Rahim Sarkmalarında Robotik Cerrahi

Jinekolojide robotik cerrahinin yeri nedir? Hangi hastalıklarda robotik cerrahi ile ameliyat yapılır? Robotik cerrahinin jinekolojik cerrahide uygulama alanları nelerdir? Herhangi bir jinekolojik ameliyatta işlem nasıl gerçekleştirilmektedir? Robotik cerrahi ile yapılan ameliyatların ne gibi avantajları vardır?

Robotik cerrahinin hastalara getirdiği avantajlar nelerdir? Her miyom robotik cerrahi ile çıkartılabilir mi? Rahim sarkması nedir? Ne tür şikayetlerle kadınlarda kendini belli eder? Rahim sarkması problemi olan kadınlara robotik cerrahi önerilir mi? Hangi belirtilerin varlığında kadınlar jinekolojik kanser şüphesi ile bir doktora başvurmalılar? Memorial Şişli Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yakup Kumtepe kadın hastalıklarında robotik cerrahi ile yapılan işlemler hakkında önemli bilgileri Sağlığım İçin Herşey’de verdi.

. Jinekolojide robotik cerrahinin yeri nedir? Hangi hastalıklarda robotik cerrahi ile ameliyat yapılması mümkün?
“Robotik cerrahi dünyada 90’lı yıllarda başlamıştır. Başlangıçta kardiyovasküler cerrahide kullanılmıştır. Yıllar sonra ürolojik ameliyatlar özellikle de prostat cerrahisinde ön plana çıkmıştır. Robotik cerrahi aslında laparoskopik cerrahi ile kıyaslanabilir. Laparoskopik cerrahinin geçmişine bakıldığında 50’li yıllardan sonra devreye girmiş, 60-70’li yıllarda zirve yapmış bir cerrahidir. Laparoskopik cerrahi de başlangıçta jinekolojik cerrahi alanında uygulanmıştır. Sonra diğer branşlar kullanmaya başlamıştır.”

JİNEKOLOJİK CERRAHİDE UYGULAMA ALANLARI

. Robotik cerrahinin jinekolojik cerrahide uygulama alanları nelerdir?
“Dünyanın gelişmiş ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de artık robotik cerrahisiz jinekolojik girişimler düşünülmemektedir. Jinekolojik cerrahi dört ana branşın üstünde olan bir cerrahidir. Çünkü cerrahi alanı çok geniştir. Robotik cerrahi özellikle zor ve uzun süren cerrahilerde çok değerlidir. Hastanın sağlığı, cerrahinin başarısı, hem hastanın hem de hekimin konforu açısından önemli bir yeri vardır. Her üç kadından birinde görülen rahim uru operasyonu robotik cerrahi ile büyük bir başarı oranı ile yapılabilmektedir. İnfertilite ve derin pelvik endometriozis (derin infertilite) tedavisi de sağlanmaktadır. Derin endometriozis, hastada ciddi ağrılara neden olduğundan seksüel ve sosyal hayat kalitesini düşüren bir hastalıktır.

Ürejinekolojik ameliyatlarda robotik cerrahi dünyada yine ön plandadır. Rahim sarkmasında ve idrar kaçırma operasyonlarında, kozmetik cerrahi anlamında çok büyük bir kullanım alanı vardır. Ülkemizde, Batıda ve Amerika’da olmak üzere bu alanlarda da robotik cerrahi yer almaktadır. Günümüzde ayrıca jinekolojik onkolojik cerrahide de kullanılmaktadır. Kadın kanserlerinin ilk 10’unda olan dört kanser, jinekolojik kanserdir. Bunlar uzun süren ve büyük hassasiyet isteyen cerrahilerdir. Robotik cerrahi bu alanların tamamında, özellikle rahim kanserinde, rahim ağzı kanserinde büyük bir overe ait kanserlerde başarıyla uygulanabilmektedir.”

