Oyun Bağımlılığı

Oyun, her yaşta insanın ihtiyaç duyduğu bir olgu. Çünkü oyun eğlendirir, geliştirir, öğretir, rahatlatır, can sıkıntısına iyi gelir.

Günümüzde bilgisayar dünyasında çok çeşitli oyunlar bulunuyor. Strateji, aksiyon, macera, dövüş, eğlence, rol ve yapı inşa oyunları gibi bol seçenek var. Gittikçe gelişen oyun teknolojisi sayesinde bir çiftliği yönetebilir, orduları idare edebilir, şehirler kurup tarımla uğraşabilirsiniz. Ya da heyecan dolu oyunlarla maceradan maceraya atılabilir, kötüleri yenip güçsüz insanlara yardım eden bir kahramana dönüşebilirsiniz. Rolden role girdiğiniz bu oyunlar size gerçek hayatta yapılamayacak deneyimler yaşatır.

Ancak toplumumuz oyuna pek sıcak bakmaz. Özellikle okula başlayan çocuklar “artık büyüdün, oyun oynamak yok” diye uyarılırlar. Oysa oyun ruhsal dünyamız için çok kıymetlidir. Oyunlar sayesinde olayları çözerken neden sonuç ilişkisini anlamak, bağlantı kurmak, problem çözmek, planlama yapmak ve başarılı olmak güveni de beraberinde getirir.

Tabii şiddet içerikli oyunları bütün bu olumlamaların dışında tutmak gerekir. Şiddet içerikli oyunların hem daha fazla saldırgan özellikler göstermeye hem de şiddete karşı duyarsızlığın artmasına neden olduğu görülmektedir. Burada asıl göz önünde bulundurulması gereken şiddete eğilimi olan kişilerdir. Onlar bu oyunlardan olumsuz etkileneceklerdir.

Bağımlılık nasıl oluşuyor?

Bilgisayarda oyun bağımlısı 14-15 yaş çocuklarına bakıldığında, hepsinde ortak özelliklerin düşüncelerini aile içinde ifade edememeleri, annelerinden ayrışamamaları, sorumluluk verilmemiş, güvenilmemiş, üzülmelerine izin verilmemiş çocuklar oldukları görülür.

Çocuklarına rol model olmayı başaramayan ebeveynler doğal olarak uygun sınırlandırmayı da yapamamaktadırlar. Babaların çoğunlukla öfkeli davranışları ya da ilgisizliği, çocuğun annesine daha yapışık yaşamasına neden olmaktadır. Çocuğun annesi ile ilişkisi yoğun olarak bilgisayarla ilgili pazarlıkla geçer. Sürekli sınırları zorlar.

Psikolog Nilgün Sarı

İnternette oyun bağımlısı çocukların ders başarısı da düşüktür. Çünkü konsantrasyonda ve yetersizlikle baş etmede zorlanırlar. Yemek yemeleri de problemdir. Çocuk bütün bu sorunları aşmanın aracı olarak görür oyunu. Bilgisayarda kral, kurtarıcı, yardımsever, güçlü kahraman kısaca hayalindeki olmayı arzu ettiği kişi olma imkanı vardır. Oyun bağımlılığının bir başka nedeni de arkadaşlar arasında var olma duygusudur. Grup oyunları sayesinde kendisini yalnız hissetmekten kurtulur.

Bilgisayar bağımlılığında en büyük sorunlardan biri, kişinin giderek sanalla gerçekliği birbirinden ayıramaz hale gelmesidir. Oyunun başından kalkmak istemez sürekli sanal dünyada kalmayı tercih eder. Gerçeklik ise yavaş yavaş yok olmaya başlar. Oysa oyunlarda varolan tümgüçlü kişilik gerçek yaşamda yoktur. Ama kişi bununla yüzleşemez. Özellikle ergenlerin “herşeyi yapabilecek gücüm var” düşüncesi anne babaları oldukça zorlamaktadır.

Çözüm için…

Oyunlar kişinin gücünü gösterebildiği, başarıyı yakaladığı ortamlar sunmaktadır. Dolayısıyla kişilerin eksik olduğunu düşündüğü psikolojik ve sosyal yönleri geliştirilmelidir. Başarı duygusunu yalnızca oyunlardan alanların gerçek yaşamdaki başarıları, deneyimleri üzerine düşünmeleri sağlanmalıdır. Ayrıca başarı kriterleri normal seviyeye çekilmelidir. Çünkü hiç kimse yaşamda her alanda üstün başarı gösteremez.

Oyun aracılığıyla doyurulan, telafi edilen kişilik ozellikleri ve duygular gerçek boyutlarına getirilmelidir. Kişi, kişiliği ve kimliği üzerinde düşünebilmeli, profesyonel yardım almalıdır. Kişiliğini geçek yaşamın içinde geliştirebilmeyi sağlamalıdır.

Nilgün Sarı

Uzman Psikolojik Danışman