Restoratif Tedavi ile Diş Aralıklarından Kurtulun!

Ağız ve diş sağlığı açısından diş aralarındaki açıklık ve ayrıklıkların önemi nedir? Bu sadece estetik bir sorun mudur? Günümüzde dişler kesilmeden ve çekilmeden yapılabilen ne gibi tedavi seçenekleri var? Kompozit laminalar ile porselen laminalar arasında ne gibi bir farklılık vardır? Diş aralarını kapatma tedavisi tel tedavisine bir alternatif midir? Diş aralarındaki ayrıklıklarda hangi hastalara kompozit, hangi hastalara porselen laminalar önerilir? Kompozit ya da porselen lamina ile tedavi edilmiş dişlere sahip bir kişinin nelere dikkat etmesi gerekir? Adeziv köprü nedir? Ne tür avantajlar getirir? Kompozit ve porselen laminalar anestezi altında mı uygulanır? İstanbul Aydın Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dentaydın Diş Hastanesi ve İstanbul Aydın Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restoratif Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mağrur Kazak, tüm bu soruların yanıtlarını Sağlığım İçin Herşey’de veriyor.

. Diş aralarındaki açıklıklar toplumda sık görülen bir sorun mudur?
“Diş aralarında görülen açıklıklar çok fazla rastlanılan bir durumdur. En öncelikli nedeni çene kavsi ile dişlerin büyüklüklerinin aynı oranda birbirini tutmamasıdır. Dişler ufak, çene büyük olunca da aralıklar görülebilmektedir. Ayrıca ileri derecede diş eti rahatsızlığı (periodontal) olan kişilerde, kemik erimesine bağlı olarak dişlerde kaymalar meydana gelebilir. Bu nedenle de dişlerde bir aralanma söz konusu olabilir. Üçüncü sebep ise özellikle üst ön bölgede görülen iki numaralı dişlerin eksikliğidir. Bu diş eksiklikleri sebebiyle de dişler arasında boşluklar meydana gelebilmektedir.”

‘‘HASTA, ÖNCELİKLE ESTETİK KAYGI İLE GELİYOR’’

. Bazı çocuklarda dişler düzgün çıkarken bazı çocuklarda aralıklı olarak çıkabiliyor. Bunun kalıtımsal bir yönü de var mıdır?
“Aslında süt dişleri bir miktar aralık olabilir. Süt dişleri dizilirken, ilerde sürekli dişler süreceğinden süt dişleri normal diş boyutundan daha ufaktır. O yüzden ilerde sürecek sürekli dişlere yer kalması için bu boşluklar normaldir.”

. Ağız ve diş sağlığı açısından diş aralarındaki açıklık ve ayrıklıkların önemi nedir? Bu sadece estetik bir sorun mudur?
“Dişler arasındaki boşluk ağız içerisinden karanlık bir yansıma yapıyor ve hasta öncelikle estetik kaygı şikayetiyle geliyor. Daha sonra bir takım harfleri ve sesleri telaffuz edememe söz konusu oluyor. Dil araya girebiliyor. Dilin araya girmesiyle dilde bir deformasyon ayrıca dişleri daha fazla aralıklandırma durumu oluşuyor. Bu bölgelere çok fazla besin birikiyor. Girintili çıkıntılı bölgeler nedeniyle çürükler ve diş taşı bu bölgelerde daha kolay görülebiliyor. Temizlemesi de zor oluyor. Bunların hepsi hastalar için sıkıntı yaratıyor.”

RESTORATİF DİŞ TEDAVİSİ

. Günümüzde dişler kesilmeden ve çekilmeden yapılabilen ne gibi tedavi seçenekleri var?
“Bu duruma restoratif diş tedavisi ile çözüm bulunuyor. Bu aralıklar üç yöntemle tedavi edilir. Birincisi kompozit lamina denilen estetik dolgu maddelerinden destek alarak bu aralıkları kapatmaktır. Bu çok daha ekonomiktir ve daha kısa sürede yapılabilir. Hastanın başında işlem yapılır. Diğer bir yöntem ise dişlerin ince porselen yaprakçıklardan destek alınarak restore edilmesidir. Çok daha estetik olan bir yöntemdir. Ama burada da dişlerden bir miktar doku kaldırmak gerekir. Mine dokusu bu yöntemde az da olsa aşındırılır. Konulan yaprakçıklar çok estetik ve camsı bir görünüme sahip olduğu için hastalar bu yöntemi tercih ediyorlar. Alınan ölçü laboratuarda modellendikten sonra hastanın dişine yapıştırılıyor.”