‘‘ROBOT BİR YERDE HEKİMİN ELİ OLUR”

. Robotik cerrahi nasıl yapılır? Herhangi bir jinekolojik ameliyatta işlem nasıl gerçekleştirilmektedir?
“Robotun üç ana bölümü bulunmaktadır. Birincisi, uygulayan teknisyenin yani hekimin oturup yönettiği bir konsol vardır. Hekim, hastanın ameliyat olduğu odada ya da yan odada o konsolun başına geçer. İkinci bölüm, hastanın yakınına çekilen robotun işlem yaptığı kolların olduğu bir gruptur. Bir de bunu monitörize eden yardımcı personelin, asistanın ve hemşirenin seyrettiği alan vardır. Robot böylece üç ayrı bölümden oluşur. Cerrahın oturduğu konsola fiber optik kablolarla, hastanın karnına yerleştirilen kolların bağlı olduğu bir grup vardır. Hekim bu kolları yönetir. Kollar aracılığıyla ameliyatı yapar. Monitörden de o grup ameliyatı izleyebilir. Robot bir yerde hekimlerin eli olur.”

Prof. Dr. Yakup Kumtepe

ROBOTİK CERRAHİNİN HEKİME SAĞLADIĞI AVANTAJLAR

. Robotik cerrahi ile yapılan ameliyatların ne gibi avantajları vardır?
“Cerrahi ağır işçiliktir; çok büyük bir titizlik gerektirir. Robotik cerrahide hekim konsolda oturduğu için yorulma anlamında avantaj sağlar. Hekim önce kendini güçlü kılmalıdır ki hastaya daha iyi imkanlar sunabilsin. Robotun kamerası olayı büyütür ve daha iyi bir alanda daha çok ışıkla çalışma imkanı olur. Hekim daha iyi görür. Robotun kollarının hareket alanı da çok fazladır. Bir elin el bileğinin hareketinden çok daha fazladır; 540 dereceye kadar dönebilen bir işleve sahiptir. Dolayısıyla parmakların ulaşamayacağı kadar hassas noktalara ulaşıp yorulmadan, titremeden saatlerce cerrahi yapılabilmektedir. Bu da büyük bir avantaj sağlar.”

‘‘HASTANIN İYİLEŞME SÜRECİ ÇOK KISALIR’’

. Robotik cerrahinin hastalara getirdiği avantajlar nelerdir?
“Robotik cerrahi hasta yaklaşımında minimal bir cerrahidir. Küçücük kollarla hastanın karnının içine girmeyi sağlar ve büyük işler yapar. Kanser olan bir hastayı düşünürsek, boğazından kasıklarına kadar olan alanı kesmeden cerrahi yapıldığı için aynı zamanda kozmetik bir avantaj sağlar. 0,5-1santim büyüklüğündeki deliklerden girilerek işlemler yapılır. Ayrıca hastanın robotik cerrahiden sonra iyileşme süreci açık ameliyatlarla kıyaslanmayacak kadar kısadır. Hasta işine çok kısa sürede dönebilir. Yan etkiler de az olur. Enfeksiyon oranı çok düşer. Özellikle obez, diyabetik ve hipertansif hastalarda, iyileşme süreci çok kısa sürer. Dolayısıyla ek bir tedavi, örneğin kemoterapi uygulanacaksa, bu süre de kısaldığı için hastalığı iyileştirmedeki başarı oranı çok daha artmış olur.”

. Her miyom robotik cerrahi ile çıkartılabilir mi? Bulunduğu bölge, sayısı ve yaygınlığı önemli midir?
“Sayısı, büyüklüğü ve yerleşim yeri ne olursa olsun robotik cerrahi ile çıkarılamayacak miyom yoktur. Ancak hastaya uygunluğuna göre seçmek gerekir. Çok fazla sayıda, uzun sürecek, lokasyonu kötü yerde olan durumlarda robotik cerrahi kullanılmayabilir. Çünkü tamir etme gücünüz azalır ve işlem süresi uzar. Hastaya konfor yerine zarar verilmiş olunur. Dolayısıyla hastaya, miyomun sayısına ve yerine göre güvenilir ve uygulanabilir olmalıdır.”

