Prostat Büyümesinde Tedavi Seçenekleri

İyi huylu prostat büyümesinin yaşlanan erkeğin hastalığı olduğunu söyleyen Hattat Hastanesi Üroloji Bölümü Başkanı Halim Hattat, “Her normal erkek bu hastalığa yakalanma riskini taşır. İyi huylu prostat büyümesi (Benin prostat hiperplazisi, BPH) teknik olarak prostattaki mikroskobik değişimleri anlatır” deiyor ve şu bilgileri veriyor:

Prostattaki bu büyüme kanserin aksine selim niteliklidir ve hücrelerin aşırı çoğalmasıyla karakterizedir. 40 yaşlarında erkeklerde vücuttaki hormonal değişikliklere bağlı olarak prostatta ortaya çıkan hücresel farklılaşmalar prostat içerisinde adenom adı verilen bir dokunun gelişmesine yol açar. Bu durum aslında hemen tüm erkeklerde meydana gelir. Buradaki sorun prostatın üretraya (idrarı mesaneden dışarı taşıyan kanal) çok yakın olması nedeniyle, prostat büyümesinde idrar kanalına baskı meydana gelmesidir. Bu da can sıkıcı idrar problemlerine neden olur. Yine de BPH erkeklerin ancak 1/3`ünde tedavi gerektirecek ölçüde tıkanıklığa yol açar.

NEDENİ HORMONLAR VE YAŞ

İyi huylu prostat büyümesinin neden kaynaklandığı tam olarak bilinmiyor ancak hormonların önemli etkileri olduğu düşünülüyor. Yine yaşlanma BPH`ın bir diğer önemli nedenidir. bu hastalığın görülme sıklığı yaşla birlikte artar. 40 yaşındaki erkeklerin %20`sinde, 60 yaşındaki erkeklerin %60`ında, 80 yaşındaki erkeklerin %90`nında değişen oranlarda prostat büyümesi vardır. Ailesinde prostat büyümesi olan erkeklerin bu hastalığa daha sık yakalandıkları da gözlemlenmiştir.

İyi huylu prostat büyümesi kanser değildir. Ancak hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur.

BU ŞİKAYETLERE DİKKAT!

İyi huylu prostat büyümesi (BPH) prostatta büyümeye dolayısıyla alt idrar yolu semptomlarına ve mesane çıkışında tıkanıklığa neden olur.
• İdrar akımında zayıflama
• İdrara başlamada zorluk
• Kesik kesik idrar yapma
• İşeme sonrasında damla damla idrar gelmesi
• Sık idrara çıkma ve acil işeme ihtiyacı
• Geceleri idrara çıkmada artış
• Mesanenin tam boşalmadığı hissi

BPH belirtilerine benzer belirtiler mesane taşı, enfeksiyon, diyabet, nörolojik problemler, prostatit veya prostat kanserinde de görülebilmektedir.

Belirtiler yıllar içinde yavaş yavaş geliştiğinden, ciddi tıkanıklığı olan hastalar bile bazen bu durumu normal olarak kabul edebilirler, yani duruma adapte olurlar. Ancak prostat büyümesi semptomlarına dayanabilme derecesi kişiden kişiye değişir.

Eğer idrar şikayetleriniz hayat kalitenizi düşürüyorsa tedavi görmek için mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Problemi ne kadar görmezden gelirseniz o kadar risk altına giriyorsunzu demektir.

TANISI NASIL KONULACAK?
Doktorunuz sizi dikkatli bir tıbbi incelemeye tutacak, diyabet, Parkinson hastalığı, kalp krizi gibi semptomları elemek için medikal ve cerrahi yönden hastalık öyküsünü dikkatli bir şekilde dinleyecektir.

Elle yapılan rektal muayenin de dahil olduğu fiziksel kontrollerle prostatın büyüklüğünü ölçecek, prostat kanseri ya da prostatit ayrımını yapacaktır. Daha sonra Prostat antijenlerinizin ne kadar yükseldiğini görmek için PSA testi isteyecektir.

