Romatizmal Hastalıkların Nedenleri

Clinic Levent İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Dr. Ayda Uluhan, romatizmal hastalıkların çeşitleri ve tedavisiyle ilgili soruları yanıtladı.

. Romatizma nedir?
Vücudumuzun hareket etmesini sağlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapıları birleştiren bağlarda ön planda ağrı ve hareket kısıtlılığına bazen ise şişlik ve şekil bozukluğuna neden olan hastalıklara genel olarak romatizma adı verilmektedir.

. Romatizmanın nedenleri ve görülme sıklığı nedir?
İltihapsız romatizmanın en sık görüleni 50-55 yaşlarında başlayan ve sık kullanılan eklemlerde baş gösteren eskime ve tahribata bağlıdır. Kıkırdak eskimesi olayın temelidir. Vücut bu kıkırdak kaybını telafi etmek için fazladan kemik yapar ve bu kemikler eklemin şeklini ve fonksiyonunu bozar. Bazen de örneğin; beldeki gibi fıtığa neden olarak omuriliğe bası yapabilir. Dizlerde görülen romatizma özellikle şişman kişilerde daha sıktır, geçmişte ağır iş, ağır spor yapanlarda da sıklığı artar. Ağrı, şişme, çıtırtılar ortaya çıkar. Bazen yürümeyi güçleştirebilir, geceleri uyutmaz.

. Romatizmal hastalıkların çeşitleri nelerdir?
Romatizmanın birçok türü vardır. Bunlardan en sık görülenleri aşağıdaki gibidir;

Kireçlenme: Genel olarak kireçlenme adı verilen dejeneratif eklem hastalığı ve lokal yani sadece o bölge ile sınırlı olan artritler ve yumuşak doku hastalıkları iltihapsız romatizma olarak sınıflandırılabilir.

Lokal bazlı hastalıklar:  Bursit, tendinit adı verilen lokal bazı hastalıklar sadece bir bölgeyi etkiler. Örneğin; dizde yere çömelerek iş yapan kadınlarda dizde, sporcuların omzunda görülmektedir. Bunların tedavisi zor olmamakla beraber o bölgenin bir süre için kullanılmamasını gerektiren bir tedavi içerebilmektedir.

Fibromiyalji: Başarılı kadınların hastalığı olarak bilinen fibromiyalji; sık görülen yumuşak doku romatizmasıdır. Belirtilerinde, yaygın vücut ağrısı, halsizlik ve özellikle hanımlarda boyun çevresindeki kaslarda ağrı, hassasiyet, uyku bozuklukları, depresyon, spastik kolon gibi belirtiler verebilmektedir.

Akut eklem romatizması: Çocukluk çağında görülen, bademcik infeksiyonu sonrasında beta streptokok adı verilen bir mikrobun eklemlere gidip tahrip etmesi ile oluşur. Bu mikrop kalp kapaklarını da tahrip edebilir. Belirtiler ortaya çıktığında hemen müdahale edilirse hiçbir sekel kalmaz ancak uzun süre Penisilin ile önleyici tedavi gerektirmektedir.

İltihaplı hastalıklar: İltihaplı hastalıklar diğer bir deyişle inflamatuar romatizmal hastalıklar; nedeni tam bilinmeyen ve tüm vücutta belirti veren hastalıklardır. İltihapsız romatizmalarda genellikle laboratuar değerlerinde bozulma görülmez. Radyolojik tetkikler sonuç verebilir, iltihaplılarda ise laboratuar değerleri de bozulabilir

İltihaplı hastalıkların, nedeni aşınma veya sık kullanım gibi mekanik değildir. Bağışıklık sisteminde bir bozukluk vardır ve tüm bağ dokuda yani hemen hemen tüm organlarda etki görülür. Genetik geçiş önem taşımaktadır. Laboratuar değerleri genellikle bozuktur. Bu hastalıkların hemen hepsi kroniktir ve kesin tedavileri bulunamamıştır. En sık görüleni Romatoid Artrit adı verilen hastalıktır. Genellikle el ve ayak eklemlerinde şişlik ve ağrı ile seyreder. Ateş, halsizlik, kilo kaybı da vardır. Tedavi edilmezse tüm vücudu etkileyebilen bu hastalığın kesin bir tedavisi yoktur ama ilaçla baskılanabilir.

Ankilozan spondilit hastalığı: Başka bir çeşit iltihaplı hastalıktır. Genellikle kalça, bel ve boyun gibi omurga eklemlerini tutar. Daha çok genç erkeklerde görülür ve omurganın zamanla kaynamasına ve bükülmesine yol açar. Bunun da kesin tedavisi yoktur ancak bazı ilaçlar ve fizik tedavi ile bükülme önlenebilir.

Sistemik lupus eritematosus hastalığı: Daha çok genç kadınlarda görülen bir romatizmal hastalıktır. Vücudun tüm organlarını etkileyebilir ve tedavi edilmezse çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Hastalık yüzde kızarmalar, ateş, aft, halsizlik ve artrit gibi belirtilerle yavaş yavaş başlayabildiği gibi, böbrek, beyin, akciğer hastalığı olarak ani ve ağır bir başlangıçla kendini gösterebilir.

Miyosit hastalığı:  Bir çeşit kas hastalığıdır. Bu hastalık; kas güçsüzlüğü, oturup kalkmada zorluk ve halsizlik ile ortaya çıkarak belirti verebilirler.