Porselen Protezler

. Ön dişler nedir ve neden önemlidir?
Yüz güzelliğinde önemli bir yeri olan güzel bir gülüş ve bu gülüşü oluşturan en önemli unsurlardan biri dişlerdir. Vücudumuzu sağ ve sol olarak tam ortadan ikiye bölduğünü varsaydığımız hayali bir hattın sağında ve solunda kalan alt ve üst çenedeki ilk üç diş ön dişleri oluşturur.

Ön dişlerde oluşan diş eksikliği hastalarımızı özellikle estetik açısından rahatsız eder. Ön dişlerde travma çürük veya dişeti hastaliğına bağlı oluşan diş kayıplarında estetik kayıba ilave olarak konuşma ve fonksiyon kayıpları da eklenir. Ayrıca dişler çekilmese de var olan dişlerin renkleri görünüşleri, çürük olması veya kırılmalar sonucu dişte oluşan doku kayıpları yine estetik sorunlar oluşturur.

Hastalarımızın arka azı dişlerinin kaybında daha çok çiğneme eksikliğine bağlı şikayetleri  olur. Ön bölge kayıplarında ise estetik ve konuşma bozuklarının yanında sosyal ortamlarda yaşanılan zorluklar nedeniyle psikolojik sorunlar da eklenir. Hastalarımız uzun süre arka dişlerindeki kayıpları tedavi ettirmeyi erteleseler de ön bölgedeki diş eksikliğinde çok daha kısa sürede diş hekimine tedavi için başvurmaktadırlar.

. Ön bölgedeki diş eksikleri için ne tür protezler kullanılır?
Diş hekimliğindeki gelişmeler hastalarımızın estetik beklentilerini karşılayabilecek düzeye ulaşmıştır.  Hastalarımıza günümüzde doğal ve güzel görünüşe sahip çeşitli  protezler uyguluyoruz. Protez tiplerini eksik diş sayısına eğer dişler varsa dişlerdeki doku kaybına bağlı olarak belirliyoruz.

Diş eksikliği yoksa, ön dişlerde aralıklar varsa veya hafif derecede capraşıklıklar varsa,  porselen laminalar uygulanır. Ancak öncelikle ortodontik tedavi  düşünülmesi gerekir. Dişin çok az kesilmesine ihtiyac vardır. Tırnak şeklinde porselen yapraklar olarak tarif edebiliriz.

Eğer bir veya birden fazla diş kayıpları varsa ve ağızda kalmış olan dişler yeterince destek olabileceklerse veya implantların üzerine sabit porselen protezler (hekim tarafından yapıştırılan ve hasta tarafından çıkarılamayan) uygulanır.

Porselen  kırılgan bir madde olarak bilinir. Bunun güclendirilmesi için porselenin altına metal, aluminyum oksit veya zirkonyum kullanılarak destek sağlanır. Porselene destek amacıyla metal olarak krom, kobalt, nikel, titanyum veya altın, palladiyum gibi kıymetli metaller kullanılır. Kıymetli metaller metal alerjsi olan hastalarımızda tercih edilir ancak maliyeti yüksektir. Metalin grimsi rengi porselenin altında renk sorunu oluşturabilir bu amaçla beyaz renkli olan zirkonyum yaklaşık son 10 yıldır dişhekimliğinde porselenin altında destek olarak kullanılmaktadır. Yeni bir sistemdir.

Tamamiyle porselenden oluşan sabit protezler ise  oldukça estetiktir, porselenin direnci arttırılmıştır. Sefaflığı fazla olduğu için alttaki doğal dişin rengi eğer cok koyuysa bunu  maskeleyemez. Ama renk sorunu yoksa doğal dişe yakın estetik bir protezin yapılabilmesini sağlar. Porselen laminalar da tamamiyle porselenden yapılmaktadır.

. Protez tiplerinin üretimleri arasında bir fark var mıdır?
Tamamiyle porselen protezlerin ve daha çok da zirkonyum destekli protezlerin yapılabilmesi için bilgisayar destekli makineler kullanılmaktadır. Protezlerin dizaynı bilgisayar programlarında yapıldıktan sonra bilgisayardan bu dizayna uygun komutlara göre özel makinelerde porselenin alt yapısı işlenmektedir.

Bu malzeme ceşitlikleri ve yapım tekniklerindeki farklılıklar maliyet farklıklarını getirir. Hastalarımızda daha çok bize bu farklılıkları bilemedikleri için porselenin  kalitesinde farklılıkların olduğunu düşünürler ve bizlere tedaviye başlamadan önce kalitesini sorarlar.

“En iyi kalitede porselen yaptırmak istiyorum” diyerek gelen pek çok hastamız mevcuttur. Ayrıca hastalarınız “lamina yada zirkonyum yaptırmak istiyorum” diye sıklıkla fakültemize başvurmaktadırlar. Porselen ve protez tipinin seçimi , ağız içi muaynesinden sonra ancak diş hekimi tarafından yapılabilir

. Diş eti sağlığı açısından sabit porselen protezlerin önemi nedir?
Porselen biouyumlu bir maddedir. Dişetlerine zarar vermez. Porselenin altında destek için eğer metal kullanılacak ise kullanılan metalin kalitesi önemlidir. Protez ağız bakımını zorlaştırmamalıdır.

İyi temizlenemeyen protezler diş etlerinin hastalanmasına neden olabilir. Protez özellikle köprü şeklinde ise köprü altının ve diş aralarının temizlenebilmesi çok önemlidir. Ara yüz fırçalarının ve köprü altlarını temizleyen özel diş iplerinin kullanılması gereklidir. Ayrıca protezlerin diş etlerine baskı yapmayacak şekilde dizayn edilmesi diş eti sağlığı için oldukça önem taşır.

. Gelecek için protez işlemlerinde yarar sağlacak yeni teknolojik gelişmeler var mı?
Bilgisayar destekli protez üretimi yaygın olarak diş hekimliğine girmiştir. Teknoloji diş hekimliğine hizmet etmeye devam etmektedir.  Bu gün ağız içi kameralar kullanılarak ölçü almadan protez üretim sistemleri geliştirilmektedir. Henüz bu sistemlerin eksikleri olmasına rağmen özellikle ölçu alma işleminde bulantı refleksi olan hastalarımız için umut verici iyi bir haberdir.

Yrd. Doç. Dr. Nuray Çapa
Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi
Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
www.dishekimligi.yeditepe.edu.tr