Reçetemdeki İlaçları Anlat Bana Doktor!

Şöyle bir düşünün bakalım. Doktorunuz yeni bir tedavi önerdiğinde size ne kadar zaman ayırıyor? Bu sürede ilaçların kullanım şekilleri ve dozlarıyla ilgili detaylı bilgi verebiliyor mu? Reçetede yer alan ya da önceden kullandığınız ilaçlarla ilgili aklınıza takılan soruları doktorunuza yöneltebilecek yeterli zamanı bulabiliyor musunuz?

Hastalar olarak sizleri bilmem ama bazı hekimlerin bu süreyi yeterli bulduğu bir gerçek! 14 ilde 14 farklı kronik hastalık çerçevesinde 9 uzmanlık dalından 350 doktorla gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, hekimler hastalarına ilaçlarını nasıl kullanmaları gerektiğini anlatmak için ortalama 3-4 dakika zaman ayırdıklarını belirtiyor. İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği tarafından Abbvie’nin desteğiyle gerçekleştirilen araştırmaya katılan doktorlar, bu sürenin yeterli olduğu da görüşünde.

Herşey iyi güzel de; hekimlerin hastalarını reçetede yer alan ilaçlar hakkında bilgilendirme süresinde bence bir terslik var. Devlet ve üniversite hastanelerindeki yoğunluk nedeniyle bir hastaya ayrılan muayene süresi  genelde 5 ile 10 dakika arasında değişiyor. Hekim, bu sürede hastasının detaylı sağlık öyküsünü mü alacak? Tetkikleri inceleyip, gerektiğinde eski sağlık verileriyle mi karşılaştıracak? Hastayı muayene mi edecek? Önerdiği ilaçların etkileri, alınma şekli ve dozları konusunda hastasını bilgilendirip, reçete mi yazacak? Söyler misiniz ortalama muayene süresi 5 dakika civarında olan sağlık kuruluşlarında tüm bunlar nasıl mümkün olacak?

DOKTORUNUZ 5 YA DA 10 DAKİKALIK SÜREDE  NE YAPSIN?

Gözlemlerimin, duyduklarımın ve en önemlisi hasta ve hasta yakını olarak deneyimlediklerimin ışığında rahatlıkla şunu söyleyebilirim. Doktor muayenelerinde ilaçlarla ilgili bilgilendirmeye çok az süre kalıyor. Sonuçta hızla yazılan reçete hastanın eline tutuşturuluyor ve sıradaki kişi muayene odasına alınıyor. Bu sorun sadece üniversite ve devlet hastanelerinde yaşanmıyor. Özel sağlık sektörünün SGK’sına dönüşen bir çok hastanede de, hekimlerin muayene sürelerinin 10 – 15 dakikayla sınırlandığını unutmayalım.

Hekim, hasta ve hasta yakını arasındaki zamansızlıktan kaynaklanan yetersiz iletişim;

okunamayan ve anlaşılamayan reçeteler, birbirlerine benzeyen ilaç isimleri, ilaçların kullanım şekli ve dozları gibi konularda önemli sorunlara yol açabiliyor.

Doktorlar yeterince bilgilendirme yapamıyor, hastalar da reçetede yazılı ilaçlarla ilgili merak ettiklerini hekimlerine soramıyorlar. İlacın olumlu etkileri ne zaman kendini gösterir? Almam gereken günlük dozu unutmam halinde ne yapayım? Muhtemel yan etkiler nelerdir? İlaç kullanımı sırasında uzak durmam gereken yiyecek ya da içeçekler var mı? İşte, bu tür soruları doktoruna yöneltmek bir hastanın en temel hakkıdır.

YAŞLI VEYA İŞİTME SORUNU HASTALARA YAZILAN REÇETELER…

Doktorun hastasına daha uzun süre ayırmasını gerektiren durumlar da olabilir. Mesela, işitme problemi olan bireylerde söyleneni tekrar etmek, yüksek sesle, anlaşılır ve basit bir dille ilaçların kullanımı konusunda hastayı bilgilendirmek gerekebilir. Aynı sorun yalnız yaşayan yaşlılar için de söz konusu. Demans başlangıcındaki yaşlı bir hastaya reçetedeki ilaçlarını doğru olarak ne zaman ve nasıl kullanması gerektiğini anlatmak da sabır ister, zaman ister. Bu yüzden ister kamu, ister üniversite, ister özel hastane olsun; tüm sağlık kuruluşlarında muayene süreleri  en az 20 dakika olmalıdır.

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 22 Nisan 2018 tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.