Şeker Hastalığında İlaç Tedavisi-Diyabet Hapları

Diyabet tedavisinde ağız yoluyla alınan ilaçların nasıl bir yeri vardır? Tip 2 diyabette ‘oral antidiyabetiklere` ya da halkın anlayacağı bir deyimle hap tedavisine ne zaman başlanır? Hastanın kan şeker kontrolü, kilosu ve diyabete bağlı komplikasyonlarının varlığı hap tedavisine yaklaşımı nasıl etkiler? Diyabet hapları aç mı yoksa tok karına mı alınmalıdır? Şeker ilaçlarının sodayla, meyve suyuyla ya da alkolle içilmesinin bir zararı var mıdır? Şeker hastası hamileler diyabet hapı kullanabilir mi? Diyabetin hapla tedavisinde ne gibi gelişmeler var?Türk Diyabet Cemiyeti Genel Sekreteri Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, şeker ilaçlarıyla ilgili merak edilen bu soruları yanıtlıyor.

Sağlık Adası Yayınları`ndan çıkan, gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin`in şeker hastalığı konusunda uzman Türkiye`nin önde gelen 41 uzmanıyla yaptığı söyleşilerden oluşan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet Kitabı`nda yer alan röportajın işte bazı bölümleri:

. Tip 2 diyabette hap tedavisine ne zaman başlanır? Hastada insülin direnci, obezite gibi faktörlerin varlığı tedaviye yaklaşımı nasıl etkiler?
“Tip 2 diyabette iki temel bozukluğa yönelik tedavi planlanır. Bunlardan biri, insülin direncini azaltmaya yönelik tedavi yaklaşımıdır. Diğeri ise yetersiz olan insülin üretimini arttırmaya yönelik tedavilerdir. Tip 2 diyabetli bir hastada öncelikle bunların hangisinin ön planda olduğu değerlendirilir.

Tip 2 diyabet tedavisinde insülin direncine etkililer, insülin salınımını arttıranlar, ince barsaktaki bazı hormonların etkisini taklit ederek insülin salgısını düzenleyenler ve ince barsaktan şeker emilimini bloke edenler olmak üzere dört grup ilaç vardır. Bu ilaç gruplarının hangisi ile tedaviye başlanacağına ve hangi tip ilaçların birlikte kullanılacağına karar verilirken hastanın klinik özellikleri, şeker düzeyi, şeker hastalığına eşlik eden başka hastalık ve durumların varlığı gibi faktörler gözönüne alınarak karar verilir.

Tip 2 diyabetli hastaların yüzde 80`inin aynı zamanda aşırı kilo problemi de vardır.  Şişman bir hastada insülin direnci çok ön plandadır. Böyle hastalarda insülin direncini azaltmaya yönelik ilaçlar tercih edilir. Buna karşın Tip 2 diyabetli bazı hastalar ise çok yüksek kan şekerleriyle gelirler. Yeni tanı konmasına rağmen bazı hastalarda insülin üretiminin çok bozuk olduğu belirlenir. O zaman başlangıç tedavisi olarak  insülin salgılatıcı diyabet haplarını veya insülinin kendisini vermek gerekir. Tip 2 diyabet tedavisinin planlanmasında bunlar işin önemli ayrıntılarıdır. Tip 2 diyabetli hastaların öncelikle HbA1c değerine bakılır ve ortalama şekerin nasıl gittiği değerlendirilir.”

TEDAVİ NEYE GÖRE PLANLANIR?

. Üç aylık kan şekeri değerini gösteren HbA1c`ye yönelik hangi sonuçlarda, nasıl tedavi yapılır?
“HbA1c`si çok yüksek olmayan yani yüzde 10`un altındaki hastalarda diyabet haplarıyla tedaviye başlanır. Haplarda ilk seçenek, insülin direncini azaltan ilaçlardır. Hapın yanısıra hastalara beslenme önerileri ve uygun egzersiz programları verilerek tedavi planlanır. Üç ay sonra yapılan kontrolde hedeflenen HbA1c düzeyine ulaşılıp ulaşılamadığına bakılır.

