Parkinson Hastalarına Beyin Pili Takılabilir Mi?

Altmış yaş ve üzeri kişilerde, özellikle erkeklerde daha çok görülen Parkinson hastalığı yaşam kalitesini ciddi anlamda etkilemekte. Başta titreme, hareket yavaşlığı, denge ve davranış değişiklikleri ile kendini gösteren Parkinson hastalığı, sinir hücresi erken ölümü ile ortaya çıkan bir hastalık. 

KadıköyŞifa Ataşehir Hastanesi Parkinson ve Hareket Hastalıkları Polikliniği Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek İnce Günal, beyin pili sayesinde Parkinson hastalığının neden olduğu yaşam kalitesi kaybının telafi edilebileceğini belirterek beyin piliyle ilgili soruları yanıtladı.

. Parkinson hastalığı nedir?
Parkinson hastalığı hareket yavaşlığı, titreme, hastalık ilerledikçe denge sorunları ve davranış değişiklikleri ile kendini gösteren sinir hücresi erken ölümüyle ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Altmış yaş ve üzeri kişilerde ve erkeklerde daha sık görülür. Parkinson hastalığının nedeni tam bilinmemekte; genetik yatkınlığı olan bireylerde bazı toksik maddelere maruz kalmayla ortaya çıktığı düşünülmektedir. 

Parkinson hastalığı ve tedavisi, üzerinde en çok araştırma yapılan nörolojik hastalıklardan biridir. Özellikle hastalık ilerledikçe mevcut ilaç tedavisi ile zorlanılmakta; bu aşamada son yıllarda farklı tedavi alternatifleri hastalara uygulanmaktadır. Bu tedaviler içinde derin beyin stimülasyonu (beyin pili) yöntemi hasta memnuniyeti en yüksek olan tedavi yöntemidir. 

Hastanın belirlenen beyin bölgelerine yerleştirilen özel elektrotlar ile beyin hareket merkezinin çalışması kontrol edilmektedir. Farklı şiddet ve dalga boyu ayarları yapılarak en iyi düzelme sağlayan parametreler saptanmaktadır. İlk pil ayarları yapıldıktan sonra hasta 3 – 6 ay aralarla pil ayarlarını kontrol ettirmek için nöroloji uzmanı ile görüşmektedir. Beynin subtalamik alanına yerleştirilen elektrotlar sonunda hastanın ilaç sayısı yüzde 70 azalmakta ve ilaçlardan aldığı verim dramatik artmaktadır. Beyin pili tedavisi sonrasında hastaların yaşam kalitesi belirgin yükselmekte ve Parkinson için kullandıkları ilaç sayısı çok azaldığı için bu ilaçlara bağlı yan etkiler kaybolmaktadır. 

. Hangi hastalar beyin pili ameliyatı olabilirler?
1.    Derin beyin stimülasyonu (DBS) veya beyin pili ameliyatları Parkinson hastalığı ve esansiyel tremor hastalarına uygulanır.
2.    Parkinson hastalığı ilaç tedavisi ile bulgularında geçmişte olan iyilik halinin kaybolduğu hastalar. 
3.    Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçları geçmişte kullanmasına rağmen, son yıllarda ilaç yan etkileri nedeniyle hayat kalitesinde bozulma olan hastalar.
4.    Hastanın yaşının 75 ve üzeri olması cerrahi sırasında elektrota bağlı kanama ve diğer komplikasyonlar için risk teşkil eder.
5.    Kontrolsüz diyabet, kontrolsüz yüksek tansiyon ve ağır kalp hastalıkları olan hastalar cerrahi için uygun değildir.
6.    Orta ve ağır şiddette hafıza problemleri yaşayan hastalar cerrahi için uygun değildir.

. Beyin pili nasıl takılır? 
1.    Öncelikle hastanın cerrahi tedaviye uygun olup olmadığı ilgili nöroloji uzmanı tarafından belirlenir. Bu aşamada beyin cerrahisi ve psikiyatri ile görüşmeler yapılır.
2.    Ameliyattan 3 gün önce hastaneye kabul edilen hasta bu dönemde anestezi uzmanı tarafından değerlendirilir. 
3.    Ameliyat öncesinde hastanın ilaçları belli bir düzende azaltılır ve ameliyat sabahı beyin haritalaması için kullanılan bir çerçeve (frame) hastaya lokal anestezi ile takılır. Hastanın MR görüntüleri alınır ve son hesaplamalar yapılır. Hasta ameliyathaneye alınır.
4.    Hasta uyutulmadan elektrotların ince ayarları muayene ederek ve elektrofizyolojik kayıtlayarak belirlenir. 
5.    Sistemin enerji kaynağı cilt altına yerleştirilirken için hasta anestezi uzmanı tarafından uyutulur.
6.    Ameliyathaneye girme ve çıkma arasındaki süre hastaya göre değişmekle birlikte 3-5 saattir. 
7.    Ameliyat sonrası ilk gece hasta tedbir gereği yoğun bakım ünitesinde izlenir. 
8.    Ameliyattan sonra taburculuk 3 – 5 gün içinde gerçekleşir. Dikişler 10. günde alınır.
9.    Pil ayarlarının yapılması ameliyattan sonra birinci hafta için planlanır. Takip eden haftalar için hasta 7 – 10 gün aralarla kontrole çağrılır. 4 – 6 haftadan sonra vizitler (hasta kontrolleri)  aylık veya 3 aylık gerçekleşir.