Rahim Anomalileri Hamileliğe Engel mi? Dr. Aret Kamar Anlattı

Rahim anomalilerini, üreme sağlığına etkilerini ve tedavilerini İstanbul Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Aret Kamar anlattı.

. Rahim anomalileri nedir?

‘‘Rahim, kadının gebeliği barındırdığı, 9 ay taşıyıp sağ salim doğurduğu, doğum ağrılarını yaratan ve bebeğin doğmasını sağlayan çok önemli bir organdır. Organın boyu 7-8 santim olmasına rağmen bazen 2 - 3 bebeği barındırabilir ve içinde 9 ay tutabilir. O üç bebekle beraber genişleyebilir ve sonra kasılıp eski boyuna gelebilir. Rahim normalde açıklığı aşağı bakacak şekilde üçgen bir organdır. Ama bazen üçgen olmaz. Üçgenin tepesi hafifçe ya da iyice aşağı çökmüş olabilir. Bazen o üçgenin ortasında perdeler olabilir. Bazen üçgenin sadece bir tarafı yaratılmış olabilir. Bazen üçgen tamamen ortadan ikiye ayrılmıştır. Üçgenin tepesinin düz değil de birazcık eğri olması eğer anomali olarak kabul edilirse neredeyse kadınların yarısında rahime anormal demek gerekir. Ama biz rahimin gebeliği dokuz ay barındırıp barındırmayacağına bakarız."

RAHİM ANOMALİLERİNE TEŞHİS NASIL KOYULUYOR?

"En önemli teşhis aracımız ultrasondur. Kadının iki adetinin ortasında rahime ultrasonla bakıldığında rahmin iç tabakası (endometrium) güzel yapıdaysa, rahmin iç boşluğu bir gebeliğin oluşumunu yeterli büyüklükte sağlayabiliyorsa sonrası kolaydır. Çünkü rahim esnek bir organdır; bebek oraya yerleştikten ve ikinci üçüncü ayını tamamladıktan sonra artık rahim de bebekle beraber büyür. Dolayısıyla yarım rahimde bile ikiz bebek doğabilir. Öte yandan rahmin boyu normal olabilir ama rahmin iç tabakası çok iyi olmayabilir. Sonradan geçirilmiş bir müdahaleyle ya da bazen doğuştan kalınlaşma problemi olabilir. O rahim normal hacimde olduğu halde bebeği barındırmayabilir; düşüklere neden olabilir. Hatta hamile kalmayı imkansız hale getirmiş olabilir. İkinci teşhis aracı rahim filmidir. Rahmin bebeği barındıramayacağını düşündüğümüz hastalarda mutlaka rahim filmi çekilir. Rahim filminde, ultrasonda görülemeyen rahmin şekli, yapısı tamamen görülür. Hatta şu anda C kollu rahim filmleriyle rahmin sadece karşıdan değil yandan görüntüsü de röntgen ışınlarında görülmektedir. Böylece rahmin düzeltilmesinin gerekip gerekmeyeceği net olarak anlaşılmaktadır.’’ 

RAHİM ŞEKİL BOZUKLUKLARI ÜREME SAĞLIĞINI NASIL ETKİLİYOR?

. Rahim şekil bozukluklarının üreme sağlığına nasıl bir etkisi vardır?

‘‘Eğer rahimde perde varsa rahmin ortasını ikiye böler. Bebek bir odayı kullanmak yerine genelde bir kolu bir tarafta bir bacağı bir tarafta olur ve normal duruşu bozulur. Normalde bebek doğuma yakın olduğu zaman başı aşağıda vücudu yukarıda durur. Ama perde nedeniyle duruşu bozulduğu için başı yan ya da eğik durabilir; bebek normal doğum kanalı içerisine giremez. Bu durumda sezaryenler daha fazla olabilir. O perdenin üzerine tesadüfen bebek gelip yerleşmeye çalıştığında perde iyi kanlanmadığı için düşüklere neden olabilir. Gebelik sırasında bebeğin büyüyüp doğmasıyla ilgili komplikasyonlara neden olabilir. Dolayısıyla bir kadın gebeliğe niyetlendiğinde kontrolden geçmelidir. Biz rahim şekil bozukluklarını genellikle bebek kaybedildikten sonra anlayabiliyoruz. Sadece bebeği kaybettikten sonra değil erken doğurdukları zaman da neden olduğunu bilmek için doktora gitmelidirler.