HbA1c için beklenen değer yüzde 7`nin altına düşmüş olmasıdır. Ancak bazı klavuzlara göre bu oran yüzde 6.5`tır. Mesela Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği`nin klavuzu yüzde 6.5`u sınır değer olarak kabul etmektedir. Amerikan Diyabet Cemiyeti klavuzunda ise sınır değer 7`dir.
Sonuç olarak HbA1c`si klavuzlarda belirlenen yüzde 6.5-7`nin altına inmeyen  Tip 2 diyabetlilerde insülin direncine yönelik  ilaçların yanına ya insülin salgılatıcı diyabet hapları veya insülinin kendisi eklenir. İkili tedaviye ince bağırsakta etki göstererek şekeri düzenleyen ilaçlar da eklenebilir. Üçüncü basamakta tedavide ise eklenen insülinin tipi zenginleştirilir ve insülin tedavisi daha yoğunlaştırılır.”

HbA1c YÜZDE 10`UN ÜZERİNDEYSE…

.  Hastada Tip 2 diyabetin tedavisin nasıl yapılacağına karar verilmesinde Hba1c dışında başka tetkik var mıdır? HbA1c 10`un üzerindeyse tedaviye yaklaşım nasıl olur?
“Hastanın HbA1c düzeyi seçilecek olan tedavi konusunda karar verdiricidir. Yüzde 8.5 ve üzerindeki bir HbA1c düzeyinde insülin salgısını arttırıcı ilaçlar ve insülin direncine etkililer birlikte tedavide yer almalıdır. Böyle bir hastada insülin ve hapların birlikte başlangıç tedavisi olarak seçilmesi de yine doğru bir tedavi yaklaşımıdır. HbA1c değeri yüzde 10`un üzerinde gelen bir hastada ise ilk ilaç insülin olmalıdır. Bunun yanısıra, hastanın diyabet dışında başka hastalıkları ve özel durumları varsa HbA1c düzeyi ne olursa olsun başlangıç tedavisinde insülin de kullanılabilir.”

KİTAPTA YANITLARI YER ALAN DİĞER SORULAR

. Diyabet hapları yani oral andiyabetikler,  aç karnına mı yoksa tok karnına mı alınmalıdır?

. Diyabet hapları alkolle birlikte alınabilir mi?

. İlaçlarını su yerine, sodayla ya da meyve suyuyla içen hastalar da var. Diyabet haplarının sodayla ya da meyve suyuyla içilmesi zararlı mıdır?

.  Gözlemlerinize göre diyabet hastaları şeker hapları konusunda ne tür yanlışlar yapıyorlar?

. Şeker ilacı kullanan diyabetli hastalar ameliyat olmaları gerektiğinde haplarını almaya devam edebilir mi?

. Hamilelikte diyabet hapları kullanılabilir mi?

.  Diyabet haplarına bağlı olarak ne tür yan etkileri olabilir?

.  Bazı diyabet haplarına bağlı hipoglisemi gelişebileceğini belirtiniz. Böyle bir durumda ne yapmalı?

. Genelde diyabete kalp ya da hipertansiyon gibi hastalıklar da eşlik edebiliyor. Diğer hastalıklarla ilgili kullanılan ilaçlar diyabet haplarıyla  etkileşime geçebilir mi?

. Peki, diyabet hapları hipertansiyon ve kalp ilaçlarıyla aynı anda alınabilir mi?

. Peki, Tip 2 diyabet hastaları ömür boyu hap kullanmak zorunda mıdır?

. Tıpta diyabetin hap tedavisiyle ilgili ne gibi gelişmeler var?

. Peki, bu gelişmeler ışığında diyabetin hapla tedavisinde nelerin değişeceği tahmin ediliyor?

DİYABET KİTABINDA YER ALAN DİĞER KONULAR
Sağlık Adası yayınlarından çıkan kitap, zengin içeriğiyle diyabet hastaları ve yakınları için 510 sayfalık bir başucu rehberi niteliği taşıyor. Gazeteci Esra Kazancıbaşı Öztekin`in imza attığı söyleşilerden oluşan kitabın en önemli özelliği sorulu cevaplı formatıyla kolay okunabilmesi ve diyabetin yol açtığı  sertleşme sorunu, ayak yaraları, kalp hastalığı gibi sağlık problemlerinin ve tedavilerinin de ayrıntılı olarak incelenmesi…

