Rahim Ağzı Kanseri ve HPV Aşısı

Rahim ağzı kanseri kimlerde görülür? HPV aşısı ile rahim ağzı kanserinden korunmak mümkün mü? İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Kadın Hastalıkları Doğum Bölümü Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Hanifi Şahin bilgi verdi.

Rahim ağzı kanserine kadınlarda ne oranda rastlanıyor? Daha çok kaç yaş grubundaki kadınlarda görülüyor? Rahim ağzı kanserinin ortak birtakım belirtileri var mı kadınlarda?

Rahim ağzı kanseri, kadınlarda 4-5’inci,  jinekolojik kanserler içerisinde ise 3-4’üncü sırada görülebilen bir kanserdir. Yaş grubuna baktığımızda 30 ve 50’li yaşların hastalığıdır. 35’li ve 55-60’lı yaşlarda iki pik dönemi var. Ülkemizde yılda vaka sayısı 2 bine yakın görülen bir kanser türüdür.

Rahim ağzı kanseri uzun süre bir belirti vermeyebilir. Belirti olarak düzensiz adet kanamaları örnek verilebilir. Eğer kadın menopoza girmemişse adet düzensizliği olarak ifade edebiliriz. Menopoz sonrası da görülebilir. Yüzde 10-15 oranındadır. Eğer ilerlemişse bel, bacak, karın ağrıları bacaklarda şişme, vajinal kanama ve akıntı gibi bulgular olabilir.

RAHİM AĞZI KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ

Hangi kadınlarda bu risk daha yüksek? Neye bağlı olarak rahim ağzı kanseri görülebiliyor?

HPV ve rahim ağzı kanseri bunlar birbiriyle çok güçlü ilişki içerisinde. HPV dediğimiz bir virüs, bir enfeksiyon ajanı. Rahim ağzı kanserinin yüzde 99,7’sinde bu virüs görülebiliyor. Dolayısıyla rahim ağzı kanserinin en büyük nedenlerinden biri HPV dediğimiz enfeksiyon ajanıdır.

HPV enfeksiyonu kadınlara nasıl bulaşıyor? Erkeklerde bunu taşıyabiliyorlar mı?

Erkekler de taşıyabiliyorlar. Ana bulaşma yolu cinsel temastır. Başka bulaşma türleri de var; ama yüzde 99’u cinsel yolla bulaşır. Papilloma denilen virüsün 150-200’den fazla tipi vardır. Mesela 6 ve 11 tipli kadınlarda ve erkeklerde kondilom denilen genital siğillere neden olabilir. 14-15 tipleri onkojenik suçludur. Kanser yapabilen tiplerin başını 16 ve 18 tipleri çeker. Bunlar maalesef kadınlarda rahim ağzı kanserine neden olabilen enfeksiyon ajanlarıdır.

HPV enfeksiyonu geçiren bir kadın bunu nasıl anlayabilir?

Genital siğiler varsa hekim bunu kolayca tanıyabilir. HPV ile temas var; ama HPV’nin spesifik bir semptom dediğimiz bir bulgusu yoksa da smear yani rahim ağzından sürüntü testiyle veya HPV testi yaptırarak tespit edilebilir.

Rahim ağzı kanseri aşısı kimlere öneriliyor?

Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında her insana yapılan aşı HPV’nin belli tiplerini içerir. Şu anda 4’lü ve 9’lu aşı var. HPV aşılarını cinsel hayat başlamadan önce; yani genelde teorik bilgi olarak 9-26 yaş arasında yaptırmak gerekir. Ama ideali 11-12 yaşlarındayken kız ve erkek çocuklarına yaptırmaktır.

Doç. Dr Hanifi Şahin

HPV ERKEKLERİ NASIL ETKİLİYOR

HPV virüsü kadınlarda rahim ağzı kanserine yol açabiliyor. Erkeklerde yol açtığı bir kanser var mı? Örneğin penis kanseri ile bir ilişki var mı?

HPV virüsü sadece rahim ağzı kanserine neden olmaz. Vulva vajen kanseri, erkeklerde anüs ve penis kanserine yol açabilir. Baş, boyun ve geniz (nazofaringeal) kanserlerine de neden olabilir. Aşılama bu kanserler içinde koruyucu önem arz eder.

HPV AŞISI

HPV aşısının koruyuculuğu ömür boyu mu? Kaç doz yapılıyor? Nereden uygulanıyor?

14 yaş altındaki bireylere 6 ay ara ile 2 doz yapılır. 15 yaş üstündeki bireylere 3 doz aşı önerilir. İl aşıdan 2 ay ve 4 ay sonra olmak üzere toplam 3 doz aşı uygulanır. İdeal yaş 11 ila 26 yaş arasıdır. Ama bunun bir üst sınırı yoktur. Yani 45-50 yaşındaki bir kadına da olmamışsa HPV aşısı önerilir. HPV aşısı, kas içine yapılan tetanoz, kızamık aşısı gibi kol, kalçadan yapılır. Yan etkileri diğer aşılarla çok benzerdir. Aşıları hekim de hemşire de yapabilir.

HPV zorunlu aşı kapsamında mıdır?

Maalesef zorunlu aşı kapsamında değil. Devlet desteklemiyor ve bunu birey kendi bütçesi ile karşılıyor. Aslında en büyük handikaplardan biri de uluslararası aşı takvimi kapsamında olmamasıdır.

Türkiye’deki en büyük problemlerden biri kadınların jinekologlarına düzgün aralıklarla gitmemeleri. Bu konuda ne önermek istersiniz?

Düzenli jinekolojik kontrol ve taramalar hastalıklardan korunmada en önemli faktördür. HPV testi ve taramalarla rahim ağzı kanseri kolaylıkla tespit eilebiliyor. Bu konuda sağlık Bakanlığının tarama programı da var. Dünya Sağlık Örgütü’nün de önerdiği bir program. 30 yaşından sonra her kadın aile sağlığı merkezlerine, KETEM denilen Kanser Eğitim ve Önleme Merkezleri’ne gidebilir ve HPV testi ile rahim ağzı kanseri tarama programlarına ücretsiz katılabilir.

Rahim ağzı kanseri ve evrelerine göre tedavisi nasıl?

Rahim ağzı kanseri önlenebilir bir kanser türüdür; çünkü rahmi dışarıdan muayene ederek görebiliyoruz. Erken evrelerde hastalara ameliyat önerilir. Tedavi edilmezse maalesef rahim ağzı kanseri hayati kayıplara neden olabilir. İlerleyen evrelerde de cerrahi, kemoterapi, ışın tedavisi gibi radyoterapi uygulamalarının birlikte kullanılması gereken durumlar olabilir. Uzun bir kanser dönemi var; yani kadınlar bugünden yarına rahim ağzı kanseri olmazlar. Bu süreç 10-15 yıllık bir süreçtir. Bu anlamda düzenli taramalara katılmak ve aşılanmak çok önemli. Hastalığın CIN 1-2-3 şeklinde aşamaları vardır. 2’inci evrede yakalandığında rahim ağzı ufak bir şekilde alınabilir ve kansere gidiş engellenebilir.