Refraktif Cerrahi

Refraktif cerrahi nedir? Kimlere lazerle göz ameliyatı yapılamaz? PRK ve lasik lazer yöntemi nedir? Kimlere hangi yöntem uygulanır? Radyal keratotomi nedir? Lazer ameliyatı sonrası numara tekrar geri gelir mi? Korneal halkalar nasıl bir yöntemdir? Hangi vakalar için uygulanır? Göz içi mercek operasyonları nedir? Tamamen mercek değişimi nasıl yapılır? Refraktif cerrahinin riskleri nelerdir?

Memorial Ankara Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Bekir Sıtkı Aslan, refraktif cerrahi hakkında merak edilenleri Sağlığım İçin Herşey’de anlattı.

YAŞ ÇOK ÖNEMLİ

.  Refraktif cerrahi nedir?
“Refraktif cerrahi, gözdeki kırma kusurlarına yönelik yapılan işlemlerin tümüne verilen addır. Refraktif cerrahi genel olarak kornea diye tanımlanan dokudaki değişikliklere yönelik yapılır. Bazen korneanın eğrilikleri değişebilir, kornea düzleşebilir, dikleşebilir veya düzensiz bir biçimde bir ekseni dik, bir ekseniz düz olabilir veya altta bombeleşme olabilir. İnsanlar bu sorunlardan ötürü uzak ve yakını göremeyebilirler veya daha başka sorunlarla karşı karşıya kalabilirler. Bu gibi durumlar da refraktif cerrahi ile çözülür. Refraktif cerrahi sorunun özelliğine göre planlanmalıdır. Örneğin korneada bir düzensizlik yoksa ve miyop, hipermetrop veya astigmat söz konusu ise lazer cerrahisinden bahsetmek söz konusu olabilir. Eğer korneada bir alt katmanda bombelik (keratokonus) oluyorsa, korneada eğrilik, çapları düzensiz biçimde olacağından burada yapılacak işlemler daha farklılaşır. Burada lazer cerrahisinden ziyade kornea içindeki bağları güçlendiren (crosslinking) başka bir işlemden söz etmek gerekir. Bütün bu işlemler için yaş da çok önemlidir. 40 yaşından önce korneaya yönelik bu işlemler yapılırken; kusurlar için 40 yaşından sonra göz merceğine yönelik işlemler yapılabilir. Örneğin katarakt gibi bir cerrahi planı yapılır ve göz içerisine uzak yakını gösteren mercekler takılabilir. Genç yaşlarda ortaya çıkan; örneğin 4 numaradan yüksek hipermetroplar veya 8 numaradan yüksek miyoplarda yapılacak cerrahilerde cerrahi sorunlar ortaya çıkar. Bu sorunların sıkıntı olmaması için insanlara gözün içerisindeki doğal merceğin ön yüzüne bir mercek koyulması önerilir. Bu mercekle daha yüksek göz kusurları düzeltilir.”

LAZER AMELİYATLARI

. Kimlere lazerle göz ameliyatı yapılamaz?
“Lazer ameliyatında yaş sınırı vardır. 40’lı yaşlara gelen kişilere yapılmaz. Çünkü 40’lı yaşlardan sonra yakın görme kusuru ortaya çıkacaktır. Buna presbiyopi denir. Hastanın kusuru ne olursa olsun düzeltildiğinde yakın görme kusuru yine orada duracaktır. Tekrar gözlük ihtiyacı olacağı için kozmetik bir uygulama olan refraktif cerrahi de çok anlam kazanmayacaktır. İkinci olarak; 8 numaranın üzerinde miyoplar ve 4 numaranın üzerindeki hipermetroplar bu cerrahiden çok fazla yararlanmazlar. Korneanın kalınlık özelliğine bağlı olarak çok sınırlı oranda uygulanabilir. Korneada eğrilik çaplarında keratokonus hastalığı varsa, hastada göz tansiyonu söz konusu ise bu hastaya refraktif cerrahi uygulamak çok akıllıca olmaz. Göz içerisinde iltihabi bir durum söz konusu ise ve göz merceğinde bir bulanıklaşma (opasite) varsa refraktif cerrahi planı doğru bir plan değildir. Ayrıca gözün ağ tabakasının özelliklerine de bakılır. Ağ tabakada tehdit oluşturan bir faktör varsa ve önlem alınmasında da uzun vadede sıkıntılar olabilecekse bunlarda da bu türden kozmetik cerrahileri çok düşünmemek gerekir.”

‘‘EN YAYGIN VE YETKİN YÖNTEM LASİK LAZER”

. PRK ve lasik lazer yöntemi nedir? Kimlere hangi yöntem uygulanır?
“PRK, refraktif cerrahide ilk uygulanan yöntemdir. Bu yöntem, yüzeydeki epiteli kazıdıktan sonra doğrudan lazeri uygulama esasına dayanır. PRK, günümüzde de kullanılmaktadır ancak bağ dokusu oluşturma kapasitesi ve iyileşme sürecindeki sıkıntılar kaygı vericidir. PRK, rutin olarak, kornea kalınlığının belli bir değerin üstünde olmayan olgularda şu anda uygulanmaktadır. Kornea kalınlığı makul seviyede olan insanlara lasik uygulanır. PRK’da yapılan işlem, buradaki epitelin kazınarak uygulanması, lasik lazerde buradaki tabakanın bir katman olarak kaldırılıp altta kalan stromaya lazer uygulaması esasıdır. Bir de smile yöntemi vardır. Bu uygulama femto lazerle yapılır. İçeride bir lentikül oluşturulur ve kornea o lentikül dışarı alınarak inceltilir. Smile tekniği şu anda sadece miyop hasta grubunda etkin sonuçlar vermektedir. Ama lasik en yaygın kullanılan en yetkin yöntemdir.”