5 diyetisyenin şeker hastaları için sağlıklı 25 yemek tarifi verdiği kitapta yer alan bazı konular şöyle:

İnsülin ve hap tedavisi gören diyabetli hastalar günlük yaşamda nelere dikkat etmeli, nasıl beslenmeli? Şeker hastalarının ameliyat olması ya da diş çektirmesi gerektiğinde hangi önlemler alınmalı?  Diyabetli kadınlar hamilelikten nasıl korunmalı? Hipoglisemi, hiperglisemi gibi acil durumlarda yapılması gerekenler… Ayak yaralarının önlenmesi ve bakımı… Şeker hastalığına bağlı erkeklerde sertleşme probleminin; kadınlarda ağrılı ilişkinin, vajinal mantarların tedavi seçenekleri… Diyabetlinin spor çantasında neler olmalı? Şeker hastası kadınlarda hamilelik ve doğum… Gebelikte ortaya çıkan gestasyonel diyabet… Çocuklarda diyabetin tedavisi… Şeker hastalarında ruhsal sorunlar ve depresyon… Diyabet tedavisindeki gelişmeler… Diyabet teşhisinde açlık ve tokluk kan şekerinin önemi…  Şeker yükleme testi kaç saat yapılmalı?

Şeker hastalığına bağlı nöropati, nöropatik ağrı, kabızlık, idrar ya da dışkı kaçırma gibi sorunların tedavisi var mı? Diyabetin kalbe, böbreklere ve gözlere olan olumsuz etkileri önlenebilir mi?

İŞTE DİYABET DÜNYASININ ÖNDE GELEN 41 UZMANI
Kitapta röportajları yer alan diyabet uzmanlarının isimleri şöyle sıralanıyor:

Prof. Dr. Sema Akalın , Prof. Dr. Yüksel Altuntaş, Prof. Dr. Koray Acarlı, Prof. Dr. Emre Akkuş, Prof. Dr. Cengiz Aras, Prof. Dr. Faruk Aykan, Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık, Prof. Dr.Selçuk Baktıroğlu, Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, Prof. Dr. Hülya Koçak Berberoğlu, Doç. Dr. Ahu Birol,  Prof. Dr. Taner Damcı, Doç. Dr. Tuncay Delibaşı, Prof. Dr. Nevin Dinççağ, Prof. Dr. Hayati Durmaz, Prof. Dr. İzzet Erdinler, Prof. Dr. Mustafa Ertaş, Prof. Dr. Serdar Güler, Prof. Dr. Şükrü Hatun, Prof. Dr. Hülya Över Hamzaoğlu, Prof. Dr. İsmail Hamzaoğlu, Prof. Dr. Hasan İlkova,  Prof. Dr. Zeki Karagülle,  Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, Prof. Dr. Hızır Kurtel, Prof. Dr. Nermin Olgun, Prof. Dr. Emel Özer, Prof. Dr. Sedat Özkan, Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, Dr. İlhan Satman,  Prof. Dr. Hakan Seyisoğlu, Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva, Prof. Dr. Cihat Şen, Prof. Dr. Tufan Tarcan, Prof. Dr. Temel Yılmaz, Doç. Dr. Ülkem Yakupoğlu.

Şeker hastaları için sağlıklı yemek tarifleri veren beslenme ve diyet uzmanlarının isimleri ise şöyle; Yeşim Çelik, Çağatay Demir, Gizem Keservuran, Yasemin Sancak ve Müge Özyurt Şafak.

www.sagligimicinhersey.com portalıyla aynı adı taşıyan sağlık kitapları serisinin üçüncü kitabı olan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet”e D&R mağazaları başta olmak üzere kitapevlerinden ve Migros gibi zincir marketlerin kitap stantlarından ulaşabilirsiniz.Kitabı ayrıca D&R web sitesi ve İdefix başta olmak üzere online kitapevlerinden de temin etmek mümkün.

Sağlığım İçin Herşey Sağlık Kitapları Serisi`nin “Sorular ve Yanıtlarla Hepatitler” ile “Sorular ve Yanıtlarla Göz Hastalıkları” konulu kitapları da bulunuyor.

www.saglikadasiyayinlari.blogspot.com
www.esrakazancibasiilesaglik.com