‘‘RAHİM SARKMASI SOSYAL HAYATIN KALİTESİNİ BOZAR’’

. Rahim sarkması nedir? Ne tür şikayetlerle kadınlarda kendini belli eder?
“Rahim sarkması, kadınların hem sosyal hem de seksüel hayatını önemli derecede bozar. Her 100 kadından 11 tanesi, hayatının bir döneminde, bu şekilde ameliyat gerektirecek kadar rahim sarkmasını şiddetli yaşar. Rahmi karnın içine bağlayan bir takım zarlar ve bağlar vardır. Yaşla birlikte, kişinin doku yapısı da buna uygunsa, rahim gittikçe bulunduğu yerden kopup döl yolundan yani vajinadan aşağıya doğru sarkar. Bu bazen çıkışa kadar gelmekte bazen çıkışın daha ötesine inip aşağıya doğru sarkmaktadır. Haliyle sosyal hayat kalitesini bozmaktadır. Bazen idrar kaçırmaya bazen cinsel fonksiyon bozukluklarına bazen bel ağrılarına ve bazen de ciddi enfeksiyonlara neden olur. Eğer sarkma ileri boyutta ve mesanenin de sarkmasıyla birlikte ise, idrar akışını da engeller. Bu durum, enfeksiyondan böbrek yetmezliklerine kadar gidecek büyük bir yelpazede sorun oluşturabilir.”

RAHİM SARKMASINA ROBOTİK CERRAHİ

. Rahim sarkması problemi olan kadınlara robotik cerrahi öneriyor musunuz? Yoksa belli bir grup hastalar için mi robotik cerrahi uygulanabiliyor?
“Robotik cerrahi uygulamasının bir olumsuzluk oluşturmaması gerekir. Rahim sarkmalarında, bu sarkma rahmin alınarak mı yoksa alınmadan mı düzeltileceğine göre değişir. Doğurganlık döneminde olan, üreme sisteminin devam etmesini sağlayan bir hastada rahmi almadan bu işlemi yapmak gerekir. Büyük bir başarı ile kısa sürede ve çok rahatlıkla rahim koptuğu yere götürülüp dikişlerle asılabilir. Bu robotik cerrahi ile de olur. Bazen bu tür durumlarda rahmin alınması gerekir. Yine robotik cerrahi ile rahmi aldıktan sonra geride kalan kısmı vajenin kubbesini uygun yere asarak cerrahi yapılabilir. Robotik cerrahi, jinekolojik cerrahide özellikle başını rahim sarkmasının çektiği ameliyat grubunda, büyük bir titizlikle yapılmaktadır.”

JİNEKOLOJİK KANSERLER

. Hangi belirtilerin varlığında kadınlar jinekolojik kanser şüphesi ile bir doktora başvurmalılar?
“Jinekolojik kanserleri dört ana gruba ayırabiliriz. Rahim ağzı kanserleri, tamamen tarama programında olan, tespit edildiğinde cerrahi ile yüzde 100 iyileştirilebilen bir hastalıktır. Dolayısıyla yıllık kontrol çok önemlidir. En çok görülen jinekolojik kanser, endometrium kanseridir. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülür. Yüzde 10 kadarı menopoza yakın kadınlarda görülür. Anormal bir rahim kanaması olan kadınların yüzde 10’unda böyle bir durum olabilir. Dolayısıyla kadınlar kanama döneminde ‘Bu olabilir’ deyip geçiştirmemelidirler. Mutlaka bir hekime başvurup düzensiz kanamanın sebebinin ne olduğunu ve bunun altında bir rahim kanserinin yatabileceğini bilmelidirler. Endometrium kanserleri erken teşhis edildiğinde sağ alım oranı yüzde 100’dür. Üçüncü kanser, vulva kanserleridir. Gözle görülebilen alanlarda vulvada kaşıntı olduğunda ve kızarıklık ya da yara durumunda görülür. İhmal etmeden hemen hekime başvurulmalıdır. Dördüncü kanser ise over kanserleridir. Erken teşhis yapabilmek için günümüzde çok fazla imkan ve tarama programı yoktur. Ama yine de erken teşhis çok önemlidir. Bu tür hastalar semptom olduğunda hekime giderler ve daha çok dahiliyeci ile muhatap olurlar. İleri yaşta, post-menopoz dönemindeki kadınlar en azından yılda bir kere bu yönde kadın doğum uzmanlarına başvurmalıdır. Dolayısıyla ‘Kanserden korkma, geç kalmaktan kork’ sloganı burada da geçerlidir.”