Zencefifl Özel Eğitim ve Aile Danışmanlık Merkezi’nce uygulanmaya başlandı. ABA akademik davranışçı eğitim sisteminin, doğal hayat, sağlıklı beslenme ve sanat atölyeleriyle desenlendirilerek oluşturulan ANLESS sistemi, hakkında Zencefil Özel Eğitim ve Aile Danışmanlık Merkezi Koordinatörü Özgü Ertul, şu bilgileri verdi:
“ ANLESS Çok Yönlü Otizm Programının amacı; otizmli birey ile ailesinin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik özel eğitimin sanat, sağlıklı beslenme ve doğal hayatla desenlenmesinden oluşuyor. ANLESS için özel hazırlanmış eğitim kitap ve materyalleri sayesinde akademik eğitimlerini tamamlayan bireylere burada yoğun davranışçı yaklaşım ile diğer özel eğitim metotları uygulanıyor. Sosyalleşmesine ve konuşabilmesine yönelik atölyeler oluşturuluyor.
Otizm, bireyin dış dünyayla iletişim kurmaktan kaçınmasıdır. Burada unutulmaması gereken konu: Otizmli bireyin konuşmamasının nedeni, iletişim kurmak istememesidir. Hatta sürekli gözlerini kaçırması, sizinle göz teması kurmak istememesinin de nedeni iletişimden kaçmasıdır. Kurulan atölyelerde özel olarak hazırlanmış kitap, materyal ve cd’lerin yardımıyla bu engelin aşılabilmesinin yolları öğretiliyor. “
BATIDA YAYGIN KULLANILIYOR
Otizmle mücadelede batılı ülkelerde çok yaygın olarak kullanılan ANLESS sisteminin birebir Türkiye şartlarına uyarlandığını hatırlatan Ertul, “Akademik eğitimin yanı sıra ANLESS’in başarıya ulaşabilmesi için müzik, resim, el sanatları, drama gibi çalışmaların gerçekleştirildiği sanat atölyeleri kuruluyor. Sadece sanat atölyesi de tek başına yeterli değil. Bireyin bedensel farkındalığının geliştirilmesi ve kinetik yani vücut dengesini sağlayabilmesi için temel spor faaliyetlerinin yapılması programlanıyor. Sosyalleşmeleri için oyun grupları oluşturuluyor. Bütün bu eğitim ve atölye çalışmaları, doğal hayatın içinde gerçekleştirilmeli. Bu yüzden ANLESS programında bahçe ve toprak etkinliklerine katılmak zorunda otizmli bireyler" diyor.
BESLENMENİN ÖNEMİ UNUTULMAMALI
Otizmin bilinen sebebi olarak uzmanların, zehirlenmeyi gösterdiğini hatırlatan Ertul, Türkiye’ye yeni gelen ANLESS otizm çok yönlü eğitim sisteminde beslenmenin önemine şu şeklide açıklık getiriyor:
“Vücudun arınmasına yardımcı olacak sağlıklı beslenme programları, paket halinde aileye sunuluyor. Çok karışık ve ilk başlarda zor görünen bu program, ailelere model çalışmalarla uygulamalı olarak gösteriliyor. ANLESS çok yönlü otizm programı sayesinde, bireylerin ve ailelerin yaşam kalitesinin artması hedefleniyor. Bu yüzden sisteme bütün olarak yaklaşılıyor. Unutmayalım ki, otizm yaşam boyu sürer ve çözümü de bilinçli tıbbi tedavinin yanı sıra özel eğitim desteğidir.”
ANLESS’DE ERKEN MÜDAHALE ÖNEMLİ
Zencefil Özel Eğitim ve Aile Danışmanlık Merkezi tarafından uygulanan ANLESS çok yönlü eğitim programında erken müdahale şartı aranıyor. Neden olarak da, otizmle mücadeleye ne kadar erken yaşlarda başlanırsa o oranda başarı sağlanacağına inanılıyor. İleri yaşlarda gerek ANLESS programından gerekse diğer otizm programlarından beklenen başarı sağlanamayabiliyor. Bu yüzden erken teşhis için şunlara dikkat etmeniz gerekiyor:
“Bebeğiniz 6 ayı geçtiği halde başkalarına gülümsemiyorsa, 12 ayı geçtiği halde “agu” sesleri çıkartmıyorsa,12 ayı geçtiği halde parmakla bir şeyleri işaret etmiyorsa ya da bay bay yapmıyorsa, 16 ayı geçtiği halde tek bir sözcük söylemiyorsa, 24 ayı geçtiği halde “Baba git” “anne gel” vs. gibi basit cümleler kurmuyorsa, kazanılan diğer davranışlarında da ilerleme yerine geriye gitme varsa; O halde DİKKAT! Bir yerlerde terslik var demektir. Bu durumda hemen çocuk nöroloğu, çocuk psikiyatrist veya çocuk doktorundan yardım almanız gerekiyor.”
ANLESS PROGRAMINA KİMLER KATILABİLİR?
. Otizm, yaygın gelişimsel bozukluk ASPERGER sendromu teşhisi konulmuş 2 yaş ve üstündeki bütün bireyler programa katılabilir.
. Program paketleri 4-10-20-30 seans halinde düzenlenir.
. Özel bireyin ailesi ve yakınları da bu sistemde aktif olarak aile eğitim ve aile danışmanlık programlarına katılırlar.
. Düzenli olarak aylık gelişim değerlendirmesi yapılır. ANLESS programının genel değerlendirmesi her altı 6 ayda bir yapılır.
OTİZM NEDİR?
Otizm, doğuştan gelen ya da yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan, karmaşık gelişimsel bir bozukluktur. Bugün her 100 çocuktan üçünde otizme rastlanmaktadır. Erkek çocuklarda, kız çocuklarına göre 3 -4 kat daha fazladır. Otizme, kimyasal zehirlenmeler dışında tam olarak neyin sebep olduğu hâlâ bilinmemekle birlikte; Otizmin, beynin yapısını ya da işleyişini etkileyen bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklandığı sanılmaktadır. Ancak kalıtımla ilgili olduğu düşünülmekle birlikte, çevresel faktörlerin de tetikleyici olduğu belirtilmektedir.