Dr. Bekir Sıtkı Aslan

RADYAL KERATOTOMİ NEDİR?

. Radyal keratotomi nedir?
“Radyal keratotomi miyop cerrahisinin ilk uygulamasıdır. 50’li yıllarda Japonya’da Sato diye bir doktor ortaya koymuştur. Esası, kornea dokusuna çizikler yapmaya dayanır. Bu çizikler korna dokusunu düzleştirir. Uzağı göremeyenler ve astigmatlar için yapılır. Dik olan astigmatı düzeltmek için o taraftaki korneayı düzleştirmek anlamında yapılan bir işlemdir. Artık pek kullanılan bir yöntem değildir. Çünkü kornea dinamiğini çok bozan bir yöntemdir ve ortaya çıkan sonuçlar günümüzdeki güncel teknolojiler karşısında çok zayıf kalır.”

LAZER AMELİYATININ RİSKLERİ

. Lazer ameliyatı sonrası numara tekrar geri gelir mi?
“Lazer ameliyatı sonrası numaranın tekrar geri gelme olasılığı vardır. Ancak bu olasılığı ekarte etmek için korneadaki dokunun bazı değerlerini iyi bilmek gerekir. Örneğin kornea değerlerini miyop ve hipermetroplarda 34 ve 49 diyoptri aralığındaki değerler içerisindeki doğru noktalara taşımak gerekir. Aksi takdirde geri dönüşler de dahil olmak üzere birçok komplikasyon oluşur.”

. Korneal halkalar nasıl bir yöntemdir? Hangi vakalar için uygulanır?
“Bu ameliyatların hemen hemen tamamı damla anesteziyle yapılır. Bu halkalar, tek tersine döndürülebilen uygulamadır. Düşük miyoplarda korneayı düzleştirmek için kullanılabilir. Yüksek miyoplarda çok etkili değillerdir. Özellikle eğrilik çapının çok düzensiz olduğu  olgularda (keratokonus) cross-linking yapıldıktan sonra (kornea iç bağların güçlendirilmesi) bu halkalarla belli aksanlara koyarak keratokonusun daha iyileştirilmesi sağlanır. Ama bunun etkinlik derecesi her zaman ortaya çıkmayabilir. O nedenle halkayı tekrar çıkarmak mümkündür. Onun için kolaylıkla uygulanabilen ama geri dönüş olasılığı da olan bir yöntemdir. Uygulama alanları sınırlı da olsa etkin bir biçimde bazı olgularda sonuçlar alınır.”

GÖZ İÇİ MERCEK OPERASYONLARI

. Göz içi mercek operasyonları nedir?
“Gözün içerisinde gözün katmanları 45 yaşına doğru, özellikle yakın görmede bozulur. Bazı hastalar hem yakını hem uzağı daha güzel görmek konusunda kaygı taşırlar. Bunlara mercek henüz bulanıklaşmadan saydam lens cerrahisi yapılır. Gözün merceğinin ortasına bir açıklık yapılır. Bu merceğin içerisine uzak yakın ve ara mesafeleri gösterebilen bir mercek takılır. Merceğin içi boşaltılıp, temizlendiği için merceğin zarı pırıl pırıl olur. Sonra onun içerisine yine yandan göze açılan bir delikten uzak, yakın ve ara mesafeleri gösteren bir mercek koyulur.”

. Tamamen mercek değişimi nasıl yapılır?
“Tamamen mercek değişimi çok yüksek miyoplarda yapılır. Göz içerisindeki dinamikleri, hacmi korumak adına yine o boşaltılan merceğin içerisine yapay bir mercek koyulur. Numarası sıfır dahi olsa veya eksik değerlikte dahi olsa böyle bir mercek koymak göz içerisindeki dinamikler açısından çok daha yaratıcıdır.’’

‘‘HER CERRAHİNİN BİR RİSKİ VARDIR’’

. Numaralı gözlük ve kontakt lens kullanan hastalara ne önerilir?
“Bu bir kozmetik cerrahidir. Hastanın istediği akılcı biçimde rasyonolize edilmelidir. Her zaman her cerrahinin bir riski vardır. Bu riskleri kendisi için doktorundan detaylı olarak öğrendikten sonra cerrahi karar almaları gerekir.”

. Refraktif cerrahinin riskleri nelerdir?
“Enfeksiyon ve fleple ilgili sorunlar olabilir. Yapılan uygulamalar fazla düzeltme veya az düzeltme tarzında gelişebilir. Doktorlar bu konuda en az riski yaşamak için her türlü önlemi alırlar. Ama hastalar da her türlü detaylı sorularını doktorlara sorup bu riskleri en aza indirmelidirler. Hasta doktor iş birliği ve beklentilerini doğru ortaya koyan hasta olmadan bu cerrahi başarılı olmayabilir.”