Saçkıran Hastalığı (Alopesi Areata) Nedir? Risk Faktörleri Nelerdir?

Eylül ayı, Alopesi Areata (saçkıran hastalığı) Farkındalık Ayı olarak kabul ediliyor. Alopesi areata, genellikle saç derisinde küçük yamalar halinde saç kaybına neden olan, bazen de tüm vücuttaki saç ve kılların dökülmesine neden olan otoimmün bir durumdur. Bağışıklık sistemi yanlışlıkla saç foliküllerine saldırdığında saç kaybı meydana geliyor. Tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin  kombinasyonuyla ilişkili olduğu düşünülen hastalığın 2017 yılındaki bir araştırmaya göre Türkiye'de sıklığı yüzde 0.1-0.2 arasında değişiyor.
 
Alopesi areatanın teşhisinin genellikle tıbbi öykü, dermatolojik muayene ve bazen ek testlerin uygulanmasına dayandığını söyleyen İnflamasyon Derneği Başkanı Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, alopesi areatanın yaşa, cinsiyete veya etnik kökene bakılmaksızın herkesi etkileyebilen bir durum olduğunu; saç, kaş, kirpik, sakal ve hatta ileri olgularda tüm vucut kıllarının etkilenebileceğini belirtiyor.
 
RİSK FAKTÖRLERİNE DİKKAT

Otoimmün hastalıklar, aile öyküsü, stres ve çevresel olmak üzere bazı risk faktörlerini taşıyanlarda hastalığa daha sık rastlanabileceğini dile getiren Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, “Romatoid artrit veya tip 1 diyabet gibi diğer otoimmün hastalıkları olan bireylerin, alopesi areata geliştirme riski daha yüksek olabilir. Alopesi areataya sahip bir aile üyesi olmak, bu durumu geliştirme olasılığını artırır. Bu, genetik yatkınlığı gösterir. Stres alopesi areatayı doğrudan tetiklemez ancak zaten bu duruma yatkın olan bireylerde saç dökülmesi ataklarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Belirli kimyasallara veya viral enfeksiyonlara maruz kalma gibi bazı çevresel faktörler, bazı bireylerde alopesi areatanın tetikleyicileri olabilir” diyor.
 
ALOPESİ AREATAYI YÖNETMEK İÇİN DERMATOLOĞA BAŞVURMAK BÜYÜK ÖNEM TAŞIMAKTA

Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, alopesi areata tanısı alan bir kişinin yapması gerekenleri ise şöyle anlatıyor:

“Hastalar öncelikle bir dermatoloğa danışmalıdır. Dermatolog doğru tanı ve tedavi için gerekli işlemleri açıklayacaktır. Alopesi areata için kesin bir tedavi yöntemi bulunmasa da durumu yönetmek için mevcut tedavi seçenekleri vardır. Tedavi seçenekleri, saç kaybının şiddetine ve yaygınlığı ile bireysel tercihlere bağlı olarak değişir. Dermatolog, hastalığın şiddetine göre en uygun tedavi yaklaşımı konusunda hastayı yönlendirecektir. Saç kaybıyla başa çıkmak duygusal açıdan zorlu olabilir. Özellikle saç dökülme atakları ve hastalık başlangıcı stresle tetikleniyorsa psikiyatrik destek almak hastalık yönetimini kolaylaştıracaktır. Kalan saçların korunması amaçlı organik saç bakım ürünleri kullanılmalı, sert kimyasallardan veya aşırı ısı şekillendirme işlemlerinden kaçınılmalıdır. Alopesi areata bazen diğer saç kaybı veya saç derisi rahatsızlıklarıyla karıştırılabilir, yanlış teşhis edilir. Bu, doğru tedavi ve yönetimin gecikmesine neden olabilir. Alopesi areata, son derece tahmin edilemeyen bir hastalık seyrine sahip olabilir. Alopesi areataya sahip bireylerin, saç kaybı durumlarını yönetme konusunda tecrübeli dermatologlar ve gerekli durumlarda diğer sağlık uzmanlarına danışmaları önemlidir.”
 
SAÇ KAYBI, ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİ VE DEPRESYONA YOL AÇABİLİR

Alopesi areatanın bireyler üzerinde hem fiziksel hem de psikolojik olarak çeşitli etkilerinin olabileceğini belirten Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, “Alopesi areata, bireylerin görünümünü etkileyerek, özsaygılarına ve yaşam kalitelerine olumsuz etki edebilir. Saç kaybı, bireylerin kendilerini güvensiz hissetmelerine, sosyal etkileşimlerde zorluk yaşamalarına ve hatta depresyon veya anksiyete gibi psikolojik sorunlara neden olabilir. Alopesi areata'nın belirtileri nedeniyle bireyler, dikkat çekmekten kaçınabilir, sosyal etkinliklere katılımlarını sınırlayabilir veya özgüven eksikliği nedeniyle ilişkilerinde zorluklar yaşayabilir. Bu etkiler, her bireyde farklılık gösterebilir ve herkes için aynı şekilde geçerli olmayabilir. Ancak alopesi areatanın yaşam kalitesi, fiziksel görünüm ve psikolojik sağlık üzerindeki etkileri dikkate alınmalı ve desteklenmelidir” diyor.
 
FARKINDALIĞIN ARTMASI ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ İÇİN ÖNEMLİ

Alopesi areatanın erken teşhis edilmesinin tedavi sürecini kolaylaştırabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, bu noktada farkındalığın önemine değiniyor:

“Farkındalık, bireyleri saç dökülmesi belirtileri konusunda bilinçlendirir ve dermatoloğa başvurmalarını teşvik eder. Erken teşhis, uygun tedaviye erken başlanmasını sağlar ve saç kaybının kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Alopesi areata ile yaşayan bireyler, farkındalık sayesinde destek gruplarına veya topluluklara erişebilir. Bu platformlar, bireylerin deneyimlerini paylaşmalarını, bilgi alışverişinde bulunmalarını ve duygusal destek almalarını sağlar. Hastalık saç dökülmesi nedeniyle fiziksel görünümde değişikliklere yol açar. Farkındalık, toplumun alopesi areata hakkında daha fazla bilinçlenmesine ve bu duruma karşı daha anlayışlı olmasına yardımcı olur. Bireylerin, alopesi areata yaşayanlara karşı empati göstermesi, stigmatizasyonun azalmasına ve toplumsal kabulün artmasına katkı sağlar. Alopesi areata hakkında farkındalığın artması, erken teşhis, tedavi, destek ve toplumsal yaklaşım açısından önemlidir. Farkındalık sayesinde alopesi areata ile yaşayan bireylerin yaşam kalitesi artırılabilir ve toplumda daha iyi bir destek ağı oluşturulabilir.”
 
Lilly İlaç Medikal Direktörü Dr. Fatih Mehmet Bingöl ise, “Dünya Alopesi Areata Farkındalık Ayı kapsamında alopesi areata hakkında toplumun doğru bilgi sahibi olması büyük önem taşıyor. Pek çok terapötik alanda yaşamı iyileştirme amacımızla çalışmaya devam ediyoruz” dedi.