Şeker Ölçüm Cihazlarına Denetim

Esra Kazancıbaşı İle Sağlık

Türkiye’deki en yaygın hastalıklardan biri diyabet. Şeker hastalarının sayısının 8-10 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor. Benim de yakın çevremdeki herkes diyabetli; babam, annem ve eşim.

Ailedeki şeker hastaları içerisinde tek insülin kullanan kişi ise babam. Kan şekerini ölçmeyi, insülin iğnesini yapmayı geciktirdiği, hatta daha da kötüsü unuttuğu bile oluyor. Oysa evde kan şekeri takibi diyabetle yaşamın sigortası olarak görülüyor. Bu ölçümler sayesinde hipoglisemi ve hiperglisemi ataklarından korunmanın mümkün olduğunu söyleyen uzmanlara göre, kan şekerindeki uzun süreli dengesizlik hastalarda göz, böbrek gibi organlarda hasarlara, kalp krizine ya da damar tıkanıklığına yol açabiliyor. Kan şekerinin ani yükselmesine veya düşmesine bağlı olarak koma ve yaşamsal risk de söz konusu olabiliyor.

KAN ŞEKERİNİZİ NE SIKLIKLA ÖLÇÜYORSUNUZ?

Hastalığın Tip 1 ya da Tip 2 oluşu gibi faktörlere bağlı olarak şeker hastaları genelde bir ila dört defa kan şekerlerini ölçüp insülinlerini yapıyorlar. Piyasada bulunan onlarca cihaz içerisinde özellikle Uzak Doğu kökenli olanların hatalı sonuç verme riskleri ise hekimleri kısa süre öncesine kadar en düşündüren konulardan biriydi. İnsülin tedavisi gören bir diyabetlide cihazın kan şekerini olduğundan düşük ya da yüksek çıkarması, insülinin de hatalı uygulanması sonucunu doğuruyordu.

ŞEKER ÖLÇÜM CİHAZLARINA GÜVENLİK ANALİZİ

Bu konuda bir takım yasal düzenlemeler getirildi. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı’nın hazırladığı “Türkiye Diyabet Programı 2015-2020” kapsamında diyabetliler için hayati önem taşıyan şeker ölçüm cihazlarının güvenilirliğine yönelik çalışmalar da yürütüldü.

Tıbbi Cihaz Piyasa Gözetim ve Denetimi kapsamında piyasadan numune toplanarak şeker ölçüm cihazlarının analitik performansları değerlendirildi. Yeni yılda da devam edecek çalışmalarla, piyasada satılan bütün cihazlar denetlenip güvenlik analizlerinin yapılacağı açıklandı.

ŞEKER ÖLÇÜM CİHAZI SEÇERKEN…

Peki, bu konuda hastalara ve hasta yakınlarına düşen sorumluluklar nelerdir? Diyabet hastaları şeker ölçüm cihazı satın alırken ve kullanırken nelere dikkat etmeliler? Sağlık Adası Yayınları’ndan çıkan “Sorular ve Yanıtlarla Diyabet” kitabı için röportaj yaptığım Prof. Dr. Nermin Olgun’un önerileri ise şöyle:

.  Şeker ölçüm cihazı satın alırken kullanım klavuzunun Türkçe ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir. Cihaz hatalı kullanıldığında ölçüm de hatalı olur. Bu nedenle öncelikle hastanın cihazı iyi tanıması ve doğru kullanması önemlidir.

. Diyabetli hastalar, hasta yakınları glukometrenin kullanım kurallarını, özelliklerini mutlaka okumalıdır.

. Glukometre cihazı kuru ve temiz bir ortamda muhafaza edilmeli; nemden, düşme ve çarpmalardan korunmalıdır.

.  Her yeni strip (ölçüm çubuğu) kutusunun kullanımına geçerken de dikkatli olunmalıdır. Birçoğunda kod vardır. Ölçüm yaparken kutu üzerindeki ölçüm kodu ile cihazda yazan kod numarasının aynı olması gerekir. Son yıllarda üretilen bazı cihazlarda ise kod bulunmamaktadır.

. Şeker ölçüm çubuğu kutusu açıldıktan sonra, içindeki çubuklar; son kullanma tarihine bakılmaksızın üç ay içinde kullanılmalıdır. Son kullanma tarihini geçen şeker ölçüm çubukları hatalı ölçümlere neden olacağı için kullanılmamalıdır.

. Şeker ölçüm çubukları nemden, sıcaktan, kalorifer, soba gibi ısı kaynaklarından, direkt güneş ışığından korunmalıdır.

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 8 Ocak 2017  tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.