Sifon Çekmek, El Yıkamak mı Dediniz!

Esra Kazancıbaşı İle Sağlık

Sizi en sinir eden şey nedir bilmem ama tuvaletten çıktıktan sonra sifonu çekmeyen, ellerini yıkamayan insanlara tahammülüm yok!

Alışveriş merkezi, restoran, sinema ya da bir iş yeri olsun, insanların umumi tuvaletlerdeki bu özensizliğini, başkalarına yaptığı saygısızlığı kabullenemiyorum. Kadın tuvaletlerinin de pislikte erkek tuvaletlerinden aşağı kalır yanı yok! Kirli bırakılmış klozetler… Poşete konulmadan atılan kıpkırmızı petler… Sifonu çekilmediği için girmenizle çıkmanız bir olan tuvaletler… Çöp kutuları yerine yerlerdeki tuvalet kağıtları…

Dış görünüşüne göre iyi bir eğitim aldığını düşündüren hoş, havalı genç kadınların bile sifon çekmeden, ellerini yıkamadan tuvaletten çıktıklarını görünce çıldırasım geliyor. Oysa, tuvaletlerin kapı kollarından, musluklarından da enfeksiyon hastalıkları bulaşabiliyor. Çevre ile sürekli temas halinde olan ellerimiz yoluyla taşınan bakteriler basit bir soğuk algınlığından, SARS, hepatit A gibi ciddi birçok hastalığın gelişimine neden olabiliyor. Sağlık personelinin elleri de bakterilerin hastadan hastaya yayılmasında önemli rol oynayabiliyor.

ELLERİNİZİ YIKAMINIZI GEREKTİREN 13 DURUM!

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun web sitesinde ellerimizi yıkamamız gereken başlıca durumlar şöyle sıralanıyor:

1. Yemek hazırlamadan önce
2. Yemek yemeden önce ve yemek yedikten sonra
3. Hastaya temas etmeden önce ve hastaya temas ettikten sonra
4. Tuvaleti kullandıktan sonra
5. Çocukların altını değiştirdikten sonra
6. Sigara içtikten sonra
7. Steril eldiven kullanmadan önce ve eldiven kullandıktan sonra
8. Pişmemiş gıdalara (özellikle kırmızı et, tavuk, balık, yumurta) temas ettikten sonra
9. Hapşırmaya ve öksürüğe bağlı üst solunum yolu sekresyonları ile temas ettikten sonra
10. Bozulmuş gıda ve çöplere dokunduktan sonra
11. Saçlar tarandıktan veya ellendikten sonra
12. Toplu taşıma araçlarıyla ulaşım, para alışverişi, ofiste ortak telefon kullanımı sonrasında
13. Kedi, köpek ve diğer tüm hayvanları elledikten sonra…

Peki, acaba ellerimizi yıkarken de gereken itinayı gösterebiliyor ve doğru teknikleri uygulayabiliyor muyuz? Uzmanlar, parmak ve tırnak aralarının, parmak içlerinin, ellerin üstünün de iyice yıkanması gerektiğini söylüyorlar. Uzmanların bir diğer önerisi de, ellerinizi kuruladığınız kağıt havluyla musluğu kapatmanız. Yani, musluğa ellerinizle doğrudan temas etmemelisiniz.

TÜRKİYE EL YIKAMA ARAŞTIRMASI

Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü’nün “Türkiye El Yıkama Araştırması”, 3 bin 672 hanede, 6 bin 854 kişiyle yüzyüze görüşerek yapılmış. Sonuçları 2012 yılında açıklanan araştırmaya göre, her 100 kişiden 91’i tuvaletten sonra ellerini yıkıyor.  Buna karşın yemeklerden önce ellerini yıkayanların sıklığı ülke genelinde yüzde 61. Ankete katılan bireylerin gereken durumlarda ellerini yıkamama nedenleri arasında yüzde 34 unutma, yüzde 29 musluk ve el yıkanacak ortam olmaması, yüzde 24 zamansızlık, yüzde 11 sabun ve benzeri diğer el temizleyicilerinin bulunmaması başı çekiyor. Her 100 kişiden 9.5’u da el yıkanacak ortamın hijyenik olmamasını gerekçe gösteriyor. Lavabonun kolay ulaşılabilir yerde olmaması (yüzde 8,0), ihtiyaç hissetmeme (yüzde 6,8), temizleyicilerin yan etki oluşturması (yüzde 2,4) da diğer sebepler arasında yer alıyor. Verilere baktığımızda Sağlık Bakanlığı’nın neden “Suya Sabuna Dokunun” başlıklı bir farkındalık kampanyası yürüttüğü anlaşılıyor.

Gözlemlerime göre el yıkama alışkanlığıyla ilgili verilerin daha düşük çıkması gerekiyordu. Acaba yüzyüze yapılan böyle anketler, bireylerin utandıkları için el yıkama konusunda kendi gerçeklerini itiraf etmelerini engelleyen bir durum olabilir mi? El yıkamamak ne kadar yanlış ise, benzin istasyonlarından eğitim kurumlarına, kuaförlerden restoranlara ve hastanelere kadar topluma açık tuvaletlerin girilemeyecek kadar pis olması da sorgulanması ve çözüm getirilmesi gereken bir başka konu. Şifonu çalışmayan, sabun, tuvalet kağıdı ya da kağıt havlu bulunmayan, duvarları, kapıları kir içinde olan umumi tuvaletler… Bu tür mekanların yöneticileri, ortak kullanılan tuvaletlerin temiz tutulması ve gerekli temizlik ürünlerinin bulundurulması konusunda hassas davranmalı. Bu konuda bir kontrol ve denetim mekanizması oluşturmalı.

Esra Kazancıbaşı Öztekin

sagligimicin@gmail.com

Not: Bu yazı 13  Mayıs 2017 tarihinde Yenibirlik Gazetesinde yayımlandı.