İdrar tahlili de mesane kanseri, prostat enfeksiyonu ve idrar yolu enfeksiyonlarının ortaya çıkarılması açısından gereklidir. Prostata bağlı şikayetlerin ne kadar şiddetli olduğunun anlaşılmasında ve idrar akımı göstermek için üroflowmetri ve PVR teknikleri kullanılır. Ultrason da ayrıntılı bilgi için son derece önemli bir tetkiktir.

Şüpheli durumlarda örneğin hastanın kanaması varsa sistoskopi yani idrar yollarının endoskop ile görüntülenmesine de başvurulabilir.

Özetlersek, prostatın iyi huylu büyümesinde aşağıdaki tanı yöntemleri kullanılır:

Prostatın elle incelenmesi için rektal muayene (tuşe)
PSA isimli kan tahlili
İdrar tahlili
Saniyedeki idrar akım hızı (uroflowmetri) + PVR (idrar yaptıktan sonra mesanede kalan idrar miktarı) belirlenmesi
Urogenital ultrasonografi

TEDAVİDEKİ SON DURUM
Prostat büyümesi`nde tedavi gerektiren durum prostatın büyümüş olması değil, büyümüş olan prostatın idrar kanalını tıkaması ve bunun da ciddi şikayetlere yol açmasıdır.

Prostat büyümesi tedavisindeki mantık, büyümüş olan adenom dokusunu ortadan kaldırıp idrar kanalındaki tıkanıklığı gidermektir.

Bu hastalığın tedavisinde, günümüze kadar çeşitli tedavi yöntemleri denenmiştir. İlaç tedavisi, çeşitli cerrahi yöntemler, lazer tedavileri, ısı veya termal terapiler halen kullanılmakta olan tedavi seçenekleridir.

Bu yöntemler hakkında bilgileri aşağıda bulacaksınız:
İlaç Tedavileri

İdrar şikayetleri genellikle ilaç tedavisine yanıt verir. Hekimler cerrahi müdahele gibi daha ciddi tedavielre geçmeden önce bunun denenmesini önerirler. Prostatın iyi huylu büyümesinde kullanılan iki grup ilaç vardır:
a. Alfa blokerler: Mesane tabanı ve prostatta bulunan kasları gevşeterek idrar yapmada kolaylık sağlarlar.

b. Finasterid: Bu ilaç Alfa blokerler gibi kasları gevşetmek yerine prostatı küçülterek etki gösterir.

Cerrahi Tedavi (prostat ameliyatları)
1. Büyümüş Prostat Dokusunu Almak için Yapılan Ameliyatlar

a. TURP

TURP`ta büyümüş prostat dokusu kapalı ameliyat ile alınır. Genel, epidural yada spinal anestezi altında küçük bir elektrikli cerrahi alet penisten üretraya doğru sokulur. İdrar yolunu tıkayan fazla doku alınır ve yaralar koterize edilir. Hastanede yatış süresi ameliyattan sonra 1-3 gündür. Ameliyat sırasında takılan sonda hastaneden çıkarken alınmaktadır. Ameliyat sonrasında idrar yaparken duyulan ağrı ve acil işeme hissi zamanla düzelmektedir.

b) Geleneksel açık prostat ameliyatı (Prostatektomi)

Oldukça büyük bir prostata sahipseniz veya başka tıbbi koşullar varsa, o zaman TURP yerine açık ameliyat size önerilebilir. Başarılı bir teknik olmasına rağmen iyileşme sürecinde daha fazla hastanede kalmanız gerekebilir. Açık ameliyat olduğu için diğer açık ameliyatlardaki riskler (pulmoner emboli, tromboz, kalp ve beyin sorunları) burada da mevcuttur.Doktorunuz bu ameliyatla ilgili size daha ayrıntılı bilgi verecektir.

c. Prostatın Transüretral Elektrovaporizasyonu (TUVP)
TUVP`de özel bir elektrod, büyümüş prostat dokusunu ısıtarak buharlaştırır.

