Prostat Kanseri ve Tedavisi

Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanserdir. Prostat kanseri Amerikada en fazla görülen kanser türü olup, dünyada ise akciğer kanserinden sonra en sık görülen kanser türüdür Tüm dünyada meydana gelen demografik değişiklikler yaşam süresini uzattıkça prostat kanserinin görülme oranı da yükselmeye devam etmektedir. Amerika’da her yıl ortalama 160 bin yeni prostat kanseri vakası tespit ediliyor.Yaklaşık her 6 erkekten biri prostat kanserine yakalanıyor. Yapılan çalışmalar prostat kanserinin en fazla 55 yaş üzerinde görüldüğünü gösteriyor.

Neden oluşur?
Prostat kanserinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Risk faktörleri prostat kanseri oluşumuna zemin hazırlarken, asıl problem normal hücrelerin kötü hulu (malin) hücrelere dönüşmesidir. Genetik faktörler, beslenme sorunları, çevresel problemlerle birlikte yaş, soy, ırk da risk faktörü olarak düşünülmektedir.

 
• Yaş: Prostat kanseri sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. Bu kanser özellikle 50 yaş sonrasında görülmekte, 70 yaş civarında ise görülme sıklığı en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Erken tanı yöntemlerinin gelişmesiyle prostat kanserine bağlı ölüm oranı oldukça azaltılmıştır.

 
• Beslenme: Aktivitesi düşük bir yaşam tarzı ile fazla kilo ve obeziteye neden olan fazla yağlı ve kalorili bir beslenme planı hastalığın görülme sıklığını arttırmaktadır.

 
• Irk: Dünyada en yüksek prostat kanserine yakalanma riski Afrika kökenli Amerikalılardır.

 
• Genetik Miras : İkinci- üçüncü kuşak akrabalarınızda bu sorun varsa, ailesinde prostat kanseri olmayanlara göre 5-10 kat daha fazla risk taşıyorsunuz. İlk kuşak akrabalar ise riskinizi yaklaşık 11 kat daha arttırıyor. Özellikle baba veya erkek kardeşinizde prostat kanseri saptandıysa, prostat kanserine 2-3 kat daha fazla risk taşıdığınızı bilmelisiniz.
  Burada söz konusu olan yalnızca baba tarafındaki akrabalar değildir. Annenizin babası, amcası yada erkek kardeşinizin prostatında kanser saptandıysa o zaman çok dikkatli olmalı, kontrollerinizi mutlaka yaptırmalısınız.

BELİRTİLERİ NELER?
Prostat kanseri erken evrelerinde genellikle belirti ve semptomlar sergilemez. Yakınmaların ortaya çıkış şekli kanserin yerleşim yerine ve büyüme hızına göre değişiklik gösterir. Prostat kanseri ilerlediğinde tipik olarak lenf nodlarına, kemiklere, akciğerlere, karaciğere, ve böreklere sıçrar ve metastaz yapar. Hastalığa ait semptomlar erken teşhis edildiği takdirde, hemen müdahele edilerek kesin tedavi olanağı sağlamak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür.
Prostat kanserli hastaların yaşamlarını sürdürmeleri bazı faktörlere bağlıdır. Bunlardan en önemlisi erken teşhistir.

TANI YÖNTEMLERİ

 
• Rektal Muayene

 
• PSA

 
• Diğer Testler
  o Biopsi: Prostat doku örnekleri özel ince bir iğne yardımıyla alınır, genellikle 6 ila 12 örnek kanser oluşumu açısından patoloji laboratuvarınca incelenir.
  o MRI veya Tomografi: Kanserin diğer doku ve organlara (lenf nodları, karaciğer, etc.) yayılıp yayılmadığını anlamak için vucudun çeşitli görüntüleme sistemleri ile taranmasıdır.
  o Kemik Tarama: Enjeksiyon sonrası kemik metastazlarını tespit amacı ile yapılır.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Aktif gözlem

Aktif gözlem yöntemi normal aktiviteyi etkilemeyen ve yan etkisi olmayan bir tedavi seçeneğidir. "Hiçbir şey yapmama" olarak özetlenen geleneksel gözetimli bekleyişin aksine aktif gözlemde hastalar PSA ve serbest PSA için düzenli kan testleri, rektal muayeneler, diğer görüntüleme yöntemleri ve biyopsiler ile aktif olarak gözetim altında tutulurlar.

Brakiterapi

Brakiterapi yunanca "kısa tedavi" ifadesinden gelir ve dozun kısa mesafeden uygulandığı anlamına gelir. Buradaki amaç; kanser hücrelerine harap edici yoğun bir ışık kütlesiyle saldırırken çevredeki dokular üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirmektir.Bu teknikte 50 - 150 radyoaktif çekirdek, 20 - 40 adet iğne yardımı ile doğrudan prostat dokusuna yerleştirilir.
Brakiterapi daha çok yayılmamış lokalize kanserleri olanlara uygundur.

Radikal Prostatektomi

Radikal Prostatektomi yönteminde prostat bezi tamamen (radikal) kesilerek çıkartılır (prostatektomi). Bu işlem sırasında prostat beziyle birlikte çevre dokular da alınır.

Eksternal Radyoterapi

Bu tedavi yönteminde yüksek enerjili radyoaktif ışınları direkt olarak prostat dokusuna iletilir. .

Kriyoterapi

Kriyoterapi tedavisinde prostat dondurulur

Termal tedavi

Termal yani ısı tedavilerinde amaç yüksek ısı yoluyla hedef dokular tahrip edilmesidir.
HIFU (Transrectal High Intensity Focused Ultrasound) yüksek enerji içeren ultrason dalgaları tarafından üretilen aşırı ısı aracılığı ile dokuları tahrip eder.

Ultrason enerjisi rektuma sokulan bir prob vasıtasıyla prostata iletilir. Ultrason dalgaları rektal duvarı aşarak prostat dokusu üzerine odaklanırlar. Bu odaklanma işlemi sadece odak noktasında ısı artışına sebep olarak çevre doku ve organlara zarar vermeden yalnızca hedef bölgede dokuda tahribat oluşturur. Bu cihaz özellikle lokalize prostat kanseri vakalarında kullanılmak üzere tasarlanmış bir cihazdır.

HIFU tedavisi yaklaşık 1-3 saat arasında sürer ve spinal aneztezi altında yapılır.

Prof. Dr. Halim Hattat
(Hattat Hastanesi Üroloji Bölümü Başkanı)

Kaynak: Hattat Hastanesi web sitesi
(www.hattathospital.com.tr)