PET CT İle Erken Tanı

Sıkıntılı ve maliyeti yüksek olan ancak özellikle kanserlerin tanısını son derece kolaylaştıran Pozitron Emisyon Tomografi – Bilgisayarlı Tomografi (PET/CT), herhangi bir yan etkisi olmadığı için çocuklarda da güvenle kullanılabiliyor. Medica Tıp Merkezi Nükleer Tıp Bölüm Şefi Uzm. Dr. Okan Falay PET/CT hakkında bilgi verdi.

PET/CT, kanserin tüm vücut organlarına  yayılımını tek incelemede gösterir.

POZİTRON EMİSYON TOMOGRAFININ KULLANILDIĞI ALANLAR

Kanserlerde (onkolojik): Akciğer Tümörleri, meme kanseri, kolorektal kanserler, mide ve özofagus tümörleri, baş-boyun tümörleri, lenfoma, melanoma, tiroid kanseri, jinekolojiktümörler (serviks ca., over ca.), pankreas kanseri, soliter pulmoner nodül.

Kanser dışı (nörolojik, kardiyolojik): Epilepsi (cerrahi öncesi değerlendirme), alzheimer veya frontotemporal demans, kalp dokusunun canlılığını (viabilite) belirlenmesi.

Kanserin evresi en doğru şekilde belirleyerek PET/CT, hekime hastanın cerrahi tedaviden fayda görüp görmeyeceğini söyler

NEDEN PET?

Diğer tanısal görüntüleme yöntemlerine göre çok daha erken evrede kanseri ve yayılımının tespiti ile tedavi başarısını artırmaktadır.

Doktorunuz 3 boyutlu olarak hastalığınızın metabolik aktivitesini ve varsa yayılımını en doğru lokalizasyon bilgisi ile elde etmiş olacaktır.

Hangi tedavinin verileceğini belirlemekte ve tedavinin etkin olup olmadığının en erken dönemde tespitini sağlamaktadır.

Bazı hastalarda birçok tetkik ile örneğin akciğer tümörlerinde (Toraks CT, Kemik Sintigrafisi, Batın USG) alınacak bilgi, daha doğru olacak şekilde sadece PET/CT ile elde edilebilmektedir.

Hastanın cerrahi tedaviden fayda görüp görmeyeceğinin bilgisini verir. Erken tanı ve tedavi ile gereksiz uygulama (tekrarlayan biyopsiler, hastanede kalış süresinin uzaması vb.) yapılmamasını sağlamaktadır.

Vücuttaki uzak ve gizli yayılımları tespit ederek doğru tedavinin seçilmesini sağlamaktadır.

PET/CT’NIN EKSTRA AVANTAJLARI NELERDIR?

Metabolik (PET) ve anatomik (CT) bilginin tek bir çalışmada elde edilmesi ile çekim süresinde belirgin azalma. (10-15 dk.)

İdeal füzyon görüntüleri (PET ve CT) elde edilerek en doğru metabolik lokalizasyon bilgisi elde edilir.Olası hareket hataları nedeni ile en zor değerlendirilen baş-boyun, akciğer ve postoperatuar abdomen gibi bölgelerin çok daha doğru değerlendirilmesini sağlar.

Eş zamanlı PET ve CT görüntüleri sayesinde radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi tedavilerin izlenmesi ile radyoterapinin daha doğru alana yapılmasını sağlar.

PET/CT ÇEKIMININ EN İYI ŞEKILDE YAPILABILMESI İÇIN

Daha önceki yapılmış olan tetkiklerin (CT, MR, USG, Kemik Sintigrafisi vb.) getirilmesi gerekmektedir.

6 saatlik açlık ile beraber bu süre içinde 1 lt (4-5 bardak) su veya gereklilik halinde kullanımı açıklanacak şekilde kontrastlı sıvı içilmesi gereklidir.

Kullandığınız ilaçları kesmeniz gerekmemekte olup, su ile beraber alabilirsiniz, ancak içinde şeker olabilecek öksürük şurubu gibi ilaçların alınmaması lazımdır.

Diabetik hastalarda (şeker hastalığı) çekimden önce kan şekeri (glökoz) seviyesinin 150 mg/dl’nin veya gereklilik halinde en azından 200 mg/dl’nin altında olmasının sağlanması gerekmektedir.

PET çekiminden 24 saat öncesi aşırı egzersiz yapılmamalıdır.

Radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi müdahaleler PET çekimini etkileyebileceğinden randevu tarihi bu bilgiler ile beraber belirlenecektir.

Diğer görüntüleme yöntemleri ile saptanamayan yayılımları saptama gücüne sahiptir.

ÇEKIM: Çok düşük miktarda işaretlenmiş şeker bileşiğinin (FDG) koldan damar yolu ile verilmesinden sonra FDG’ nin vücutta dağılımı için 30 ile 60 dakika özel bir odada bekletilir. (onkolojik çalışma 60 dk., kardiyolojik ve nörolojik çalışma 30-45 dk.) Bekleme süreci sonrası sırt üstü pozisyonda yaklaşık 15 dk süren PET/CT çekimi önce CT sonrada PET olacak şekilde yapılır.

ÇEKIM SONRASI: FDG’nin bilinen hiçbir yan etkisi olmamakla birlikte düşük dozdaki radyasyonun vücuttan atılması için çekim sonrası bol sıvı alımı ile mesanenin boşaltılması önerilmeketdir. Çekimde herhangi bir sakinleştirici  kullanılmamış ise normal günlük hayata dönülebilir. Çekim sonrası birkaç saat sonra verilen tüm madde vücuttan atılmış olacaktır.

Uzm. Dr. Oktay Falay
Medica Tıp Merkezi Radyoloji Uzmanı
(www.medicatr.com)