CERRAHİ TEDAVİ

Rahim şekil bozuklukları kapalı ameliyatla düzeltilebilir. Çoğu histeroskopiyle yapılır. Histeroskopiyle perdeler, yarım rahim içerisinde görünen problemler, rahmin tepesindeki bozukluklar tamamen düzeltilebildiğinden hamile kalmak isteyenler için en tercih edilen olmalıdır. Çünkü o zaman daha problemsiz bir gebelik geçirebilirler. Rahim normal doğuma daha elverişli hale getirilebilir. Bebeği de 9 ay içinde tutmak için daha elverişli bir boşluk oluşturulabilir. Tabii ki gebeliğin oluşması, devamı ve 9 aylık olması tamamen rahmin maharetiyle oluyor. Rahim duvarlarının ve duvarların içini döşeyen endometrium tabakanın iyi olması durumunda rahmin boyutunun aslında hiçbir önemi yok; çünkü rahim esneyen bir organ. Ancak şeklini düzeltemediğimiz iki durum var. Bir tanesi yarım rahimliler diğeri de rahmin bir tarafında bir parçasının bir tarafında da bir parçasının durduğu iki ayrık rahim parçası olanlar. Bunlarda da hangi taraftaki rahim parçası daha geliştiyse daha çok o rahim parçasını hamile bırakmaya çalışırız. Çünkü normalde rahim iki parçadan oluşur. Kız çocuk daha anne karnındayken iki parça gelir ve aşağıda rahmin olduğu yerde yerleşir. Birleşme anından itibaren de o arada kalan duvar eriyerek normal bir rahim haline gelir. Bu birleşmenin ve aşağı inmenin aşağıda yan yana geldikten sonra birbirlerine kavuşma anında herhangi bir yerinde olan bir eksiklikten dolayı da rahim şekil bozuklukları oluşur. Bunun dışında sırt sırta iki rahimin birbirine yapıştığı ama arasının tamamen perde olduğu yapılar da o aradaki perdenin kesilmesiyle normal hale dönüştürülebilir.’’

. Rahim filmini jinekologlar mı yoksa radyoloji uzmanları mı çekmelidir?

‘‘Rahim filmini radyologlar çekmelidir. Rahim filmi MR’a göre biraz daha spesifiktir. Rahim ağzına plastik bir kateter yerleştirilir ve içeriye bir sıvı verilir. O sıvı verilirken geriye kaçmasın diye  kateterin ucundaki balon şişirilir. Ama iyi film çekmek gerçekten bir el becerisidir. Eskiden rahim filmi çok ağrılı bir işlem olarak algılanırdı. Çünkü metal aletler kullanılır, rahim dişli aletlerle tutulur ve içine sıvılar kuvvetli basınçlarla basılırdı. Şimdi tek kullanımlık plastik aletlerle çekiliyor ve adet ağrısından daha fazla ağrı olmuyor.’’

KAPALI CERRAHİNİN AVANTAJLARI

. Kapalı cerrahi nasıl yapılır? Hastaya ne gibi avantajlar getirir?

‘‘Kapalı cerrahi histeroskopiyle yapılır. Laparoskopi kullanılmaz. Çünkü ne yapacağımızı önceden çektiğimiz filmlerle çok net olarak biliriz. Rahmin içerisini girilir ve içerisine sıvı basılır. Bir kamera ve ışık yardımıyla orada ne olup bittiğini görüp onları keseriz. Kestikten sonra rahmin iyi yerleşmesi için bazen içine balon yerleştiririz. Histeroskopi ameliyatı problemin durumuna göre en ağırı yarım saat, en basiti 5-10 dakika sürer. Genel anesteziyle yapılan bir işlemdir. Hasta aynı gün evine gider; isterse evinde temizlik dahi yapabilir. Denize de işlem yapıldıktan 1 hafta 10 gün sonra girebilir. Dolayısıyla dikiş de yapılmadığı için kadınlar normal hayatlarına dönerler. Histeroskopi olduktan sonra kadınlar rahim duvarı dikilmediği için normal de doğurabilirler.’’