‘‘ESTETİK AÇIDAN PORSELEN LAMİNALAR YÜZ GÜLDÜRÜCÜ’’

. Kompozit laminalar ile porselen laminalar arasında ne gibi bir farklılık vardır?
“Porselen laminalarda, bazen hiç kaldırmadan bazen de dişlerin yüzeylerinden çok az bir miktar kaldırılarak ince porselen yaprakçıklar yerleştirilir. Bunlar, parlaklık anlamında dişe benzeyen, ışığı geçirdiği için diş görüntüsünde bir doğallık veren, ince tırnak kalınlığında yaprakçıklardır. Boyutları ve renkleriyle de oynanabildiği için çok avantajlı bir yöntemdir. Ama kompozit laminalarda diş dokusu neredeyse hiç kaldırılmadan, hasta beğenmezse sökülerek, diş dokusu zarar görmeden işlem yapılır. Kanal tedavisi ve diş eti problemi olmayan bir hasta için porselen lamina yaklaşık bir hafta içerisinde bitirilebilir. Kompozit laminalar ise aynı seansta ya da ikinci bir seansta bitirilir. Ama estetik açıdan porselen laminalar çok daha yüz güldürücü sonuçlar verir.”

Yrd. Doç. Dr. Mağrur Kazak

TEL TEDAVİSİNE ALTERNATİF Mİ?

. Kompozit laminaları çalışan bir kişi öğle arasında da yaptırabilir mi?
“Diş etleri kanamayan ya da ayrık dişlerden herhangi birinde bir kanal tedavisi gibi ekstra bir tedavinin gerekmediği durumlarda, bir öğlen arasında kişi gelip üç-dört dişinin arasını kapattırabilir.”

. Diş aralarını kapatma tedavisi tel tedavisine bir alternatif midir?

“Diş aralarını kapatma, hafif çapraşıklıklar ve hafif ortodontik bozukluklarda tel tedavisine alternatif olabilir. Çünkü bazı hastalar yaşları ya da işleri gereği tel kullanmak istememektedir. Hafif ortodontik çapraşıklığı olan vakalarda kompozit ya da porselen laminalar rahatlıkla kullanılmaktadır.”

VAKA SEÇİMİ ÖNEMLİ

. Diastema ya da diş aralarındaki ayrıklıklarda hangi hastalara kompozit hangi hastalara porselen laminaları öneriyorsunuz?
“Alt çenesi çok ileride olan bir hastaysa veya diş sıkma ve diş gıcırdatma söz konusuysa porselen lamina yapmamaya gayret edilir. Çünkü farkında olmadan yapılan gıcırdatma, porselenin atmasına, düşmesine ve ister istemez işin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda hastaya, kompozit lamina önerilir. Her iki tedavi için de diş eti sağlıklı olmalıdır. Vakayı çok iyi seçmek gerekir. Özellikle porselen lamina yaparken, üst üste kapanış ya da alt çenesi daha ileride olan veya gıcırdatma, diş sıkma gibi kötü alışkanlıkları olan vakalarda temkinli yaklaşılır. Yine de yapmak gerekirse bir gece plağı ile desteklenerek kişi bu kötü alışkanlıklardan uzaklaştırılmaya çalışılır.”