d. Lazer prostatektomi
Lazer uygulamaları prostat büyümesinde kullanılan en son tedavi seçeneklerinden biridir. Lazerle prostatın buharlaştırılması veya koterizayonu (yakılma) daha az yan etki ve risk vaat etmektedir. KTP lazer uygulamasında idrar katateri daha kısa zamanda çıkarılır ve idrar tutamama ya da kan nakli komplikasyonları daha az görülür.
2. Şikayetlerin Giderilmesini Hedefleyen Cerrahi Tedaviler

a. Transüretral Prostat İnsizyonu (TUIP)
TUIP tedavisinde genel veya spinal aneztezi altında özel bir alet üretraya sokulur. İdrar akışını sağlayan mesane boyununun yanındaki prostatta elektrik akımı ya da lazer enerjisi ile küçük kesikler oluşturulur. Hastaların büyük bir kısmında idrar şikayetlerinde iyileşme olur.

b. Transüretral Mikrodalga Termoterapisi (TUMT)

TUMT tedavisinde penise takılan bir kateterden geçirilen bir alet ile prostat mikrodalga enerjisi ile ısıtılır. Bu işlem yaklaşık 30 dakika sürer ve prostatın büyümüş dokusunu etkili bir yıkıma uğratır.

c. Transüretral İğne Ablazyonu (TUNA)
TUNA yönteminde önce sistoskop aracılığı ile büyümüş prostat dokusuna mikrodalga iğneleri yerleştirilir. Sonra bu iğneler ısıtılır. Isıtılan doku birkaç gün ile birkaç hafta arasında yavaşça yok olur. Tam iyileşme ise 1-2 ayda gerçekleşir.

Greenlight PVP nedir?

GreenLight PVP Lazer Prosedürü (Prostat Dokusunun Fotoselektif Yöntemle Buharlaştırılması) öncesinde iyi huylu prostat büyümesi hastaları etkin ama risk seviyesi daha yüksek olan ameliyat seçeneği ile daha az etkin ancak daha düşük riskli ısı terapi yöntemleri arasından tedavi metodunu seçmek zorunda kalıyorlardı.

Greenlight PVP prosedürü ameliyat seçeneğinin etkin tedavi özelliğini ve ısı terapinin düşük risk oranı ile birleştiren basit bir tedavi yöntemidir.

Greenlight PVP prosedürü çok yüksek seviyede bir enerji kullanarak prostatın büyümüş olan bölgelerini buharlaştırarak tam olarak ortadan kaldırır.

Çoğu hasta birkaç saat içinde evlerine gidebilir ve normal aktivitelerine birkaç gün içinde başlayabilir. Greenlight PVP cerrahi tedavinin yean etkilerinden uzak ve düşük risk seviyesi ile normal yaşama dönüş sağlar.

Nasıl uygulanır?

Sisteskopi ile ince bir fiber ünitesi üretraya sokulur. Fiber, greenlight enerjisini kullanarak genişlemiş prostat dokusunu buharlaştırarak ortadan kaldırır. Doktor emin bir şekilde tedavi bölgesini rahatlıkla görür ve her hastanın anatomisine ve ihtiyaçlarına uygun bir şekilde tedaviyi gerçekleştirir. Normal idrar akışı anında sağlanır ve idrar şikayetleri hemen ortadan kalkar. Hastanın özelliğine göre hasta birkaç saat içinde yada sonraki gün evine gidebilir.

Sonda takmak gerekir mi?

Genelde bu işlemde sonda takmaya gerek kalmaz. Takıldığı halde de 24 saatten az bir sürede çıkarılır.

Koplikasyonları var mı?

Greenlight PVP işleminin riski ve komplikasyonları çok azdır. Genelde hastaların çoğu bu işlemden tatmin olmuşlardır. Hastalar prosedürden sonra 2 hafta boyunca az oranlı yanma hissedebilirler ve/veya idrarda kan görebilirler. Bu şikayetler geçicidir ve doktorunuz tarafından kolaylıkla tedavi edilir.

Tedavi sonuçları ne zaman görülür?

Prosedürden hemen sonra şikayetler ortadan kalkar. 24 saat içinde de idrar akışında önemli düzelmeler meydana gelir.

Normal aktivitelere ne kadar zamanda dönülür?

Greenlight PVP hastaların ereksiyon yada orgazm olmasını genel olarak etkilemez. Düşük oranda geriye dönük ejakülasyon meydana gelebillir. Hastalar prosedür öncesi cinsel aktivitelerini muhafaza etmektedir.

Kaynak: Hattat Hastanesi web sitesi
(www.hattathospital.com)