KOMPOZİT VE PORSELEN LAMİNALARIN BAKIMI

. Kompozit ya da porselen lamina ile tedavi edilmiş dişlere sahip bir kişinin nelere dikkat etmesi gerekir?
“Sağlıklı dişlere ne yapılıyorsa kompozit ya da porselen laminalara da aynı şeyleri yapmak gerekir. İlk önce düzenli fırçalamalıdır. İkincisi ise diş ipi ve arayüz fırçasını düzenli kullanmak gerekir. Kompozit laminalar altı ayda bir cilalanır. Porselen laminalarda böyle bir durum söz konusu değildir. Ama onların da kontrole gelmeleri gerekmektedir. Ağız hijyenine dikkat edilmelidir. Özellikle diş eti ve lamina yapılmış dişlerin arası çok iyi temizlenmelidir. İster kompozit ister lamina olsun diş temizliğine dikkat edilmelidir. Kabuklu gıdalar tüketirken de çok dikkat edilmesi gerekir.”

DİŞ SAĞLIĞININ YARDIMCI FAKTÖRLERİ

. Arayüz fırçaları ve dil fırçalarının kullanımı öneriyor musunuz?
“Artık sadece dişleri fırçalamak yeterli değildir. Diş fırçalarının giremediği bölgeler için diş ipi kullanılmalıdır. Özellikle de restorasyonların olduğu dişlerde, çok sıkı diş teması olan bölgelerde florür emdirilmiş ya da florür emdirilmemiş diş ipi kullanmak gerekir. Bu diş fırçalamanın yanında olmazsa olmazdır. Arayüz fırçaları, lamina veya köprü protez kullananlar için de geçerlidir. Çünkü o bölgelerde tekrar ikincil çürükler oluşabilir. Dişler ve dil yüzeyi de muhakkak fırçalanmalıdır. Çünkü dilin yüzeyinde de bakteriler birikir. Yanak boşluklarını da fırçayla geçmek gerekir. Özetle fırça, diş ipi, ağız gargarası ve arayüz fırçası değişmez yardımcı faktörlerdir.”

ADEZİV KÖPRÜNÜN AVANTAJLARI

. Adeziv köprü nedir? Ne tür avantajlar getirir? Diş aralıklarındaki açıklıklarda ne tür bir özelliğe sahiptir?
“Adeziv köprüler, genelde tek diş boşlukları destek dişleri kesmeden, bir fiber ağ kullanarak eksik dişin yeniden yapılandırılmasıdır. Kullanılan cam fiber ağ, dişlerde açılan minik çukurcuklara yerleştirilir. Adeziv sistem denilen yapıştırıcı materyaller kullanılarak sabitlenir. Daha sonra da estetik olan diş dolgu materyalleri ile o boşluğa bir diş yapılır. Ama asıl destek fiber ağdan alınır. Böylelikle dişleri kesmeden, destek dişlere dokunmadan bir köprü yapılır. Dişler de sağlam kalır. O yüzden boşluklar kapatmada çok faydalanılan, yüz güldürücü bir tedavi yöntemidir. Çok da koruyucu bir yöntemdir.”

. Kompozit ve porselen laminalar anestezi altında mı uygulanır? Yapılmaması gereken bir grup hasta var mıdır?
“Aslında bu hastanın ağrı eşiği ile doğru orantılıdır. Çok minik diş dokusunun kaldırılması gereken vakalarda anestezi olmadan rahat çalışılır. Adeziv köprüler yapılırken de çok minik boşluklar açıldığı için hastalar çoğu zaman yüzde 80-90 ağrı duymazlar. Ama bazı hastalar kendini garantiye almak için ufak da olsa bir anestezi istemektedir.”

“DİŞ DOKUSU GERİ GELEN BİR DOKU DEĞİLDİR”

. Porselen ve kompozit laminalarla diş aralarını kapattığınız yöntemin diğer yöntemlere göre ne gibi avantajları var?
“Diş dokusu geri gelen bir doku değildir. Diş dokusundan bir madde kaldırıldığında geri dönüşü olmaz. Öyle olunca da normal bir köprüde bile dişler oldukça fazla kesilir. Ama porselen, kompozit lamina veya adeziv köprüden hangisi yapılacaksa diş dokusundan 0,3-0,7mm’lik bir madde kaldırılır. Bu da olayın sadece mine dokusunda kalmasına neden olur. Daha alt dokulara inilmediği için hasta açısından çok büyük bir avantaj sağlar. Hastalar da dişlerinin kesilmediğini bildikleri için çok daha rahat ederler.”